Category Archives: Sejarah

100_dolar_strait-800px
Sejarah

Undang-Undang Wang Kertas Negeri-Negeri Selat Diumumkan

03 Disember 1896 – Pada tahun 1896, Undang-Undang mengenai nilai wang kertas Negeri-negeri Selat telah diumumkan. Sebelum undang-undang itu diumumkan, terdapat pelbagai masalah mengenai penggunaan unit kewangan, nilai matawang dan penawaran wang yang dikawal oleh nilai sterling. Pada tahun 1867, dolar secara rasminya telah diterima sebagai unit kewangan di Negeri-negeri Selat dan Tanah Jajahan British yang lain.

100 dollars

Berikut itu, disyor supaya kerajaan mengeluarkan wang kertas dan cadangan itu dibuat oleh Perbendaharaan British. Bagaimanapun, apabila cadangan tersebut dimajukan kepada Majlis Perundangan, ianya ditentang oleh bank-bank yang juga diberi hak mengeluarkan wang. Oleh itu, memandangkan berbagai masalah dan bantahan diterima, Majlis Perundangan akhirnya mengambil keputusan supaya diadakan satu Undang-Undang mengenai nilai wang kertas Negeri-negeri Selat yang dikawal oleh kerajaan.

100 dollars back

Dengan itu pada tahun 1893, wang kertas bernilai 5, 10, 50 dan 100 dolar telah dikeluarkan. Cadangan mengeluarkan wang kertas bernilai satu dolar, ditentang oleh Dewan Perniagaan Pulau Pinang. Berikutan dengan itu juga, Setiausaha Tanah Jajahan mengumumkan Oridinan Nilai Matawang 1894 (Currency Note Ordinance). Undang-undang Nilai Wang Kertas Negeri-negeri Selat telah diumumkan pada 1896, tetapi undang-undang itu hanya dikuatkuasakan pada awal tahun 1899, iaitu setelah dibuat beberapa pindaan berikutan bantahan yang dibuat oleh bank-bank perdagangan.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Caught_of_Rosli_Dhobi-800px
Sejarah

Serangan Ke Atas Gabenor Sarawak

03 Disember 1949 – Pada tahun 1949, tiga orang nasionalis Sarawak telah membuat percubaan membunuh Gabenor Inggeris, Sir Duncan Stewart. Percubaan dan serangan ke atas Gabenor Sarawak ini dilakukan oleh Rosli Dhoby, Morshidi Sidek dan Bujang Suntong yang menganggotai sebuah barisan yang dikenali sebagai Rukun Tigabelas. Serangan yang menyebabkan kematian Sir Duncan Stewart merupakan kemuncak perjuangan nasionalisme bumiputera Sarawak menentang penjajah Inggeris.

Jika di Semenanjung Tanah Melayu, orang-orang Melayu telah menentang gagasan Malayan Union, rakyat bumiputera Sarawak pula telah berjuang menentang pembentukan Sarawak sebagai ‘Crown Colony’ pada 8 Februari, 1945.

Sir Duncan Stewart

Sir Duncan Stewart

Seperti orang-orang Melayu di Semenanjung, rakyat bumiputera Sarawak juga mengambil tindakan segera dengan menubuhkan berbagai pertubuhan seperti Barisan Pemuda Sarawak, Pertubuhan Sarawak, United Sarawak Association (di Singapura), Pergerakan Pemuda Melayu, Sibu, dan beberapa pertubuhan lain, untuk menentang ‘Crown Colony’. Perjuangan rakyat bumiputera ini dikenali sebagai Gerakan Anti-Penyerahan ataupun ‘Anti Cession Movement’ iaitu perjuangan membantah keputusan Raja Charles Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada kerajaan Inggeris untuk dijadikan ‘Crown Colony’.

Sejak tahun 1946 hinggalah ke tahun 1949, rakyat bumiputera menentang penjajahan Inggeris secara aman dan mengikut perlembagaan seperti mengadakan demonstrasi dan menghantar kawat kepada raja dan pemimpin-pemimpin Inggeris. Dalam bulan Disember 1946, seramai 400 orang kakitangan kerajaan terdiri dari orang-orang Melayu dan Dayak telah meletakkan jawatan beramai-ramai bila kerajaan mengeluarkan Pekeliling No. 9 yang mengharamkan Kegiatan Anti-Penyerahan. Akibatnya semua sekolah-sekolah Melayu dan Maktab Perguruan Melayu Sarawak terpaksa ditutup kerana ketiadaan guru.

Rosli Dhoby

Rosli Dhoby

Memandangkan bahawa perjuangan Anti-Penyerahan mula merosot dan kerajaan mula mengambil tindakan keras, maka Pergerakan Pemuda Melayu di Sibu telah menubuhkan sebuah kumpulan sulit yang dinamakan Rukun Tigabelas. Kumpulan sulit ini mempunyai 13 orang ahli yang diketuai oleh Awang Rambli. Mereka bersumpah untuk menghapuskan semua pegawai Inggeris dan Dato-dato Melayu yang menyokong penyerahan Sarawak kepada kerajaan British.

Di atas sumpahan ini maka pada hari ini dalam tahun 1949, Rosli Dhoby yang menyamar sebagai seorang murid sekolah, telah menikam Gabenor dengan sebilah pisau. Tikaman tersebut menyebabkan Gabenor Sir Duncan Stewart cedera parah dan terpaksa diterbangkan ke Singapura untuk rawatan segera. Malangnya beliau telah meninggal dunia pada 10 Disember.

Berikutan itu Rosli Dhoby, Morshidi Sidek dan Bujang Suntong telah ditangkap dan dalam bulan Mac 1950 ketiga-tiga mereka telah dihukum gantung sampai mati. Anggota Rukun Tigabelas yang lain telah dijatuhkan hukuman penjara.

Walaupun perjuangan kemerdekaan di Sarawak gagal, namun serangan ke atas Gabenor Sarawak yang menyebabkan kematian Gabenor Sir Duncan Stewart telah menggemparkan Empayar Inggeris dan seluruh dunia di samping menyemarakkan lagi semangat nasionalisme di Sarawak.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
perjanjian_haadyai-800px
Sejarah

Rundingan Damai Haadyai

2 Disember 1989 – Rundingan Damai Haadyai ditandatangani pada 2 Disember 1989 jam 11.30 pagi waktu Malaysia di antara Kerajaan Malaysia dan Parti Komunis Malaya (PKM). Perjanjian damai bersejarah ini diadakan di Hotel Le Garden , Haadyai, Thailand.

Wakil Malaysia :

  • Datuk Wan Sidek Wan Abdul Rahman, Setiausaha Kementerian Dalam Negeri
  • Tan Sri Mohd. Hanif Omar – Ketua Polis Negara
  • Jeneral Hashim Mohd Ali – Ketua Turus Angkatan Tentera Malaysia

Wakil Thailand :

  • Jeneral Yodhana Yamphundi – Timbalan Pengarah Operasi Keselamatan Bahagian ke-4
  • Jeneral Chavalit Yongchaiyudh – Pengarah Operasi Keselamatan
  • Jeneral Sawaeng Therasawat – Ketua Pengarah Polis diraja Thailand.

Wakil PKM :

  • Chin Peng – Setiausaha Agung PKM
  • Abdullah C.D – Pengerusi PKM
  • Rashid Maidin – Komander Regimen ke-10

Turut hadir ialah :

  • Dato Megat Junid Megat Ayub – Timbalan Menteri Dalam Negeri Malaysia
  • Ai Ying atau Zainon – isteri Chin Peng
  • Chan Tien – Komander Regimen ke-12 PKM
Wakil Parti Komunis Malaya

Wakil Parti Komunis Malaya

Isi Kandungan Rundingan Damai Haadyai

Antara kandungan utama Perjanjian Damai Haadyai ialah :

  • PKM berjanji untuk menamatkan perjuangan bersenjata mereka.
  • Parti Komunis Malaya dibubarkan
  • Senjata api hendaklah diserahkan kepada pihak berkuasa Malaysia atau Thailand atau dimusnahkan di hadapan pihak keselamatan.
  • Chin Peng selaku wakil ahi PKM berikrar taat setia kepada Yang diPertuan Agung Malaysia.
  • Ahli PKM akan mematuhi undang-undang negara Malaysia.
  • Artikel 3 perjanjian menetapkan bahawa Kerajaan Malaysia akan membenarkan bekas anggota Parti Komunis Malaya yang dilucutkan senjata untuk menetap di Malaysia sekiranya mereka mahu.
  • Artikel 3.1 menetapkan bekas anggota Parti Komunis Malaya yang memang berasal dari Malaysia akan dibenarkan menetap di Malaysia mengikut undang-undang Malaysia.
  • Artikel 4 perjanjian menetapkan bahawa kerajaan Malaysia akan membantu bekas bekas anggota Parti Komunis Malaya untuk memulakan hidup baru di Malaysia.

Di bawah perjanjian rundingan damai Haadyai ini, mana-mana ahli PKM yang ingin kembali ke Malaysia perlu mematuhi beberapa syarat seperti:

  • Memaklumkan hasrat untuk kembali ke Malaysia kepada pihak berkuasa di dalam tempoh tidak lebih setahun dari tarikh perjanjian ditandatangani;
  • Mengemukakan butir-butir berkaitan dengan pemohon;
  • Menjalani proses temuduga serta dokumentasi

Kerajaan tidak memaksa mana-mana anggota komunis untuk pulang ke negara ini. Mereka diberi kebebasan memilih sama ada untuk pulang atau terus tinggal di Selatan Thailand. Dengan pilihan tersebut, ternyata tidak semua bekas anggota komunis menerima tawaran untuk pulang ke Malaysia, malah ramai yang memilih untuk terus tinggal di Selatan Thailand.

Pelaksanaan Rundingan Damai Haadyai

Selepas perjanjian Rundingan Damai Haadyai dimeterai :

  • Kira-kira 1,188 anggota pasukan keselamatan bersenjata PKM yang berada di hutan sempadan Malaysia – Thailand akan keluar dari hutan dan memulakan hidup baru.
  • Di hutan Malaysia – Thailand terdapat 694 rakyat Malaysia, Indonesia, Singapura dan 2 bekas anggota tentera Jepun.
  • Kerajaan Malaysia membenarkan 380 338 bekas anggota komunis untuk pulang ke Malaysia sepanjang tempoh tawaran sekali sahaja di bawah perjanjian untuk menghentikan peperangan di antara kerajaan dan Parti Komunis Malaya (PKM). Seramai 431 ahli PKM memohon pulang ke Malaysia. Tetapi 338 diluluskan dan 93 ditolak kerana tidak memenuhi syarat perjanjian dan masalah daripada segi status kewarganegaraan. Nama mereka yang dibenarkan pulang tidak akan didedahkan demi keselamatan.
  • Kerajaan Malaysia berjanji untuk membayar subsidi kehidupan sebanyak RM 8,000 sekembali ke Malaysia dan wang saranan hidup sebanyak RM300 untuk membantu mereka menyesuaikan diri dengan kehidupan di tanahair.

Dengan termetrinya Rundingan Damai Haadyai yang ditandatangani pada 2 Disember 1989, maka tamatlah permusuhan dan kegiatan-kegiatan bersenjata oleh Parti Komunis Malaya yang telah berjalan selama 40 tahun, 5 bulan dan 26 hari sejak bermulanya Darurat Tanah Melayu iaitu dari 16 Jun 1948 hingga 2 Disember 1989.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
jungle-800px
Sejarah

Johor Diisytiharkan Sebagai Kawasan Putih

31 Disember 1958 – Seluruh negeri Johor diisytiharkan sebagai Kawasan Putih pada 13 Disember 1958. Pengisytiharan tersebut telah dibuat oleh Tengku Mahkota Johor, Tunku Ismail ibni Almarhum Sultan Ibrahim yang mewakili Sultan Johor disatu upacara perbarisan pasukan-pasukan keselamatan di Johor Bahru.

Di negeri Johor, ‘Kawasan Hitam’ yang terakhir diisytiharkan sebagai kawasan putih ialah Daerah Kota Tinggi. Pada masa darurat diisytiharkan, terdapat lebih 1,200 orang pengganas komunis mengancam keselamatan di daerah di Johor.

Satu operasi yang dipanggil Operasi Badak telah dilancarkan oleh pasukan keselamatan. Operasi ini telah berjaya menghapuskan sebahagian besar pengganas komunis. Pengerusi Jawatankuasa Kerja Operasi Badak, Ungku Mohsin bin Mohamad telah mengalu-galukan pengisytiharan Johor sebagai kawasan putih bersih daripada ancaman dan keganasan komunis.

Pengisytiharan ini memberi makna besar kepada negeri Johor yang telah lama mengalami keadaan darurat serta menerima ancaman yang buruk sekali di Persekutuan Tanah Melayu. Dengan pengisytiharan ini Undang-Undang Darurat seperti sekatan-sekatan ke atas bahan-bahan makanan, bekalan-bekalan penting dan perintah berkurung dihapuskan.

Sebelum Johor diisytiharkan Kawasan Putih beberapa kawasan dan negeri di Persekutuan Tanah Melayu telah pun diisytiharkan sebagai Kawasan Putih seperti Melaka, Terengganu, Negeri Sembilan dan Sabak Bernam.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
ramd-800px
Sejarah

Batalion Kedua Rejimen Melayu Ditubuhkan

01 Disember 1941 – Batalion Kedua Rejimen Melayu telah ditubuhkan pada tahun 1941 iaitu selepas 8 tahun penubuhan Rejimen Pertama. Rejimen Pertama ditubuhkan apabila seramai 25 orang rekrut telah diambil bagi menjalani latihan di Port Dickson dalam tahun 1933. Kumpulan pertama ini juga dikenali sebagai Kompeni Percubaan (Experimental Company).

Rejimen Pertama ini berkembang pesat dengan terbentuknya beberapa buah Kompeni dengan bilangan anggota yang bertambah ramai. Kejayaan-kejayaan yang dicapai oleh Rejimen Pertama ini telah mendorong ke arah perluasan kekuatan anggota pertahanan. Oleh itu dalam bulan March 1941, Gabenor telah mengumumkan persetujuan untuk membentuk satu battalion lagi bagi menambah kekuatan Rejimen tersebut.

 

Malay_Regiment_force

Operasi di hutan Temenggor

 

Pada hari ini dalam tahun 1941 iaitu seminggu sebelum pendaratan askar-askar Jelun, maka terbentuklah Battalion Kedua. Battalion Kedua ini mempunyai anggota seramai 453 orang dan dipimpin oleh Lt. Colonel F.W. Young. Battalion Kedua Rejimen Melayu ini mengandungi ‘A’ Kompeni dan “D’ Kompeni. ‘A’ Kompeni yang dahulunya ‘W’ Kompeni Battalion Pertama, adalah di bawah pimpinan Major W. Richardson telah ditugaskan di Kuala Krai, Kelantan dan kawasan Pantai Timur. Sementara ‘D’ Kompeni pula yang di bawah pimpinan Captain A.S Taylor mengawasi Pantai Barat.

Pembentukan Batalion Kedua ini telah menambah kuatkan lagi kedudukan Rejimen Melayu bagi menghadapi serangan pihak Jepun ke atas Tanah Melayu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
pejabat buruh bentong-800px
Sejarah

Peraturan Gaji Mengikut Undang-Undang British

16 November 1949 – Majlis Undang-undang Persekutuan telah meluluskan peraturan gaji mengikut undang-undang British kepada buruh-buruh di Persekutuan Tanah Melayu. Sebelum itu gaji-gaji bagi buruh hanya berdasarkan Peraturan Kontrak yang digunakan semenjak tahun 1909 di mana gaji yang dibayar adalah bergantung kepada peraturan-peraturan yang disyaratkan oleh majikan dan persetujuan buruh-buruh yang diambil bekerja tanpa mengutamakan kebajikan dan beban kerja yang dilakukan. Ini adalah kerana buruh-buruh yang diambil adalah bekerja secara sambilan dan dibayar upah setiap hari atau seminggu sekali.

Oleh kerana pada praktikalnya buruh-buruh yang sama terus bekerja tanpa mendapat apa-apa keistemewaan dalam hal kebajikan dari majikan, mereka menghadapi masalah jurang pembayaran upah dan beban hidup harian. Mereka pula tidak mempunyai kebebasan bersuara dan tidak boleh menjadi ahli kesatuan yang sentiasa melindungi hak-hak kebajikan pekerja. Hal-hal kebajikan mereka hanya bergantung kepada budi bicara majikan yang berbeza-beza di antara satu dengan yang lain.

pekerja

Untuk mengatasi masalah tersebut, Parlimen British telah meminda peraturan buruh dengan memperluaskan skop kebajikan kepada pekerja pada tahun 1946. Ini bermakna majikan harus menitikberatkan kebajikan pekerja dan menentukan nilai upah berdasarkan beban kerja yang dilakukan, kemudahan buruh, kemudahan asas harian dan memberi kebebasan buruh menganggotai Kesatuan Pekerja.

Dengan pindaan itu, Persekutuan Tanah Melayu yang menggunakan Undang-undang Inggeris turut berubah pada hari ini dalam tahun 1949 setelah Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu meluluskannya. Peraturan gaji mengikut undang-undang British tersebut mula berkuatkuasa dalam semua perusahan yang mengikut kontrak di Persekutuan Tanah Melayu dan juga di Singapura.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
selat_johor-1955-800px
Sejarah

Perjanjian Sempadan Perairan Singapura Dengan Johor 1927

19 Oktober 1927 – Pada tahun 1927, perjanjian sempadan perairan Singapura dengan Johor telah ditandatangani oleh Kerajaan Inggeris dengan Sultan Johor, Sultan Ibrahim ibni Almarhum Sultan Abu Bakar. Kerajaan Inggeris telah diwakili oleh Sir Hugh Clifford, Gabenor dan merangkap Panglima Tertinggi Negeri-negeri Selat. Tujuan perjanjian ini adalah untuk menetapkan sempadan perairan di antara Pulau Singapura dengan negeri dan kawasan-kawasan jajahan negeri Johor.

Perjanjian sempadan perairan Singapura dengan Johor ini adalah lanjutan dari perjanjian yang ditandatangani pada 2 Ogos 1824, di antara Syarikat Hindia Timur Inggeris (EIC) dengan Sultan dan Temenggung Johor. Melalui perjanjian itu EIC atau penggantinya berkuasa penuh ke atas Singapura, kawasan perairan selat serta kepulauan yang berhampiran. Dalam perjanjian ini, kerajaan Inggeris berhasrat untuk memulangkan semula kawasan perairan, selat dan kepulauan-kepulauan kecil yang tertentu kepada Kerajaan Negeri Johor.

Tambak Johor sekitar 1955

Tambak Johor sekitar 1955 | Kredit : rafchangi

Tiga fasal dari perjanjian itu menyebutkan:-

  • Fasal Pertama: Menentukan sempadan di antara kedua buah negeri iaitu berasaskan kepada tengah laut yang paling dalam di Selat Johor yang memisahkan negeri Johor dengan kawasan pantai di utara Pulau Singapura, Pulau Ubi, Pulau Tekong Kecil dan Pulau Tekong Besar. Di bahagian barat Selat Johor, sempadan adalah dari dasar tengah laut yang paling dalam di timur Pulau Merambung sehingga had 4.8 kilometer di perairan selatan Pulau Merambung. Manakala di bahagian timur Selat Johor sempadannya adalah ditandakan oleh dasar tengah laut yang paling dalam antara tanah besar negeri Johor di barat Bukit Johor dan Pulau Tekong Besar. Seterusnya melalui dasar tengah laut yang paling dalam di antara kawasan perairan cetek dengan tanah besar Johor yang kemudiannya menghala ke arah selatan sehingga 4.8 kilometer, kira-kira 307.2 kilometer dari Tanjung Sitapa.
  • Fasal Kedua: Menyatakan semua kawasan perairan yang telah diserahkan oleh Sultan dan Temenggung Johor mengikut perjanjian pada 2 Ogos 1824, iaitu kawasan dalam lingkungan 4.8 kilometer dari tanah besar negeri Johor adalah di bawah kuasa negeri Johor.
  • Fasal Ketiga: Menentukan bahawa semua kepulauan kecil yang terletak dalam kawasan perairan negeri Johor adalah diserahkan sepenuhnya kepada Kerajaan. Negeri Johor.

Perjanjian sempadan perairan Singapura dengan Johor berkuatkuasa setelah dipersetujui oleh Parlimen Inggeris.

Sumber : Arkib Negara

Standard
jesselton_1911-800px
Sejarah

Penukaran Nama Jesselton Kepada Kota Kinabalu

30 September 1968 – Penukaran nama Jesselton kepada Kota Kinabalu telah dilakukan pada tahun 1968. Ia merupakan kesinambungan daripada cadangan Tun Mustapha bin Datu Harun pada tahun 1966 dalam satu Perhimpunan rakyat di Tambunan, Sabah.

Kota Kinabalu dinamakan sempena Gunung Kinabalu, yang terletak kira-kira 50 kilometer ke arah timur laut bandar yang menjadi mercu tanda negeri Sabah. Kinabalu berasal daripada nama Aki Nabalu. Aki pula bermaksud “datuk” dan Nabalu ialah nama untuk gunung dalam bahasa Dusun. Terdapat juga sumber yang mengatakan bahawa istilah ini berasal daripada Ki Nabalu iaitu Ki bermaksud “ada” atau “wujud”, dan Nabalu bermaksud “semangat orang mati”.

Kota ialah perkataan Melayu untuk “kubu”, “pekan”, atau “bandar”. Perkataan Kota juga digunakan secara tidak rasmi untuk merujuk kepada mana-mana pekan atau bandar. Nama Kota Kinabalu disyorkan supaya ia tidak tersilap dengan Gunung Kinabalu, iaitu gunung yang tertinggi di Asia Tenggara.

Kina Balu from Pinokok Valley 1862

Kina Balu from Pinokok Valley – 1862

Nama Asal Jesselton

Selain Jesselton, ada beberapa teori lain tentang nama asal Kota Kinabalu. Yang paling terkenal, seperti yang dinyatakan di atas, ialah Api-Api, atau hanya Api. Ia dinamakan seperti itu oleh penduduk tempatan, terutamanya kaum Bajau, sempena memperingati pembakaran pejabat pentadbiran British di Pulau Gaya oleh Mat Salleh, serta kejadian pembakaran lain yang biasanya dilakukan oleh lanun.

Terdapat dakwaan bahawa kawasan Kota Kinabalu sekarang sebenarnya dinamakan sempena sungai berdekatan yang dipanggil Sungai Api-Api. Selain Api-Api, satu lagi nama yang dikatakan ialah Deasoka, yang bermaksud “di bawah pokok kelapa”. Penduduk tempatan Bajau menggunakan nama ini bagi merujuk pada sebuah kampung di bahagian selatan bandar yang dipenuhi pokok kelapa.

Nama lain ialah Singgah Mata yang bermaksud “mata transit”, tetapi boleh juga diterjemahkan sebagai “menyenangkan mata”. Ia ialah nama yang diberikan oleh nelayan dari Pulau Gaya yang merujuk kepada kawasan yang hari ini merupakan pusat bandar Kota Kinabalu. Hari ini, semua nama ini digunakan sebagai nama jalan atau bangunan di sekitar bandar. Beberapa contohnya ialah Lintasan Deasoka, Api-Api Centre dan Jalan Singgah Mata.

Memorial Clock Tower Jesselton

Sejarah Awal Jesselton

Syarikat Borneo Utara British (SBUB) telah mengasaskan sebuah penempatan kecil di kawasan yang dikenali sebagai Teluk Gaya yang didiami oleh suku kaum Bajau. Petempatan pertama telah dibakar dan dimusnahkan oleh pejuang kebebasan Bajau, iaitu Mat Salleh pada tahun 1897.

Selepas kemusnahan Pulau Gaya, SBUB pada asalnya memutuskan untuk berpindah ke Teluk Gentisan pada tahun 1898. Apabila ia didapati tidak sesuai, Pesuruhjaya Tanah, Encik Henry Walker telah menggantikannya dengan sebuah tapak seluas 30 ekar dan SBUB telah berpindah ke sebuah perkampungan nelayan yang dinamakan Api-Api pada tahun 1899. Ia dipilih kerana terletak berhampiran dengan Perkhidmatan Kereta Api Borneo Utara dan merupakan pelabuhan semula jadi yang dilindungi daripada angin. Pusat pentadbiran yang baru ini dinamakan Jesselton selaras dengan nama Tuan Charles Jessel, yang merupakan Naib Pengerusi SBUB pada ketika itu.

Jesselton telah menjadi sebuah pos perdagangan utama Borneo Utara pada ketika itu dengan perdagangan getah, rotan, madu, dan lilin giat dijalankan. Keretapi baharu telah digunakan bagi mengangkut barang-barang ke pelabuhan Jesselton. Kebangkitan orang Melayu dan Bajau pada masa itu tidak begitu ketara dan SBUB juga bekerja keras untuk membanteras ancaman lanun yang telah lama berlaku di rantau ini.

Jesselton 1914

Jesselton 1914

Perang Dunia Kedua

Ketika Perang Dunia Kedua, British telah membakar bandar Jesselton untuk mengelakkannya jatuh ke tangan Jepun. Ketika pendudukan Tentera Jepun nama Jesselton telah ditukar kepada Api. Beberapa pemberontakan terhadap pentadbiran tentera Jepun berlaku ketika itu terutamanya pada 10 Oktober 1943 yang dilakukan oleh Gerila Kinabalu yang terdiri daripada penduduk tempatan. Ia dipatahkan oleh Tentera Jepun selepas pemimpinnya, Albert Kwok, ditangkap dan dihukum bunuh pada tahun 1944.

Bandar ini dimusnahkan sekali lagi oleh Tentera Bersekutu dibom siang dan malam selama lebih enam bulan sebagai sebahagian daripada Kempen Borneo pada tahun 1945. Kemusnahan teruk bandar Jesselton menyaksikan hanya tinggal tiga bangunan yang kekal berdiri pada masa tersebut. Perang di Borneo Utara berakhir dengan penyerahan diri Tentera Darat Jepun yang ke-37 oleh Leftenan Jeneral Baba Masao di Labuan pada 10 September 1945.

Jesselton Bomb Damage

Tamat Perang Dunia Kedua

Selepas perang tamat, SBUB kembali untuk mentadbir Jesselton tetapi tidak mampu untuk membiayai kos pembinaan semula yang sangat besar. Kawalan Borneo Utara diserahkan kepada Mahkota British (British Crown Colony) pada 15 Julai 1946. Kerajaan kolonial baharu telah dipilih bagi membina semula Jesselton sebagai pusat pemerintahan baharu selain daripada Sandakan yang juga telah dimusnahkan sewaktu perang.

Pada tempoh 1948-1955, sebuah Pelan Pembangunan Semula dan Pembangunan untuk Borneo Utara telah ditubuhkan oleh kerajaan British. Kerajaan British telah meluluskan dana sebanyak £ 6,051.939 – £ 2,232.882 bagi membina semula dan £ 3,819.057 bagi pembangunan baharu. Jalan raya telah dibina, pelabuhan dibersihkan dan lapangan terbang dibaiki. Pembangunan semula pekan dan sektor pertanian juga diberi tumpuan. Roy Edgardo Parry, Pengarah Pendidikan pertama, telah dilantik untuk menyediakan pelan lima tahun bagi pembangunan pendidikan.

KotaKinabalu_CityHall-800px

Apabila Borneo Utara bersatu dengan Sarawak, Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu bagi membentuk Persekutuan Malaysia pada tahun 1963, negeri ini bertukar nama dan dikenali sebagai Sabah, dengan Jesselton kekal sebagai pusat pemerintahan utama. Penukaran nama Jesselton  kepada Kota Kinabalu telah dilakukan pada 30 September 1968 dan menerima status bandar raya daripada kerajaan Malaysia pada 2 Februari 2000.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Seri Menanti-800px
Sejarah

Penubuhan Konfederasi Negeri Sembilan 1895

08 Ogos 1895 – Satu lagi perjanjian telah ditandatangani diantara Yamtuan Seri Menanti dengan Empat Undang (Sungai Ujong, Rembau, Jelebu dan Johol) dan Tengku Besar Tampin untuk menubuhkan sebuah konfederasi yang dikenali sebagai Negeri Sembilan pada 08 Ogos 1895. Perjanjian ini adalah lanjutan daripada perjanjian yang ditandatangani pada 13 Julai 1889 mengenai penubuhan Konfederasi Negeri Sembilan.

Melalui perjanjian tersebut mereka bersetuju meletakkan diri mereka di bawah perlindungan Kerajaan British. Sebagai langkah awal Gabenor Negeri-negeri Selat, Sir Charles Bullen Hugh Mitchell melantik Martin Lister sebagai Residen Negeri Sembilan yang pertama.

muhammad_shah_negeri_sembilan

Majlis Persekutuan Negeri Sembilan

Perjanjian Konfederasi Negeri Sembilan 1895 telah membawa kepada penubuhan sebuah Majlis Persekutuan Negeri Sembilan. Mesyuarat pertama telah diadakan pada 19 Oktober 1895. Ahli-ahlinya selain Residen British terdiri daripada Yamtuan Mohammad, Dato Bandar Ahmad (Sungai Ujong), Dato Syed Ali (Jelebu), Dato Serun (Rembau), Dato Wan Omar (Johol), Tengku Muda Chik Seri Menanti (pakcik Yamtuan Mohamad), Tengku Dewa (Tampin), Dato Mohamad Bastan (Linggi) dan Kapitan Chin Who serta Kapitan Lee Sam.

Di antara beberapa peraturan yang diluluskan dalam mesyuarat pertama ini adalah mengenai kod buruh, kod perlombingan, peraturan pencen, peraturan mengenai jalan keretapi, peraturan bagi mencegah jenayah dan peraturan mengenai sewa rumah. Para pembesar juga bersetuju untuk menggunakan sebuah bendera bagi persekutuan Negeri Sembilan.

Tujuan penubuhan Majlis tersebut adalah untuk membincangkan dasar-dasar yang hendak dilaksanakan dalam sistem pentadbiran kerajaan. Walaupun ahli-ahli dalam Majlis Negeri berhak mempersoal sesuatu polisi tersebut namun mereka tidak mempunyai hak untuk menolak atau menerima polisi memandangkan keputusan mutlak terletak di tangan Residen.

Standard
bendera_negeri_negeri_bersekutu-800px
Sejarah

Perjanjian Mengenai Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

12 Jun 1895 – Pada tahun 1895, satu perjanjian telah ditandatangani oleh Raja-Raja Melayu, empat buah negeri iaitu Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan dengan pihak British bagi membentuk Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan bernaung di bawah panji-panji British. Perjanjian ini dibuat akibat daripada tercetusnya beberapa kekacauan dan perebutan kuasa yang berlaku di keempat-empat buah negeri tersebut.

Mohor_Negeri-negeri_Melayu_Bersekutu

Perjanjian yang mengandungi enam fasal ini antaranya menyentuh tentang persetiaan dan perakuan Raja-Raja Melayu menjadikan negerinya sebagai satu jemaah yang bernama Negeri-negeri Melayu yang bernaung di bawah bendera dan nasihat Kerajaan Queen. Raja-raja Melayu juga tidak boleh menjalankan kuasanya dalam negeri lain selain negerinya.

Di samping itu Raja-Raja Melayu diminta menerima pegawai Inggeris bergelar Residen-Jeneral sebagai penasihat dan mereka hendaklah memberi pertolongan kepada pihak Inggeris apabila diminta berbuat demikian. Pihak Inggeris juga menegaskan bahawa perjanjian ini tidak akan mengubah atau mengurangkan kuasa mana-mana Raja Melayu dalam negerinya.

Berikutan termeterainya perjanjian Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu ini maka bermulalah campur tangan Inggeris ke atas negeri-negeri Melayu hingga Tanah Melayu mendapat kemerdekaan.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard