Tag Archives: pelabuhan

Tanjung_pelepas-800px
Sejarah

Perasmian Pelabuhan Tanjung Pelepas

13 Mac 2000 – Perasmian Pelabuhan Tanjung Pelepas telah dilaksanakan oleh Perdana Menteri YAB Dato’ Seri Dr. Mahathir Mohamad pada tahun 2000. Pelabuhan Tanjung Pelepas ditubuhkan pada 13 Mac 1999 dan memulakan operasinya pada 10 Oktober 1999. Ia telah diberikan status zon bebas cukai yang bertujuan untuk meningkatkan jumlah aktiviti perdagangan di sini.

Pelabuhan Tanjung Pelepas (PTP) yang terletak di di muara Sungai Pulai ini di bina dengan kos sebanyak RM 2.4 billion. Kawasan PTP seluas 1,935 ekar dan dilindungi oleh sebuah teluk air dalam. Kedalaman air di kawasan tersebut mencecah 15 meter. Pelabuhan Tanjung Pelepas mempunyai saluran sepanjang 12.6 kilometer dan lebar seluas 250 meter. Ini memberikan kelebihan dalam mengurangkan masa kapal-kapal untuk menunggu.

PTP dihubungkan oleh Lebuhraya Utara-Selatan (menghubungkan Singapura ke sempadan Thailand). Pelabuhan ini juga berada dikawasan Zon Perdagangan Bebas. Ia memberi keistimewaan kepada pelanggan supaya bebas daripada prosedur kastam, duti import dan eksport serta lesen import. Jambatan Linkedua ke Tuas di Singapura juga sangat dekat dan menjadikan PTP tidak berbeza dengan pelabuhan sedia ada di Singapura.

Fasa pertama pembinaan pelabuhan ini melibatkan jarak sepanjang 2.16 kilometer dan diikuti dengan fasa-fasa pembangunan lain secara berperingkat-peringkat. Pelabuhan ini dilengkapi dengan segala kelengkapan bertaraf dunia dan mampu mengendalikan 3.8 juta TEUs setahun. Kawasan dermaganya seluas 600 meter serta kedalaman 15 meter itu telah membolehkan pelbagai kontena generasi baru beroperasi di pelabuhan ini.

Seluruh operasi pelabuhan di kendalikan dengan sistem kawalan pintu masuk yang berteknologi moden. Sesungguhnya perasmian pelabuhan Tanjung Pelepas pada tahun ini telah membuka satu lagi pintu masuk perdagangan luar negara ke negara ini.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
selat_teberau-800px
Sejarah

Penandaan Sempadan Malaysia-Singapura

12 Mac 1980 – Pada tahun 1980 kerja-kerja penandaan sempadan Malaysia-Singapura di perairan Selat Tebrau telah dilaksanakan bersama oleh Malaysia dan Singapura. Sebuah kapal K.D.Mutiara telah mengambil bahagian dalam kerja-kerja pengukuran peringkat pertama di Arongan Nenas, Selat Tebrau. Kerja-kerja pengukuran dan penandaan tersebut telah dijalankan bersama oleh para pegawai dan kakitangan Tentera Laut Diraja Malaysia (TLDM), Pelabuhan Singapura.

Pada peringkat pertama kerja-kerja pengukuran ini akan meliputi kawasan enam batu sekitar Arongan Nenas yang dijangka dapat disiapkan dalam masa 10 hari. Syahbandar Johor Kapten Hamzah Mohd. Nor yang turut menjalankan kerja-kerja pengukuran itu menasihatkan pengguna-pengguna arongan tersebut supaya menjaga keselamatan mereka semasa kerja-kerja dijalankan.

K.D.Mutiara

K.D.Mutiara

Kerja-kerja pengukuran sempadan bersama ini dibuat sesudah mesyuarat antara Malaysia dan Singapura pada bulan Januari dan bersetuju terhadap program pengukuran sempadan ini. Persetujuan yang dicapai untuk meletakkan sempadan baru di antara kedua negara berpandukan perjanjian kawasan perairan Negeri-negeri Selat 1927. Kerja-kerja pengukuran dan penandaan sempadan Malaysia-Singapura ini akan dijalankan secara berperingkat dan dijangka mengambil masa selama satu tahun.

Peringkat pertama yang bermula ini ialah di kawasan Arongan. Peringkat kedua daripada Arongan Nenas hingga ke Tambak Johor. Kawasan Arongan dipilih sebagai peringkat pertama kerana ianya begitu sibuk dengan lalulintas dan kerja berhampiran dengan hubungan Sembawang, Singapura dan Pasir Gudang, Johor.

Dengan bermulanya kerja-kerja pengukuran dan penandaan sempadan Malaysia-Singapura ini akan memudahkan lagi mengenal pasti sempadan kedua-dua negara oleh para nelayan dan pengguna-pengguna jalan laut amnya.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
japanese_troop-800px
Sejarah

Penjajahan Jepun di Tanah Melayu

31 Januari 1942 – Penjajahan Jepun di Tanah Melayu bermula apabila Tentera Darat Ke-25 Jepun menyerang Tanah Melayu pada 8 Disember 1941. Tentera Jepun melancarkan serangan amfibi (amphibious assault) di pantai utara Tanah Melayu di Kota Bharu dan mula maju ke bawah ke pantai timur Tanah Melayu. Ini dilakukan bersama dengan pendaratan di Pattani dan Songkla di Thailand, di mana mereka bergerak ke selatan melalui jalan darat menyeberangi sempadan Malaysia-Thailand untuk menyerang sebelah barat Tanah Melayu.

Semasa tentera Jepun menyerang Tanah Melayu, pemuda-pemuda Kesatuan Melayu Muda telah membantu kemaraan tentera-tentera Jepun ke Tanah Melayu sepanjang tahun 1941-1942 sebagai penunjuk jalan dan juru bahasa. Pemimpin Kesatuan Melayu Muda, Ibrahim Yaakob yang dilatih oleh Jepun selama enam bulan sebelum ini turut dilantik sebagai Komandan Giyuugun dengan pangkat Leftenan Kolonel. Ibrahim Yaakob telah membantu pihak Jepun dengan menubuhkan pasukan Giyuugun di Semenanjung Tanah Melayu dan di Sumatera.

453_Squadron_RAAF_Buffalo_fighters_scrambling

Garis Masa Penjajahan Jepun di Tanah Melayu

  • 8 Disember 1941 – Penjajahan itu bermula dengan pendaratan Tentera Jepun Imperial Jepun di pantai Padang Pak Amat, Kota Bharu sejurus selepas tengah malam, mencetuskan pertempuran ganas dengan Tentera British India, satu jam sebelum serangan ke Pearl Harbor. Lapangan terbang Kota Bharu jatuh kepada tentera Jepun pada waktu pagi.
  • 9 Disember 1941 – Lapangan terbang Sungai Petani, Butterworth, dan Alor Star ditawan.
  • 10 Disember 1941 – Kapal tempur HMS Prince of Wales dan HMS Repulse bergerak di persisiran timur Tanah Melayu menuju ke arah tempat pendaratan Jepun yang dilaporkan di Kuantan. Tanpa perlindungan udara, pesawat Jepun menyerang dengan gelombang demi gelombang dan berjaya menenggelamkan kedua-dua buah kapal tersebut. Kehadiran Tentera Laut British dihapuskan dalam masa yang singkat.
  • Tentera Jepun yang mendarat di Kota Bharu dibahagikan kepada dua pasukan berasingan, dengan satu bergerak ke arah pantai timur menuju Kuantan, dan yang lain ke arah selatan menuju Sungai Perak.
  • 11 Disember 1941 – Jepun memulakan pengeboman di Pulau Pinang.
  • 12 Disember 1941 – Jitra dan Alor Star jatuh ke tangan Jepun. Pihak British terpaksa berundur ke selatan.
  • 17 Disember 1941 – Tentera British yang telah meninggalkan Pulau Pinang lalu diambil oleh Tentera Jepun.
  • 26 Disember 1941 – Tentera Jepun terus mara menuju ke arah selatan lalu menawan Ipoh.
  • 30 Disember 1941 hingga 2 Januari 1942 – Tentangan sengit terhadap kemaraan tentera Jepun dalam Pertempuran Kampar berlangsung tiga hari tiga malam sebelum pihak British terpaksa berundur sekali lagi.
  • 7 Januari 1942 – Dua pasukan Briged dari Bahagian Infantri India ke-11 telah dipintas dalam Pertempuran Slim River lantas membuka laluan tentera Jepun ke Kuala Lumpur, ibu kota Malaya.
  • 9 Januari 1942 – Pihak British yang dalam keadaan terdesak, Panglima Tertinggi ABDACOM (American-British-Dutch-Australian Command), Jeneral Wavell, memutuskan untuk mengundurkan semua pasukan British dan Komanwel ke selatan yakni ke Johor.
  • 11 Januari 1942 – Akibat daripada pengunduran tersebut, Kuala Lumpur telah jatuh kepada tentera Jepun tanpa sebarang tentangan.
  • 14 Januari 1942 – Tentera Imperial Australia yang bergerak menuju ke utara dari Segamat ke Gemas bertembung dengan pasukan tentera Jepun yang sedang mara.
  • 15 Januari 1942 – Divisyen Ke-5 Jepun yang merupakan pasukan utama tentera Jepun tiba dan memaksa Tentera Imperial Australia kembali ke Segamat yang dikenali sebagai Pertempuran Muar.
  • 17 Januari 1942 – Pihak British mengarah Batalion 2/19 dan 2/29 menyerang balas di Bakri. Operasi tersebut menemui kegagalan apabila tentera Jepun telah melakukan serang hendap sebelum ianya bermula.
  • 20 Januari 1942 – Pendaratan lanjut tentera Jepun dilakukan di Endau walaupun menerima tentangan hebat dari serangan udara pengebom torpedo Vickers Vildebeest.
  • 31 Januari 1942 – Seluruh Tanah Melayu telah jatuh ke tangan Jepun.

Japanese_troops_Singapore_Johore_Bahru

Jatuhnya Tanah Melayu Kepada Jepun

Tanah Melayu jatuh dengan mudah kerana salah perhitungan pihak British terhadap kekuatan tentera Jepun. Tentera Jepun telah dilatih khas untuk berperang di negeri-negeri tropika di Taiwan dan Selatan Indo-China dan diajar cara-cara menghadapi malaria dan menggunakan apa juga kenderaan terutamanya basikal untuk memudahkan gerakan serangan mereka.

Antara sebab-sebab lain yang memudahkan lagi tentera Jepun adalah bantuan daripada Indo-China Perancis yang membenarkan penggunaan pelabuhan dan lapangan terbang. Kerajaan Thailand pula membenarkan penggunaan lapangan terbang di Songkla dan Pattani walaupun memberikan tentangan sebelumnya.

Pegawai risikan Jepun seperti Iwaichi Fujiwara (juga dikenali sebagai Kikans) yang telah tiba awal sebelum serangan tersebut telah menyediakan maklumat risikan serta jaringan agen-agen seperti Indian Independence League, Kesatuan Melayu Muda termasuk perisik bagi pihak Jepun, Captain Patrick Stanley Vaughan Heenan di dalam Tentera British sebagai penunjuk jalan, juru bahasa serta menyalurkan maklumat risikan, pergerakan dan kekuatan.

Pemerintahan British juga kurang membuat persiapan untuk menentang kemaraan Jepun di rantau Asia Tenggara kerana memberikan tumpuan utama kepada peperangan dunia kedua di Eropah. Britain menganggap kekuatan tentera lautnya di Lautan China Selatan boleh mematahkan serang tentera Jepun. Tetapi dengan tenggelamnya kapal-kapal Prince of Wales dan Repulse oleh serangan tentera udara Jepun, pertahanan tentera British di barisan hadapan telah menjadi lumpuh.

Singapore_surrender

Lt. General Percival, Pemerintah tentera bagi Tanah Melayu tiada pilihan lain dan terpaksa menyerah diri kepada Lt. General Yamashita, Pemerintah Angkatan Tentera Ke-25 Jepun, pada 15 Februari 1942 di kilang Kereta Ford, Jalan Bukit Timah, Singapura.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sir_Thomas_Stamford_Raffles
Sejarah

Perjanjian Antara Temenggung Abdul Rahman Dengan Stamford Raffles

30 Januari 1819 – Pada tahun 1818, Sir Stamford Raffles telah dilantik menjadi gabenor di salah sebuah pelabuhan British iaitu di Bengkulu, Sumatera. Stamford Raffles percaya bahawa British perlu mencari jalan untuk menjadi kuasa dominan di rantau ini. Salah satu jalan ialah dengan membina sebuah pelabuhan baru di Selat Melaka. Pelabuhan British sedia ada seperti Pulau Pinang adalah terlalu jauh di utara Selat Melaka manakala Bengkulu pula menghadap Selat Sunda.

Pada tahun 1818, setelah berjaya menyakinkan Syarikat Hindia Timur British (EIC) untuk mencari pelabuhan baru di rantau ini. Stamford Raffles tiba di Singapura pada 29 Januari 1819. Dia menjumpai sebuah perkampungan Melayu kecil di muara Sungai Singapura yang diketuai oleh Temenggung Johor iaitu Temenggung Abdul Rahman.

Pulau itu ditadbir oleh Kesultanan Johor tetapi keadaan politiknya tidak stabil. Waris Sultan Johor, Tengku Abdul Rahman dikuasai oleh Belanda dan Bugis. Stamford Raffles kemudiannya mengetahui bahawa Tengku Abdul Rahman menjadi sultan hanya kerana abang sulungnya, Tengku Hussein tidak ada semasa ayahnya meninggal dunia. Mengikut adat Melayu, bakal sultan perlu berada disisi sultan sekiranya ingin dilantik menjadi sultan.

Sedar bahawa dia boleh memanipulasikan keadaan ini, Stamford Raffles telah menyokong Tengku Hussein untuk menjadi Sultan sekiranya Tengku Hussein sanggup membenarkan
British membuka pelabuhan di Singapura dan sebagai balasan British akan membayar wang tahunan kepada Tengku Hussein.

Mohor_Syarikat_Hindia_Timur_Inggeris

Perjanjian Antara Temenggung Abdul Rahman Dengan Stamford Raffles

Pada 30 Januari 1819, satu perjanjian antara Temenggung Abdul Rahman dengan Stamford Raffles telah ditandatangani dan perjanjian ini menjadi sah pada 6 Februari 1819 setelah ditandatangani oleh Tengku Hussein.

Di antara isi-isi perjanjian ialah:-

  • Syarikat Hindia Timur Inggeris boleh mendirikan loji di Singapura atau tempat-tempat lain dalam wilayah Kerajaan Johor – Singapura.
  • Sehubungan dengan itu Syarikat Hindia Timur Inggeris bersetuju untuk melindungi Temenggung Abdul Rahman.
  • Syarikat Hindia Timur Inggeris akan membayar tiga ribu dolar Sepanyol setahun kepada Temenggung Abdul Rahman kerana mendirikan kilang itu.
  • Temenggung Abdul Rahman tidak boleh membuat sebarang hubungan dengan negara-negara lain atau membenarkan kuasa negara-negara lain masuk ke negerinya selain dari Inggeris, selagi Syarikat Hindia Timur Inggeris masih kekal dan sanggup memberikan perlindungan menurut perjanjian itu.
  • Apabila Sultan Hussein tiba di Singapura kelak, kesemua perkara yang disebutkan dalam perjanjian ini diselesaikan serta disahkan, akan tetapi pihak Syarikat Hindia Timur boleh memilih suatu tempat untuk mendaratkan pasukan tenteranya dan barang-barang kelengkapan serta dagangan serta menaikkan bendera Syarikat.

Perjanjian antara Temenggung Abdul Rahman dan Stamford Raffles ini adalah merupakan persetujuan sementara dalam usaha Inggeris untuk menguasai Singapura kerana Temenggung itu tidak berhak menandatangani perjanjian sebenar. Hak dan kuasa itu terletak di tangan Sultan yang bersemayam di Lingga.

Perjanjian Tengku Hussein Dengan Stamford Raffles

Pada 6 Februari 1819, Tengku Long atau Tengku Hussein, waris yang sah kepada takhta Kerajaan Johor tetapi diketepikan, tiba di Singapura. Walaupun beliau tidak percayakan Inggeris tetapi oleh kerana bimbangkan kuasa Belanda dan Bugis dan dengan sokongan Temenggung Abdul Rahman, beliau telah menandatangani satu perjanjian perikatan dan persahabatan pada 6 Februari 1819 dengan Stamford Raffles. Dalam perjanjian ini beliau telah diakui dan diiktiraf oleh kerajaan Inggeris di India sebagai Sultan bagi kerajaan Johor – Singapura, bergelar Sultan Hussein Muhamad Shah.

Dengan perjanjian ini maka perjanjian awal yang ditandatangani pada hari ini dalam tahun 1819 di antara Temenggung Abdul Rahman dan Stamford Raffles dengan sendirinya menjadi sah dan bermulalah sejarah penguasaan Inggeris ke atas Singapura.

Sumber : Arkib Negara Malaysia, Wikipedia

Standard
malacca_war-800px
Sejarah

Melaka Jatuh Ke Tangan Belanda

16 Januari 1641 –  Serangan berterusan Belanda di atas arahan Antonio Van Dieman iaitu Gabenor Jeneral Belanda di Betawi dengan bantuan Kerajaan Melayu Johor akhirnya membuahkan hasil apabila Melaka jatuh ke tangan Belanda. Kejayaan itu juga menamatkan penaklukan Portugis ke atas Melaka semenjak tahun 1511.

Jacop Koper dan Andriaan Antonisz yang mengetuai tentera Belanda telah mengadakan kepungan selama beberapa bulan ke atas Melaka sehingga menyebabkan timbulnya masalah kekurangan makanan, sebelum melancarkan serangan yang diketuai oleh General Coertekoe.

Serangan Pertama

Tentera Belanda yang diketuai oleh Jacop Koper dan Andriaan Antonisz telah mendarat di pinggir kota dan membedilnya dengan menggunakan meriam. Dua buah kapal dan enam buah bot pula ditempatkan di sekitar pelabuhan Melaka membedil kawasan kubu dan perlabuhan.

Malacca_1630

Tentera Melayu Johor membantu dengan meronda di Selat dan menghentikan mana-mana penghantaran makanan atau bekalan ke Melaka. Pasukan Johor juga menyerbu kawasan luar bandar, membakar mana-mana sawah padi dan ladang yang mungkin dapat memberikan bekalan makanan kepada bandar yang terkepung.

Setelah beberapa bulan kepungan dilakukan, kelaparan dan penyakit mula mencengkam penduduk Melaka. Daripada populasi 20,000 orang, dianggarkan lebih daripada 7,000 orang telah meninggal dunia di bandar itu, beribu-ribu lagi melarikan diri dan hanya tinggal 3000 di dalam kubu.

Serangan Kedua

Belanda meningkatkan serangan mereka, kali ini diperkuatkan dengan bantuan Sultan Johor, Sultan Abdul Jalil Shah III yang telah menghantar 40 buah perahu perang yang membawa seramai 1,500 orang tentera di bawah pimpinan Laksamana Tun Abdul Jamil.

Pada bulan Ogos, pasukan gabungan tersebut menyerang barisan hadapan kubu Portugis di Tranquera dan berjaya mengusir ratusan pertahanan Portugis ke ‘A Famosa’. Dengan kejayaan di Tranquera, tentera Belanda-Melayu kini berada hampir dengan kubu pertahanan tentera Portugis yang sedang sakit dan kelaparan.

The_fort_of_Tranquera_at_Melaka

Serangan Ketiga

Pada malam Ahad, 13 Januari 1641, Belanda melancarkan serangan terakhir di kubu tersebut. Kira-kira 650 askar Belanda dilengkapi dengan bom, tombak, parang dan tangga. Mereka dibahagikan kepada tiga pasukan dan menyerang ke arah benteng pertahanan Portugis. Pada jam 10 pagi hari berikutnya, tentera Portugis yang sedang kelaparan, sakit, cedera dan kehabisan peluru akhirnya menyerah kalah. Akhirnya Melaka jatuh ke tangan Belanda dan mengakhiri penguasaan Portugis.

A_Famosa_Fortress

Penguasaan Belanda

Penguasaan Belanda (1641-1824) adalah tempoh terpanjang Melaka dibawah penguasaan asing. Belanda menguasai Melaka selama 183 tahun. Penguasan Belanda juga telah mengurangkan kepentingan Melaka di wilayah tersebut. Belanda lebih memilih Batavia (kini Jakarta) sebagai pusat ekonomi dan pentadbiran di wilayah tersebut.

Tujuan mereka menguasai Melaka adalah untuk menghalang kota tersebut dari dikuasai oleh negara Eropah yang lain. Walau bagaimanapun, mereka masih membina mercu tanda mereka yang dikenali sebagai Stadthuys atau Red Building yang menjadi peninggalan sejarah sehingga kini.

malacca_stadhuys

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
masjid_shah_alam_malam-800px
Sejarah

Pengisytiharan Shah Alam Sebagai Ibu Negeri Selangor

07 Disember 1978 – Sultan Selangor, DYMM Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah ibni Almarhum Sultan Hisamuddin Shah telah merasmikan pengisytiharan bandar Shah Alam sebagai ibu negeri Selangor pada tahun 1978.

Cadangan awal memindahkan ibu negeri Selangor dari Kuala Lumpur telah dibuat oleh kerajaan pusat sejak tahun 1956. Tempat yang dipilih ialah Kelang. Dalam tahun 1962, kerajaan negeri telah mengemukakan cadangan menjadikan Petaling Jaya sebagai ibu negeri yang baru bagi menggantikan Kelang seperti cadangan awal. Setahun kemudian, kerajaan negeri menetapkan untuk membuka sebuah bandar baru di Sungai Renggam dengan harapan untuk menjadikannya sebagai ibu negeri Selangor.

Sultan Hisamuddin Alam Shah Al-Haj

Shah Alam terletak di dalam dua daerah iaitu Petaling dan Klang, pada suatu ketika dahulu adalah sebuah ladang kelapa sawit dan dikenali sebagai Sungai Renggam. Sungai Renggam dan Batu Tiga mula berkembang setelah British membina laluan keretapi dari Port Swettenham (Pelabuhan Klang) ke Bukit Kuda di Klang dan menghubungkannya dengan Kuala Lumpur pada tahun 1886.

Sungai Renggam dipilih berdasarkan sokongan yang dibuat oleh Penasihat Perancang Bandar Bangsa-bangsa Bersatu. Kedudukannya sesuai bagi mendirikan sebuah bandar perusahaan satelit yang baru kerana terletak di antara Kuala Lumpur dan Pelabuhan Klang.

Setelah Sungai Renggam dipersetujui untuk dijadikan kawasan ibu pejabat, kerajaan berpendapat nama Sungai Renggam patut diubah kepada satu nama yang bersesuaian dengan nama dan taraf serta keindahan ibu negeri Selangor.

Nama Shah Alam wujud daripada nama Sultan Selangor yang ke-6, DYMM Almarhum Sultan Hisamuddin Alam Shah Al-Haj ibni Almarhum Sultan Alaeddin Suleiman Shah Atiquallah. Kepesatan pembangunan Shah Alam telah membawa kepada kenaikan taraf dengan pengisytiharannya sebagai sebuah Bandar raya pada 10 Oktober 2000.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
jesselton_1911-800px
Sejarah

Penukaran Nama Jesselton Kepada Kota Kinabalu

30 September 1968 – Penukaran nama Jesselton kepada Kota Kinabalu telah dilakukan pada tahun 1968. Ia merupakan kesinambungan daripada cadangan Tun Mustapha bin Datu Harun pada tahun 1966 dalam satu Perhimpunan rakyat di Tambunan, Sabah.

Kota Kinabalu dinamakan sempena Gunung Kinabalu, yang terletak kira-kira 50 kilometer ke arah timur laut bandar yang menjadi mercu tanda negeri Sabah. Kinabalu berasal daripada nama Aki Nabalu. Aki pula bermaksud “datuk” dan Nabalu ialah nama untuk gunung dalam bahasa Dusun. Terdapat juga sumber yang mengatakan bahawa istilah ini berasal daripada Ki Nabalu iaitu Ki bermaksud “ada” atau “wujud”, dan Nabalu bermaksud “semangat orang mati”.

Kota ialah perkataan Melayu untuk “kubu”, “pekan”, atau “bandar”. Perkataan Kota juga digunakan secara tidak rasmi untuk merujuk kepada mana-mana pekan atau bandar. Nama Kota Kinabalu disyorkan supaya ia tidak tersilap dengan Gunung Kinabalu, iaitu gunung yang tertinggi di Asia Tenggara.

Kina Balu from Pinokok Valley 1862

Kina Balu from Pinokok Valley – 1862

Nama Asal Jesselton

Selain Jesselton, ada beberapa teori lain tentang nama asal Kota Kinabalu. Yang paling terkenal, seperti yang dinyatakan di atas, ialah Api-Api, atau hanya Api. Ia dinamakan seperti itu oleh penduduk tempatan, terutamanya kaum Bajau, sempena memperingati pembakaran pejabat pentadbiran British di Pulau Gaya oleh Mat Salleh, serta kejadian pembakaran lain yang biasanya dilakukan oleh lanun.

Terdapat dakwaan bahawa kawasan Kota Kinabalu sekarang sebenarnya dinamakan sempena sungai berdekatan yang dipanggil Sungai Api-Api. Selain Api-Api, satu lagi nama yang dikatakan ialah Deasoka, yang bermaksud “di bawah pokok kelapa”. Penduduk tempatan Bajau menggunakan nama ini bagi merujuk pada sebuah kampung di bahagian selatan bandar yang dipenuhi pokok kelapa.

Nama lain ialah Singgah Mata yang bermaksud “mata transit”, tetapi boleh juga diterjemahkan sebagai “menyenangkan mata”. Ia ialah nama yang diberikan oleh nelayan dari Pulau Gaya yang merujuk kepada kawasan yang hari ini merupakan pusat bandar Kota Kinabalu. Hari ini, semua nama ini digunakan sebagai nama jalan atau bangunan di sekitar bandar. Beberapa contohnya ialah Lintasan Deasoka, Api-Api Centre dan Jalan Singgah Mata.

Memorial Clock Tower Jesselton

Sejarah Awal Jesselton

Syarikat Borneo Utara British (SBUB) telah mengasaskan sebuah penempatan kecil di kawasan yang dikenali sebagai Teluk Gaya yang didiami oleh suku kaum Bajau. Petempatan pertama telah dibakar dan dimusnahkan oleh pejuang kebebasan Bajau, iaitu Mat Salleh pada tahun 1897.

Selepas kemusnahan Pulau Gaya, SBUB pada asalnya memutuskan untuk berpindah ke Teluk Gentisan pada tahun 1898. Apabila ia didapati tidak sesuai, Pesuruhjaya Tanah, Encik Henry Walker telah menggantikannya dengan sebuah tapak seluas 30 ekar dan SBUB telah berpindah ke sebuah perkampungan nelayan yang dinamakan Api-Api pada tahun 1899. Ia dipilih kerana terletak berhampiran dengan Perkhidmatan Kereta Api Borneo Utara dan merupakan pelabuhan semula jadi yang dilindungi daripada angin. Pusat pentadbiran yang baru ini dinamakan Jesselton selaras dengan nama Tuan Charles Jessel, yang merupakan Naib Pengerusi SBUB pada ketika itu.

Jesselton telah menjadi sebuah pos perdagangan utama Borneo Utara pada ketika itu dengan perdagangan getah, rotan, madu, dan lilin giat dijalankan. Keretapi baharu telah digunakan bagi mengangkut barang-barang ke pelabuhan Jesselton. Kebangkitan orang Melayu dan Bajau pada masa itu tidak begitu ketara dan SBUB juga bekerja keras untuk membanteras ancaman lanun yang telah lama berlaku di rantau ini.

Jesselton 1914

Jesselton 1914

Perang Dunia Kedua

Ketika Perang Dunia Kedua, British telah membakar bandar Jesselton untuk mengelakkannya jatuh ke tangan Jepun. Ketika pendudukan Tentera Jepun nama Jesselton telah ditukar kepada Api. Beberapa pemberontakan terhadap pentadbiran tentera Jepun berlaku ketika itu terutamanya pada 10 Oktober 1943 yang dilakukan oleh Gerila Kinabalu yang terdiri daripada penduduk tempatan. Ia dipatahkan oleh Tentera Jepun selepas pemimpinnya, Albert Kwok, ditangkap dan dihukum bunuh pada tahun 1944.

Bandar ini dimusnahkan sekali lagi oleh Tentera Bersekutu dibom siang dan malam selama lebih enam bulan sebagai sebahagian daripada Kempen Borneo pada tahun 1945. Kemusnahan teruk bandar Jesselton menyaksikan hanya tinggal tiga bangunan yang kekal berdiri pada masa tersebut. Perang di Borneo Utara berakhir dengan penyerahan diri Tentera Darat Jepun yang ke-37 oleh Leftenan Jeneral Baba Masao di Labuan pada 10 September 1945.

Jesselton Bomb Damage

Tamat Perang Dunia Kedua

Selepas perang tamat, SBUB kembali untuk mentadbir Jesselton tetapi tidak mampu untuk membiayai kos pembinaan semula yang sangat besar. Kawalan Borneo Utara diserahkan kepada Mahkota British (British Crown Colony) pada 15 Julai 1946. Kerajaan kolonial baharu telah dipilih bagi membina semula Jesselton sebagai pusat pemerintahan baharu selain daripada Sandakan yang juga telah dimusnahkan sewaktu perang.

Pada tempoh 1948-1955, sebuah Pelan Pembangunan Semula dan Pembangunan untuk Borneo Utara telah ditubuhkan oleh kerajaan British. Kerajaan British telah meluluskan dana sebanyak £ 6,051.939 – £ 2,232.882 bagi membina semula dan £ 3,819.057 bagi pembangunan baharu. Jalan raya telah dibina, pelabuhan dibersihkan dan lapangan terbang dibaiki. Pembangunan semula pekan dan sektor pertanian juga diberi tumpuan. Roy Edgardo Parry, Pengarah Pendidikan pertama, telah dilantik untuk menyediakan pelan lima tahun bagi pembangunan pendidikan.

KotaKinabalu_CityHall-800px

Apabila Borneo Utara bersatu dengan Sarawak, Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu bagi membentuk Persekutuan Malaysia pada tahun 1963, negeri ini bertukar nama dan dikenali sebagai Sabah, dengan Jesselton kekal sebagai pusat pemerintahan utama. Penukaran nama Jesselton  kepada Kota Kinabalu telah dilakukan pada 30 September 1968 dan menerima status bandar raya daripada kerajaan Malaysia pada 2 Februari 2000.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sir_Thomas_Stamford_Raffles
Sejarah

Perjanjian Raffles, Sultan Hussain Dan Temenggong Abdul Rahman

07 Jun 1823 – Satu perjanjian telah ditandatangani di antara Stamford Raffles, Temenggong Abdul Rahman dan Sultan Hussain (Sultan Singapura) yang diangkat oleh Inggeris pada tahun 1823. Perjanjian tersebut ditandatangani setelah Inggeris yang mencari bandar pelabuhan di Selatan Tanah Melayu untuk kepentingan perdagangannya, mendarat di Pulau Singapura dan menawarkan perlindungan kepada Temenggong pada 30 Januari 1819 sebagai balasan untuk mendirikan loji di pulau itu.

Temenggong Abdul Rahman terpaksa menerima tawaran Inggeris, kerana bimbang diserang apabila mendapati Inggeris mendarat dengan segala kelengkapan perang. Raffles juga bertindak mengangkat Tengku Long dari Riau menjadi Sultan Singapura, bergelar Sultan Hussain dan mengadakan persetujuan tanpa pengetahuan Sultan Abdul Rahman di Lingga yang memegang tampuk pemerintahan Johor – Riau ketika itu. Perjanjian dan pelantikan Sultan Hussain ini telah menimbulkan kemarahan Sultan Johor – Riau dan juga Belanda. Ia dianggap tidak sah dan Inggeris dituduh menceroboh.

Perjanjian itu telah ditandatangani bagi tujuan mendapatkan kebebasan penuh di Pulau Singapura. Antara syarat-syarat perjanjian itu ialah:

  • Sultan menerima bayaran sebanyak satu ribu lima ratus ringgit setiap bulan dan Temenggong pula menerima lapan ratus ringgit setiap bulan;
  • Sultan dan Temenggong tidak berhak menerima atau mengutip cukai dari tongkang-tongkang Cina yang keluar masuk pelabuhan;
  • Inggeris berkuasa di seluruh Pulau Singapura dan pulau-pulau berdekatan kecuali kawasan atau pulau tempat kediaman Sultan dan Temenggong;
  • Sultan hanya boleh menghakimkan hukum-hukum agama dan adat; – Inggeris tidak akan campur tangan dalam urusan pemerintahan Sultan dalam jajahan takluknya;
  • Inggeris diberi kuasa memonopoli perusahaan kayu balak.

Perjanjian dirancang oleh Inggeris bagi mengukuhkan lagi kedudukannya di Singapura di samping menghadapi pengaruh Belanda.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_istana_raja_melewar_rembau-800px
Sejarah

Perjanjian Persahabatan Rembau – Belanda

05 Jun 1819 – Satu perjanjian persahabatan dan pengiktirafan telah ditandatangani di Naning di antara Kerajaan Belanda dan Rembau pada tahun 1819. Rembau telah diwakili oleh Raja Ali, Penghulu Dato’ Maharaja Lela dan Empat Suku yang terdiri dari Dato’ Gempa Maharaja, Dato’ Marabangsa, Dato’ Sangsoera Pahlawan dan Dato’ Bangsa di Balang. Kerajaan Negeri Belanda pula diwakili oleh Gabenor Belanda di Melaka iaitu J. S. Timmermann Thyssen.

Perkara-perkara yang dipersetujui dalam perjanjian ini adalah :

  • ARTIKEL PERTAMA – Kerajaan Belanda mengiktiraf Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku sebagai pentadbir Kerajaan Rembau.
  • ARTIKEL KEDUA – Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku mengiktiraf Kerajaan Belanda sebagai pelindung serta bersumpah dan berjanji akan sentiasa taat setia dan tidak akan menentang Kerajaan Belanda dan menganggap bahawa sahabat-sahabat Belanda adalah sahabat-sahabat mereka dan usuh Belanda sebagai musuh Rembau juga, dan oleh itu berjanji akan memberi bantuan tenaga atau senjata jika diperlukan oleh pemerintah Belanda di Melaka.
  • ARTIKEL KETIGA – Kerajaan Belanda mengaku untuk mengekalkan dan menyokong Raja Ali, Penghulu, hak-hak mereka dan waris-waris mereka kecuali mengenai adat istiadat Negeri Rembau yang dibenarkan berlaku sepenuhnya, tetapi jika Raja Ali atau Penghulu meninggal dunia, waris yang dipilih menggantikannya tidak boleh bertindak atau diakui tindakannya itu oleh sesiapa pun kecuali ianya telah dipersetujui oleh pemerintah Belanda di Melaka.
  • ARTIKEL KEEMPAT – Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku tidak akan memberi perlindungan kepada orang-orang yang terlibat dalam penjualan hamba abdi atau yang telah melakukan jenayah tetapi sebaliknya mestilah menyerahkan mereka kepada Gabenor Belanda di Melaka supaya dibicarakan mengikut kesalahan mereka.
  • ARTIKEL KELIMA – Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku mestilah menyerahkan hamba-hamba yang telah lari dan berselindung di Rembau semenjak 21hb September. 1818 iaitu tarikh bermulanya pemerintahan Belanda di Melaka, dan demikian itu bagi tiap-tiap seorang hamba yang diserahkan semula akan dibayar 14 Dollar Sepanyol yang mana 7 dollar akan dibahagi-bahagikan kepada Penghulu dan Empat Suku, dan 7 dollar lagi akan diberikan sebagai hadiah kepada sesiapa saja yang telah menyerahkan hamba tersebut.
  • ARTIKEL KEENAM – Di atas permintaan Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku, Gabenor Melaka akan mengeluarkan arahan-arahan untuk menahan orang-orang seperti itu yang melarikan diri dari Rembau dan menyembunyikan diri dalam kawasan kekuasaan Melaka, dan menyerahkan mereka kepada Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku. Peraturan yang sama hendaklah diikuti berhubung dengan hamba-hamba yang lari dari Rembau ke Melaka di mana bayaran sebanyak 14 dollar Sepanyol hendaklah dibayar oleh yang empunya hamba.
  • ARTIKEL KETUJUH – Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku akan menyerahkan kepada kerajaan Belanda semua bijih timah yang dipungut oleh mereka atau rakyat mereka dari Linggi, Sungai Ujong, Rembau dan jajahan takluk mereka; Kerajaan Belanda akan membayar 40 dollar (Sepanyol) bagi setiap satu bahara yang seberat 300 kati atau 375 paun Belanda bagi berat yang sama. Walau bagaimanapun Kerajaan Belanda mempunyai kuasa merampas bijih timah yang diseludup, atau yang menyalahi Perjanjian 1759.
  • ARTIKEL KELAPAN – Raja Ali, Penghulu dan Empat Suku tidak akan membantu atau melindungi lanun-lanun tetapi sebaliknya membantu dengan segala kuasa yang ada pada mereka untuk memajukan perdagangan di Selat Melaka dan mereka akan bertanggungjawab terhadap kegiatan perompakan di laut yang dilakukan oleh rakyat mereka.
  • ARTIKEL KESEMBILAN – Jika diketahui ada orang-orang yang membuat persiapan untuk bermusuhan mereka hendaklah menghalangnya daripada berlaku dan memberitahukan hal itu ke pengetahuan Gabenor Melaka.
  • ARTIKEL KESEPULUH – Setiap kapal tanpa mengecualikan tuan punya sama ada yang datang dari Timur atau Barat, yang melalui Melaka akan dirampas jika tidak membayar cukai pelabuhan. Semua kapal yang dipunyai oleh Rembau jika bertembung dengan kapal-kapal kerajaan asing yang memberi tembakan isyarat kepada mereka, mestilah memberikan lambaian isyarat dan menunjukkan pas kebenaran supaya dibenarkan Ialu dan tidak disyaki sebagai lanun.

Perjanjian ini adalah untuk memperbaharui Perjanjian 1759 yang telah ditandatangani oleh Kerajaan Tertinggi Belanda di India dengan Daeng Kemboja (Dain Cambodia) bersama-sama Penghulu dan Empat Suku yang dahulu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
mohor_syarikat_hindia_timur_inggeris-800px
Sejarah

Pemindahan Kuasa Negeri-Negeri Selat Dari India Ke Pejabat Tanah Jajahan Di London

01 April 1867 – Pada tahun 1867, Pejabat Tanah Jajahan London telah mengambil alih pentadbiran Negeri-negeri Selat yang terdiri daripada negeri Melaka, Singapura dan Pulau Pinang. Pemindahan kuasa ini adalah lanjutan daripada permintaan dan rayuan yang telah dikemukakan di Parlimen London oleh Pedagang-pedagang Negeri Selat yang tidak berpuas hati dengan sistem pentadbiran Syarikat Hindia Timur Inggeris yang berpusat di Calcutta, India.

Laporan Mills mendakwa mengenai kelemahan pihak pentadbir dan kekurangan wakil pihak pemerintah yang boleh berhubung dengan orang-orang tempatan serta ketidakcekapan Kerajaan di India yang tidak menitikberatkan masalah-masalah yang dihadapi oleh Negeri-negeri Selat.

Pedagang-pedagang di Negeri-negeri Selat tidak berpuas hati dengan tindakan Kerajaan India yang telah menguatkuasakan undang-undang mata wang dan menghantar orang-orang dari India ke Negeri-negeri Selat . Ketidakpuasan ini semakin meluas apabila Kerajaan India berhasrat untuk mengenakan cukai ke atas pelabuhan bebas yang diamalkan oleh Negeri-negeri Selat untuk mengatasi masalah ekonomi yang buruk. Mereka mendakwa perkhidmatan yang direncanakan bagi Negeri-negeri Selat tidak memuaskan dan mendapati satu pengabaian dan penyelewengan telah berlaku. Setiap undang-undang yang diluluskan oleh Kerajaan India tidak bersesuaian dengan keadaan Negeri-negeri Selat manakala pegawai-pegawai untuk menguruskan hal pentadbiran Negeri-negeri Selat tidak berpengalaman.

Pada tahun 1857, satu pemberontakan (Indian Mutiny) telah berlaku di India dan mengakibatkan Syarikat Hindia Timur Inggeris menjadi muflis. Keadaan ini memberi kesempatan kepada golongan Pedagang-pedagang untuk membuktikan kelemahan pentadbiran India. Kelemahan dan masalah mereka telah dibawa ke Parlimen Inggeris oleh Lord Bury pada 13 April 1858. Memorandum mengenainya diserahkan kepada Lord Stanley, Setiausaha Kerajaan India.

Pada 10 Ogos 1866, Akta bagi memindahkan pentadbiran Negeri-negeri Selat ke Pejabat Tanah Jajahan diluluskan dan ini meletakkan Negeri-negeri Selat secara langsung di bawah pentadbiran Pejabat Tanah jajahan Inggeris di London. Upacara rasmi penubuhan Negeri-negeri Selat sebagai Koloni Inggeris yang baru berlangsung pada hari ini dalam tahun 1867, di Dewan Bandaraya Singapura dengan Sir Harry St. George Ord dilantik sebagai Gabenornya yang pertama dan berpejabat di Pulau Pinang.

Dengan pemindahan kuasa ini maka tamatlah pentadbiran Syarikat Hindia Timur Inggeris ke atas Negeri-negeri Selat yang telah bermula sejak tahun 1826.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard