Tag Archives: perjanjian

jata_johor-800px
Sejarah

Pemasyhuran Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor

14 April 1895 – Pada tahun 1895 Sultan Abu Bakar telah mengadakan satu istiadat di Johor Bahru kerana menandatangani dan memasyhurkan Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor iaitu Perlembagaan bagi negeri Johor yang telah disediakan oleh Jemaah Menteri-menteri Baginda yang dibantu oleh sebuah syarikat peguam di Singapura, Rodyk and Davidson. Dalam istiadat ini Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor itu telah ditandatangani oleh Sultan Abu Bakar, adinda baginda, Ungku Muhamad Khalid Ibni Almarhum Temenggung Ibrahim dan Tengku Mahkota Ibrahim. Perlembagaan ini ditandatangani juga oleh Ahli-ahli Jemaah Menteri dan ahli-ahli Mesyuarat Kerajaan Johor.

Di antara kandungan Undang-undang Tubuh Kerajaan itu ialah:

  • Syarat-syarat bagi melantik atau menabalkan Sultan serta menetapkan wang-wang perbelanjaan dan aturan-aturan bagi menggantikan Sultan Johor itu hingga berketurunan;
  • Peraturan-peraturan dan kewajipan-kewajipan Majlis Mesyuarat Menteri-menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri;
  • Aturan-aturan berkenaan dengan agama dalam negeri Johor;
  • Menetapkan asas hukuman-hukuman undang-undang yang akan dijalankan di dalam mahkamah-mahkamah keadilan; dan
  • Mengenai perjanjian dengan negara-negara asing.

Undang-undang Tubuh ini kemudiannya diwartakan pada 14 September 1895, (24 Rabiul-Awal 1333). Semenjak ia diperakukan dan dimasyhurkan Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor ini telah mengalami empat kali tambahan yang berlaku di sepanjang pemerintahan Sultan Ibrahim.

  1. Perubahan pertama pada 1 April 1908
  2. Perubahan kedua pada 17 September 1912
  3. Perubahan Ketiga pada 12 Mei 1914
  4. Perubahan Keempat pada 17 Julai 1918

Di antara Kerajaan-kerajaan Melayu di Tanah Melayu dalam kurun Masihi yang ke-19, Kerajaan Johor lah yang mula-mula memakai Undang-undang Tubuh yang bertulis. Teks asal Undang-undang Tubuh 1895 hingga 1908 adalah ditulis dalam tulisan Jawi. Undang-undang ini (1895-1918) masih terpakai bagi Kerajaan Johor hingga sekarang.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
seri_menanti-3-800px
Sejarah

Cadangan Meletakkan Seri Menanti, Ulu Muar Dan Jempol Di Bawah Naungan British

13 April 1876 – Pada tahun 1876, satu cadangan untuk meletakkan daerah Seri Menanti, Ulu Muar dan Jempol di bawah naungan British telah dikemukakan oleh Sir F. W. Jervois, Gabenor Negeri-negeri Selat kepada Kerajaan British di London. Cadangan itu juga bertujuan untuk melantik seorang Penghulu (Malay Captain) yang disenangi oleh Inggeris dan disokong oleh kebanyakan Suku.

Di samping itu seorang Wakil British akan dilantik bagi ketiga-tiga daerah tersebut untuk menyakinkan penduduk-penduduk di situ bahawa Kerajaan British sedang berusaha untuk menyelesaikan masalah-masalah mereka. Ini adalah berikutan daripada perebutan kuasa di antara Tuanku Ahmad Tunggal (anakanda kepada Yamtuan Imam) dan Tuanku Antah (anakanda kepada Yamtuan Radin) untuk jawatan Yamtuan Besar.

Ketiga-tiga daerah itu adalah di bawah kuasa Tuanku Ahmad Tunggal yang disenangi oleh Inggeris dan mendapat sokongan 10 daripada 12 suku Tubuh di Seri Menanti dan yang juga berpengaruh di daerah Jelebu dan Jale. Bagaimanapun Tuanku Ahmad Tunggal tidaklah diangkat oleh Datuk -datuk Penghulu Luak dan Orang Empat Istana sebagai pengganti ayahandanya (Tuanku Imam) yang baru mangkat kerana tidak suka dengan kelakuannya.

Kedudukan Tuanku Ahmad Tunggal sebagai Yamtuan Seri Menanti dicabar oleh sepupunya Tuanku Antah, anakanda kepada Yamtuan Radin yang diangkat oleh Orang-orang Besar dan segolongan anak-anak Raja sebagai Yamtuan pada tahun 1872. Tuanku Antah dan pasukannya yang dikatakan telah menyebabkan kekacauan di Sungai Ujung telah melarikan diri dari buruan British dan Datuk Kelana yang menyokong Tuanku Ahmad Tunggal.

Setelah Tuanku Antah lari meninggalkan Seri Menanti maka Dato’ Kelana Sungai Ujung, Dato’ Rembau dan Dato’ Jelebu mengisytiharkan diri mereka sebagai Penghulu-penghulu yang bebas dalam Luak atau Daerah masing-masing.

Pada 5 Jun 1876 Tuanku Antah telah sampai ke Johor dan mengadap Sultan Johor. Pada 6hb Jun, beliau telah pergi ke Singapura menemui Gabenor Negeri-negeri Selat, Sir Frederick Aloysius Weld. Dalam pertemuan itu Tuanku Antah telah menyatakan persetujuannya untuk bersahabat dengan Kerajaan British dan membantu British memujuk Dato’ Muar, Dato’ Jempol dan Dato’ Terachi, Dato’ Gunung Pasir, Dato’ Inas dan Baginda Tan Mas yang dikatakan telah sama-sama menyebabkan kekacauan (menyerang Balai Polis) Sungai Ujung itu supaya menyerah diri.

Dalam pertemuan itu juga Tuanku Antah meminta British supaya tidak campur tangan jika beliau ingin berperang semula dengan Dato’ Kelana Syed Abdul Rahman (Syed Aman) untuk mengambil semula Seri Menanti. Di atas permintaan itu Sir Frederick menjawab, “Untuk menjaga keamanan Tuanku, sekarang baliklah Tuanku ke Seri Menanti dan menjadi Raja Seri Menanti sahaja. Sungai Ujung biarlah tinggal pada Syed Aman.

Dengan keputusan Gabenor British itu maka Tuanku Antah pun baliklah ke Seri Menanti dan menjadi Raja Seri Menanti sahaja yang berkuasa ke atas luak-luak Johol, Inas, Ulu Muar, Jempol, Terachi dan Gunung Pasir. Pada 23hb November, 1876 telah diadakan perjanjian di antara Tuanku Antah dengan Penghulu-penghulu Luak dengan disaksikan oleh Gabenor British untuk mengakui dan mengesahkan perlantikan Tuanku Antah sebagai Yamtuan Seri Menanti sahaja, dan bukan Yamtuan Besar atau ‘sultan’ Negeri Sembilan seperti yang dihajatkannya dahulu.

Bagaimanapun, perjanjian ini masih belum dapat meletakkan daerah Seri Menanti, Ulu Muar dan Jempol di bawah perlindungan British. Pada peringkat ini pihak British hanya mulai meresapkan kuasanya.

Hanya pada tahun 1889 (13hb Julai, 1889) barulah kawasan-kawasan itu terletak di bawah pengaruh dan perlindungan British dengan termeterainya perjanjian penubuhan Konfederasi Negeri Sembilan di antara Tuanku Muhamad ibni Almarhum Tuanku Antah dengan Penghulu-penghulu Luak, Konfederasi Seri Menanti di satu pihak dan Gabenor Negeri-negeri Selat di pihak yang lain.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
market_in_johore_1900-800px
Sejarah

Perjanjian Persahabatan Dan Perdagangan Johor-Belanda 1685

06 April 1685 – Pada tahun 1685, satu perjanjian persahabatan dan perdagangan Johor-Belanda telah ditandatangani. Perjanjian itu adalah hasil dari rundingan-rundingan yang diadakan di antara Paduka Raja dengan Francis van der Beke dan Lieutenant Jan Rosdom, iaitu wakil-wakil dari Gabenor Jeneral Belanda di Betawi, Camphuys yang bermula pada 27 Mac 1685, apabila wakil-wakil itu dibawa menghadap Sultan Mahmud Shah II.

Dengan umur Sultan yang begitu muda pihak Belanda di Betawi berpendapat adalah masanya bagi mereka mengenakan tekanan ke atas Johor untuk mendapatkan keistimewaan-keistimewaan perdagangan dari Kerajaan Johor.

Johannes Camphuys

Johannes Camphuys

Rundingan-rundingan selanjutnya berlangsung di rumah Paduka Raja dan disertai oleh Bendahara, Laksamana dan Temenggung. Setelah meneliti teks perjanjian itu Paduka Raja bersetuju dengan peruntukan-peruntukan dalam Perjanjian itu melainkan yang berkaitan dengan perdagangan bebas (free trade) yang dikehendaki oleh Belanda di sungai-sungai di Kelang, Sungai Ujung, Selangor dan di pantai timur Sumatera. Paduka Raja menjelaskan oleh kerana Johor tidak pernah menghalang pihak Belanda berdagang di kawasan-kawasan tersebut maka tidaklah perlu peruntukan itu disebutkan dalam perjanjian.

Perjanjian itu dibuat dalam dua versi, bahasa Melayu dan Bahasa Belanda. Bagaimanapun, kedua-dua versi itu terdapat perbezaan yang luas, baik dari segi nada mahupun peruntukan-peruntukan di dalamnya. Perbezaan itu telah menimbulkan kemarahan Paduka Raja kerana mendapati versi dalam bahasa Belanda menafikan terlalu banyak kemudahan dan keistimewaan yang sepatutnya diperolehi oleh Johor. Beliau hampir-hampir membatalkan perjanjian itu.

Apabila perutusan pihak Belanda menemui beliau untuk merundingkan serta menandatangani semula perjanjian itu berdasarkan kepada versi Bahasa Belanda beliau menolak dengan keras. Perjanjian itu bukan sahaja amat penting kepada beliau secara peribadi tetapi juga kemantapan Johor sebagai kuasa perdagangan laut dan politik di Selat Melaka dan negeri-negeri pantai timur Sumatera.

Pihak Belanda tidak dapat berbuat apa-apa melainkan menerima perjanjian versi bahasa Melayu itu yang antara lain menyatakan bahawa Syarikat Hindia Timur Belanda (VOC) dan bukan pedagang-pedagang bebas Belanda atau Kristian Hitam Melaka (Black Christian of Malacca), dibenarkan berdagang di Sungai Siak. Kapal- kapal Syarikat Hindia Timur Belanda tidak boleh pergi lebih jauh daripada Pasir Sala dan hanya boleh berdagang bijih timah dan kain seperti pedagang-pedagang asing yang lain yang diberi hak yang sama oleh Kerajaan Johor.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
limestone_cliffs_kinta_train-800px
Sejarah

Perjanjian Mendapatkan Tanah Untuk Pembinaan Jalan Keretapi Dari Taiping Ke Prai

29 Mac 1898 – Satu perjanjian ditandatangani oleh Residen General negeri-negeri Melayu Bersekutu dengan Gabenor Negeri-negeri Selat berkenaan dengan pembelian tanah untuk tujuan pembinaan jalan keretapi pada tahun 1898. Kerajaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah membeli tanah di Seberang Prai untuk menyambung jalan keretapi dari Taiping ke Prai, di Seberang Prai.

Jalan keretapi ini dicadangkan dibina dalam masa lima tahun daripada tarikh perjanjian itu dan kerajaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu berjanji tidak akan menggunakan tanah itu selain daripada tujuan tersebut.

keretapi

Jalan keretapi yang pertama telah dibina 13 tahun dahulu, iaitu dalam tahun 1885 dari Taiping ke Port Weld. Semenjak itu beberapa jalan keretapi lagi telah dibina kerana cara perjalanan ini sangat sesuai dan mudah, terutama bagi mengangkut bahan-bahan untuk dipasarkan. Bahan-bahan itu termasuk bijih timah yang digali di negeri Perak dan Selangor, dan dihantar melalui keretapi ke pelabuhan-pelabuhan Pulau Pinang dan Singapura ke pasaran-pasaran di Eropah.

Dengan pembinaan jalan keretapi itu perhubungan dan juga kegiatan ekonomi di antara negeri-negeri di Tanah Melayu, terutamanya di bahagian Pantai Barat semakin bertambah.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
kemerdekaan_malaysia
Sejarah

Pengumuman Dasar Kerakyatan Tanah Melayu

28 Mac 1951 – Pada tahun 1951, Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu telah mengumumkan Rang Undang-Undang mengenai dasar kerakyatan Persekutuan Tanah Melayu. Rang Undang-Undang ini adalah hasil dari cadangan-cadangan yang telah dibuat oleh Majlis Jawatankuasa Perhubungan Muhibah antara kaum. la adalah juga merupakan pindaan kepada Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu tahun 1948, bagi Fasal mengenai kerakyatan.

Menurut cadangan Rang Undang-Undang itu semua rakyat Persekutuan Tanah Melayu adalah berhak ke atas perkara-perkara politik. Semua rakyat dari berbagai kaum di jamin hak asasinya mengamalkan adat istiadat masing-masing dan dalam pada itu menjamin kedaulatan bangsa dan budaya Melayu sebagai teras kerakyatan dan kebangsaan. Rakyat Persekutuan adalah diwajibkan taat setia kepada Raja Pemerintahnya.

Bagi warganegara British atau tanah jajahannya ia berhak menjadi warganegara setelah mendaftarkan dirinya dan tidak meninggalkan Tanah Melayu selama 5 tahun. Seseorang perempuan warganegara British atau jajahannya yang berkahwin dengan warganegara Persekutuan hendaklah mengetahui dan boleh bertutur dalam bahasa Melayu untuk membolehkan ia menjadi rakyat Persekutuan.

Seseorang warganegara British atau jajahannya yang ingin menukarkan kerakyatan asalnya kepada kerakyatan negara ini mestilah dapat menunjukkan bahawa ia telah melayakkan diri untuk diakui sebagai warganegara ini dengan berkelakuan baik, berbudi bahasa dan tinggal di negara ini selama 10 tahun dari 12 tahun sebelum membuat permohonan menjadi warganegara. Ia juga mesti mengetahui dan boleh bertutur dalam bahasa Melayu atau bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua.

Tujuan Rang Undang-Undang ini adalah untuk melahirkan satu rupa bangsa bagi Tanah Melayu serta untuk menjamin keadilan dan hak setiap rakyat negara ini.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
malacca_dutch-800px
Sejarah

Pembaharuan Perjanjian Belanda Dengan Selangor

28 Mac 1819 – Pada tahun 1819, Gabenor Belanda di Melaka yang baru, Timmerman Thyssen telah menghantar perjanjian lama Belanda dengan Selangor yang ditandatangani pada 20 Julai 1790 kepada pihak Selangor untuk memperbaharuinya.

Ini berikutan dengan pendudukan semula Belanda ke atas Melaka setelah ianya diserahkan kepada Inggeris untuk ditadbirkan sementara waktu sehingga keadaan pergolakan Perang Napoleon di Eropah selesai. Apabila Belanda mengambil balik pentadbiran Melaka daripada Inggeris itu, pihak Belanda telah menjalankan usaha mempererat perhubungan dengan Selangor seperti sebelum ini. Ini kerana pihak Belanda menyatakan rasa puas hatinya bahawa Selangor telah menolong Perak menentang Siam.

Oleh itu pada 3 Mei 1819, Gabenor Thyssen telah menghantar Hendrick Stecker menghadap Sultan Ibrahim, Sultan Selangor dengan membawa surat Gabenor tersebut dan juga perjanjian Belanda dengan Selangor yang baru untuk ditandatangani. Walau bagaimanapun Selangor telahpun mengikat perjanjian dalam tahun 1818 dengan pihak Inggeris di mana Inggeris mendapat monopoli bijih timah dari Selangor dan Selangor pula mendapat bekalan alat-alat pertahanan seperti meriam, peluru-peluru dan sebagainya.

Beberapa syarat lain perjanjian Inggeris-Selangor ini ialah Selangor tidak boleh memberi monopoli perdagangan kepada kuasa-kuasa lain dan juga mengikat perjanjian.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
ktm_padang_besar-800px
Sejarah

Perjanjian Kerjasama Lalu Lintas Antara Siam Dengan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

26 Mac 1919 – Perjanjian Kerjasama Lalu Lintas antara Kerajaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Kerajaan Siam telah ditandatangani pada 1919. Pihak Kerajaan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu telah diwakili oleh Ketua Setiausaha Kerajaan, Edward Lewis Brockman dan Kerajaan Siam pula diwakili oleh Menteri Perhubungannya, Chao Phya Wongsa Nuprabath.

Perjanjian ini adalah untuk mewujudkan kerjasama di antara Jabatan Keretapi Siam dan Jabatan Keretapi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu dalam perkara-perkara seperti:-

  • Perjanjian lalulintas dan guna sama, bagi kedua-dua buah perhentian di sempadan kedua- negara;
  • Laluan gerabak-gerabak keretapi dan kelengkapan-kelengkapannya dari dan ke perhentian keretapi kedua-dua negara dan sebaliknya;
  • Bayaran bagi menyewa gerabak-gerabak keretapi;
  • Perjalanan terus penumpang-penumpang, bungkusan, binatang-binatang ternakan dan lain-lain jenis barang yang dibawa;
  • Kadar pembahagian yang sama bagi tambang pengangkutan;
  • Bayaran ganti rugi bersabit dengan perjalanan terus;
  • Lain-lain perkara yang difikirkan perlu untuk dimasukkan, dengan tujuan untuk menentukan kelicinan dan penjimatan kerja di antara keretapi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu dan Keretapi Siam.

Perkara-perkara yang dipersetujui dalam perjanjian ini dimaktubkan dalam 7 fasal.

Sesungguhnya perjanjian ini memberi erti yang besar terhadap sejarah perkembangan perhubungan keretapi di tanah air, di samping merapatkan perhubungan persahabatan di antara kedua-dua negara. Seterusnya perkhidmatan keretapi Tanah Melayu telah dapat mengadakan perjalanan terus ke sempadan Siam melalui perhentian-perhentian Padang Besar dan Pasir Mas.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
kota_kinabalu-800px
Sejarah

Persetujuan Damai Di Sabah

24 Mac 1986 – Pada tahun 1986, Perdana Menteri Malaysia Datuk Seri Dr. Mahathir Mohamad menjelaskan bahawa persetujuan damai dan formula kerjasama bagi menyelesaikan krisis politik Sabah telah dipersetujui oleh tiga parti utama di Sabah.

Datuk Seri Dr. Mahathir juga berkata melalui persetujuan damai ini, keadaan politik dan ekonomi di negeri Sabah dapat ditenteramkan. Beliau menambah formula kerjasama ada kaitan dengan cadangan Majlis Tertinggi UMNO yang bermesyuarat di Kuala Lumpur.

Perdana Menteri, dengan diiringi oleh Ketua Menteri Sabah Datuk Pairan Ketingan, kemudian melawat tempat letupan bom dekat Wisma Sabah dan selepas itu ke Kompleks Gudang di Karamunsing yang terbakar dalam rusuhan pada 19 Mac 1986.

Formula kerjasama dan persetujuan damai bagi menyelesaikan krisis politik Sabah yang dipersetujui oleh Presiden PBS, Datuk Pairin Ketingan, Presiden USNO Datuk Tun Datu Haji Mustapha Harun dan Presiden Berjaya Haji Mohd Nor Mansoor akan membawa keamanan di negeri Sabah.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Penyiasatan Mengenai Kekacauan Yang Berlaku Di Perak

24 Mac 1876 – Pada tahun 1876, pihak Tanah jajahan Inggeris di London telah melantik Philippon Plunket dan Paul sebagai Pesuruhjaya bagi mengkaji kedudukan Sultan Ismail dan kekacauan yang berlaku di Negeri Perak.

Hasil dari kaiian itu pihak Inggeris mendapati bahawa kekacauan itu berlaku akibat dari penentangan pembesar-pembesar di Perak apabila termaktubnya Perjanjian Pangkor pada 1874. Sultan Abdullah yang menandatangani Perjanjian itu kemudiannya menyedari bahawa kuasa baginda mulai hilang kerana campur tangan Inggeris. Ini menyebabkan baginda mulai merancangkan satu pakatan penentangan terhadap Inggeris.

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Keadaan ini menjadi bertambah kacau apabila Sultan Ismail juga bersetuju dengan pakatan tersebut. Ini menyebabkan timbulnya penentangan yang diketuai oleh Dato’ Maharaja Lela dengan dibantu oleh Pembesar-pembesar Negeri Perak yang lain. J.W.W. Birch telah dibunuh dan Inggeris bertindak balas terhadap penentangnya itu. Sultan Ismail telah melarikan diri bersama-sama dengan 180 orang pengikut-pengikut baginda dan membawa alat-alat kebesaran Kesultanan Negeri Perak.

William Jervois

William Jervois

Ketiadaan alat-alat kebesaran ini serta penglibatan pembesar-pembesar Perak dalam penentangan terhadap Inggeris, menyebabkan pihak Inggeris merasa lebih bimbang. William Jervois, Gabenor Negeri-negeri Selat telah menghantar surat kepada semua Sultan supaya jangan membantu sesiapa juga dari Perak jika meminta pertolongan.

Akhirnya Sultan Ismail menyerah diri kepada Colonel Anson pada 23hb Mac, 1876. Baginda kemudiannya dibawa ke Singapura dan menyerahkan alat-alat kebesaran kesultanan Perak kepada Gabenor. Sementara itu Dato’ Maharaja Lela ditangkap dengan bantuan Sultan Johor dan Sultan Abdullah telah dibuang negeri.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Putatan-800px
Sejarah

Perjanjian Antara Pengiran Muda Damit Tajuddin Dengan Syarikat Borneo Utara British

20 Mac 1884 – Pada tahun 1884, Pengiran Muda Damit Tajuddin bin Pengiran Muda Hashim menandatangani satu perjanjian di mana ia menyerahkan kawasan Sungai Putatan di Sabah kepada Syarikat Borneo Utara British.

Kawasan yang dimaksudkan ialah semua kawasan Sungai Putatan dari hulu hingga ke hilir termasuk pulau-pulau yang di dalam lingkungan 6 batu ke laut dari kuala sungai itu. Sebagai gantinya Syarikat Borneo Utara British membayar sebanyak satu ribu ringgit tiap-tiap tahun kepada Pengiran Muda Damit.

Mengikut perjanjian itu Syarikat Borneo Utara British diberi hak milik ke atas kawasan tersebut termasuk hak pengeluaran sebarang galian, tanaman dan haiwan; membuat undang-undang; mengeluarkan mata wang; mewujudkan tentera darat dan laut; mengenakan cukai ke atas perdagangan di dalam dan luar negeri; dan mengenakan cukai ke atas penduduknya. Wilayah tersebut dan segala hak yang termaktub adalah menjadi kepunyaan Syarikat Borneo Utara British buat selama-lamanya mengikut kehendak Syarikat itu.

perjanjian_putatan

Perjanjian Putatan

Pengiran Muda Damit bersetuju dan berjanji akan membantu Syarikat Borneo Utara British mewujudkan sebuah Kerajaan di kawasan itu. Beliau juga akan memastikan supaya penduduk-penduduk di situ mengakui Kerajaan Syarikat Borneo Utara British. Jika timbul apa-apa bantahan dari mana-mana pihak terhadap hak berkerajaan oleh Syarikat Borneo Utara British, beliau akan bertanggungjawab terhadapnya.

Perjanjian ini adalah merupakan kejayaan pertama bagi Syarikat Borneo Utara British dalam usaha mengembangkan perdagangan dan politik penjajah Inggeris. Sebelum dari itu, semasa ia ditubuhkan dan direstui oleh Ratu Victoria pada tahun 1881, Syarikat itu telah mewarisi beberapa wilayah yang telah dijajahi oleh Gustav Baron von Overback dan Alfred Dent.

Seterusnya Syarikat Borneo Utara British juga berjaya melalui perjanjian-perjanjian yang lain mendapatkan wilayah-wilayah baru dan sehinggalah pada tahun 1903 seluruh Negeri Sabah berjaya diperolehinya.

 Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard