Tag Archives: perjanjian pangkor

English_ships_in_Table_Bay_1787
Sejarah

Dinding Dikembalikan Kepada Perak

16 Februari 1935 – Dinding dikembalikan kepada Perak setelah terpisah selama 109 tahun. Upacara penyerahan tersebut telah disaksikan oleh Sultan Iskandar Shah Ibni Al Marhum Al Sultan Idris dan Residen Geoffrey Gator pada 16 Februari 1935.

Walaupun pada tahun 1926 Sultan Perak pernah membuat perjanjian dengan James Low tentang penyerahan Dinding kepada Inggeris, penglibatan Inggeris secara langsung bermula apabila Perjanjian Pangkor ditandatangani pada 20 Januari 1874. Perjanjian ini ditandatangani untuk menyelesaikan masalah perebutan tahta Perak sebaik sahaja kemangkatan Sultan Jaafar dan peperangan antara puak Ghee Hin dan Hai San di Larut yang merebut kawasan perlombongan.

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Raja Abdullah yang menuntut tahta kerajaan Perak telah meminta bantuan Inggeris untuk menyelesaikan dua masalah tersebut. Sebagai balasannya Raja Muda Abdullah diangkat menjadi Sultan Perak dan perlu menerima syarat-syarat yang dikenakan oleh Inggeris. Dalam Perjanjian Pangkor yang telah ditandatangani di atas kapal HMS Pluto yang berlabuh di Selat Dinding ini, salah satu syaratnya adalah menyerahkan Daerah Dinding kepada Inggeris.

Semenjak itu ia ditadbir dari Pulau Pinang yang terletak seratus batu dari Daerah Dinding. Oleh kerana masalah pentadbiran dan politik, pentadbiran Pulau Pinang telah meminta Jabatan Tanah Jajahan supaya Kawasan Dinding dikembalikan kepada Kerajaan Perak. Inggeris juga menganggap kawasan itu tidak banyak menyumbang faedah kepada kedudukannya yang jauh daripada Pulau Pinang. Selain daripada itu Sultan Perak ke-30, Sultan Iskandar Shah telah berusaha semenjak tahun 1917 untuk mengembalikan Dinding kepada Perak.

Daerah Manjung dulu dikenali sebagai Daerah Dinding.

Daerah Manjung dulu dikenali sebagai Daerah Dinding.

Dinding Dikembalikan Kepada Perak

Atas sebab-sebab tersebut, pada 6 Jun 1934 ‘The Dinding Agreement (Approval) Act, 1934’ telah diluluskan oleh Parlimen Inggeris. Satu upacara menandatangani perjanjian penyerahan semula telah diadakan pada 16 Februari 1935. Dengan itu Dinding dikembalikan kepada Perak setelah sekian lama berada dalam genggaman penjajah.

Setelah penyerahan Dinding, Kerajaan Perak telah menyatukannya dengan Bruas dan kawasan-kawasan persisiran pantai bahagian selatan. Pada tahun 1973, Daerah Dinding telah diberi nama baru iaitu Daerah Manjung dan nama berkenaan berkekalan sehingga kini.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
makam_dato_sagor_800
Sejarah

Datuk Sagor Dijatuhi Hukuman Gantung

20 Januari 1877 – Perjanjian Pangkor yang ditandatangani oleh Sultan, pembesar-pembesar Perak dengan Inggeris dalam tahun 1874 telah membawa perubahan dan pergolakan politik yang serius di negeri tersebut. Kemuncak pergolakan ialah kematian Residen British yang pertama dihantar ke Perak J.W.W. Birch.

Sebagai tindakbalas diatas peristiwa tersebut Inggeris telah melancarkan gerakan menangkap pahlawan-pahlawan Melayu yang terlibat dalam insiden tersebut. Antara wira yang ditangkap itu ialah Datuk Sagor Orang Besar Delapan Negeri Perak.

datuk sagor

Pada 20 Januari 1877, Datuk Sagor telah dijatuhi hukuman gantung oleh penjajah Inggeris di Larut, Perak. Nama sebenar Datuk Sagor ialah Ngah Kamdin dan beliau mendapat gelaran Dato’ Seri Agar Diraja, Orang Besar Delapan Perak. Beliau dijatuhi hukuman gantung bersama-sama dengan Datuk Maharaja Lela dan Paduka Indut. Menurut kajian, Datuk Sagor dijatuhi hukuman gantung itu semasa usianya 28 tahun. Pusara Datuk Sagor sehingga kini masih ada di Larut, Perak.

Sesungguhnya kematian Datuk Sagor pada hari ini dalam tahun 1877 adalah satu pengorbanan besar kepada negara di atas jasa-jasanya mempertahankan tanahair dari Penjajah Inggeris tersebut. Walaupun tumpas tetapi semangat dan pengorbanan beliau telah menjadi ilham kepada perjuangan orang-orang Melayu kemudiannya.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sejarah

Perjanjian Pangkor Ditandatangani

20 Januari 1874 – Perjanjian Pangkor ditandatangani pada 20 Januari 1874 antara Gabenor Negeri-Negeri Selat Sir Andrew Clarke di pihak Inggeris dan Raja Muda Abdullah yang berkuasa di Hilir Perak bersama-sama dengan pembesar-pembesar yang menyokong baginda iaitu Bendahara, Temenggung, Orang Kaya Menteri, Shahbandar, Raja Mahkota, Laksamana dan Dato’ Sagor.

Perjanjian ini memberi kebenaran untuk Inggeris mencampuri urusan negeri Perak dan membuka peluang kepada Inggeris untuk campur tangan secara rasmi dalam urusan negeri Melayu. Perjanjian ini telah ditandatangani di atas kapal HMS Pluto yang berlabuh di Selat Dinding, iaitu di kawasan perairan di antara Lumut dan Pulau Pangkor.

Kronologi Perjanjian Pangkor

Semasa kemangkatan Sultan Ali pada tahun 1871, Raja Abdullah, sebagai Raja Muda, sepatutnya dilantik sebagai sultan baru akan tetapi disebabkan baginda tidak menghadiri upacara pengebumian, Raja Bendahara Raja Ismail telah dilantik pada 28 Jun 1871. Raja Bendahara Ismail diangkat dan ditabalkan kerana mengikut istiadat pertabalan Raja-raja Melayu, baginda ialah sultan yang sah oleh kerana baginda memiliki alat-alat kebesaran diraja. Baginda berkuasa dan mempunyai pengikut yang ramai di Hulu Perak.

Pada masa yang sama, berlaku permusuhan dua kongsi gelap Cina, Ghee Hin yang dipimpin oleh Chin Ah Yam dan Hai San yang dipimpin oleh Chung Keng Quee untuk merebut lombong bijih timah.

Raja Abdullah yang ingin menuntut tahta kerajaan Perak telah meminta pertolongan Inggeris untuk menyelesaikan dua masalah tersebut. Pada 30 Disember 1873 Raja Abdullah telah menghantar sepucuk surat kepada Gabenor Negeri-Negeri Selat, Sir Andrew Clarke meminta Inggeris menyiasat Hal Ehwal Perak. Surat yang ditandatangani oleh baginda itu juga meminta Gabenor memulihkan keamanan negeri Perak dan membenarkan Perak berlindung di bawah naungan Inggeris.

Dengan kedatangan rombongan Inggeris ke Pulau Pangkor, satu perundingan telah diadakan di Pulau Pangkor yang kemudian termeterainya perjanjian di antara Raja Abdullah dan para Pembesar Perak dengan Inggeris yang kemudian dikenali dengan Perjanjian Pangkor pada 1874 yang memanfaatkan persengketaan di antara Pembesar-pembesar Melayu serta Kongsi Gelap Cina.

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Syarat Perjanjian Pangkor

Syarat penuh Perjanjian Pangkor ialah :

  1. Raja Muda Abdulah diiktiraf sebagai Sultan Perak.
  2. Raja Bendahara Ismail, yang sekarang ini menjadi Pemangku Sultan, dibenar mengekalkan gelaran Sultan Muda dengan diberi pencen dan sebuah wilayah kecil diserahkan hak kepadanya.
  3. Segala perlantikan pegawai besar lain yang dibuat pada masa Raja Bendahara Ismail menerima alat kebesaran diraja hendaklah disahkan.
  4. Kuasa yang diberikan kepada Orang Kaya Menteri ke atas Larut oleh Al-Marhum Sultan hendaklah disahkan.
  5. Semua hasil negeri hendaklah dikutip dan semua perlantikan hendaklah dibuat atas nama Sultan.
  6. Sultan menerima dan menyediakan sebuah kediaman yang sesuai untuk seorang pegawai British yang dinamakan Residen. Pegawai ini akan ditauliahkan ke istana Sultan, dan nasihatnya mestilah diminta dan diambil tindakan atas semua persoalan selain yang menyentuh agama Islam dan adat istiadat orang Melayu.
  7. Seorang Penolong Residen, iaitu seorang Pegawai British yang bertindak di bawah Residen Perak, dengan kuasa yang serupa dan tertakluk hanya kepada Residen tersebut hendaklah ditempatkan di istana Gabenor Larut.
  8. Pembiayaan untuk Residen-Residen ini dan Perjawatan mereka hendaklah ditentukan oleh Kerajaan Negeri-Negeri Selat dan menjadi tanggungjawab pertama daripada hasil Negeri Perak.
  9. Peruntukan diraja yang mengawal selia pendapatan yang akan diterima oleh Sultan, Bendahara, Menteri, dan Pegawai lain hendaklah menjadi tanggungan seterusnya daripada hasil tersebut.
  10. Pemungutan dan pengawalan segala hasil dan pentadbiran am negeri dikawal selia di bawah nasihat Residen-residen ini.
  11. Persetiaan di mana Pulau Dinding dan pulau-pulau Pangkor telah diserahkan kepada Great Britain telah tersalah faham, dan dengan yang demikian, maka perlulah diselaraskan semula supaya dapat dikuatkuasakan tujuan sebenar para penggubal Persetiaan itu, dan dengan ini maka diisytiharkan bahawa sempadan wilayah yang diserahkan itu hendaklah diperbetulkan seperti berikut: Dari Bukit Segari, seperti yang tertera dalam Lembaran Carta No. 1 Selat Melaka, yang salinannya dilampirkan, dengan bertanda A, merentas lurus hingga kelaut, kemudiannya di sepanjang [antai laut ke selatan, ke Pulau Katta di sebelah Barat, dan dari Pulau Katta merentang ketimur laut kira-kira sepanjang lima batu, dan kemudiannya ke utara, iaitu ke Bukit Segari.
  12. Bahawa legih selatan Sungai Krian, iaitu bahagian kawasan yang salirannya masuk ke sungai itu dari selatan diisytiharkan sebagai Wilayah British, sebagai membetulkan Sempadan Province Wellesley (Seberang Perai). Sempadan itu hendaklah ditandakan oleh Pesuruhjaya, seorang yang dinamakan oleh Kerajaan Negeri-Negeri Selat, dan seorang lagi dinamakan oleh Sultan Perak.
  13. Bahawa apabila keadaan kacau-bilau sekarang ini sudah terhenti di Negeri Perak dan keamanan dan ketenteraman telah kembali pulih dalam kalangan puak-puak yang berbalah di Negeri itu, maka langkah-langkah segara di bawah kawalan dan seliaan seorang atau lebih daripada seorang Pegawai British hendaklah dilaksanakan bagi memulihkan sejauh mana yang boleh dilakukan kerja-kerja perlombongan dan pemilikan alat jentera, dll., seperti keadaan sebelum berlaku kacau-bilau, serta bagi menguruskan pembayaran pampasan kerana kerosakan, dan keputusan pegawai atau pegawai-pegawai itu dalam hal sedemikian adalah muktamad.
  14. Menteri Larut berjanji mengaku sebagai hutangnya kepada Kerajaan Negeri-Negeri Selat untuk segala caj dan perbelanjaan yang ditanggung atas penyiasatan ini, dan juga atas caj dan perbelanjaan yang ditanggung oleh Tanah Jajahan Negeri-Negeri Selat dan Great Britain dalam usaha mereka bagi mewujudkan ketenteraan di Negeri Perak dan keselamatan perdagangan.
sir_andrew_clarke

Sir Andrew Clarke

Kesan Perjanjian Pangkor

Dengan persetujuan Sultan Abdullah, Gabenor Sir Andrew Clarke menurunkan Sultan Ismail yang berkuasa di Hulu Perak dan bersemayam di Tanjong Belanja, Parit, daripada pangkat sultan tetapi membenarkan Sultan Ismail memakai gelaran “Sultan Muda” dengan memberi pencen 1,000 ringgit tiap-tiap bulan. Che Ngah Ibrahim tidak lagi diakui sebagai pemerintah Larut.

Melalui perjanjian ini juga walaupun Sultan masih berkuasa ke atas negeri Baginda, kuasa itu dibatasi oleh pihak lain iaitu pegawai-pegawai British dimana Baginda terikat untuk mematuhinya. Tegasnya, sultan tidak lagi merupakan pemerintah yang mutlak dalam pentadbiran dan pemerintahan negeri, melainkan yang berkaitan dengan agama dan adat orang-orang Melayu.

j.w.w. birch

J.W.W. Birch

Campur tangan Residen Inggeris telah menimbulkan rasa tidak senang di kalangan orang Melayu, khasnya golongan istana yang berasa kuasa mereka telah hilang. Kesannya, orang Melayu Perak mula bertindak. Mereka telah berpakat membunuh J.W.W. Birch yang menjadi menjadi Residen Inggeris yang pertama di Perak. Pembunuhan tersebut dilakukan pada tahun 1875 di Pasir Salak. Kejadian ini telah mengakibatnya beberapa siri peperangan antara Melayu Perak dan Inggeris hingga tahun 1876.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
pulau_pangkor-800px
Sejarah

Rombongan Inggeris Ke Pulau Pangkor

14 Januari 1874 – Campur tangan Inggeris di Perak bermula apabila termeterainya Perjanjian Pangkor di antara Pembesar-pembesar Perak dengan pihak Inggeris. Rombongan Inggeris ke Pulau Pangkor yang mengadakan perundingan dengan Pembesar-pembesar Perak telah bertolak daripada Singapura dengan menaiki kapal Pluto melalui Selat Melaka dan sampai pada 14 Januari 1874.

Kedatangan rombongan Inggeris ini bertujuan untuk mengadakan rundingan dengan Pembesar-pembesar Perak bagi mengatasi peperangan saudara dan kekacauan di negeri Perak. Selain daripada itu jemputan oleh Raja Abdullah merupakan fakta kedatangan rombongan ini yang mana dalam surat tersebut beliau meminta Inggeris mengatasi masalah kekacauan di Perak dan mengiktiraf baginda sebagai Sultan.

Jata Perak

Sebelum kedatangan rombongan yang diketuai oleh Sir Andrew Clark ini terlebih dahulu menghantar wakilnya W.H. Reid menemui Raja Abdullah untuk mengadakan perbincangan awal sebelum pertemuan di Pulau Pangkor. Antara Pembesar-pembesar Perak yang hadir dalam perundingan ini ialah Raja Abdullah, Raja Idris, Orang Kaya Menteri Larut Ngah Ibrahim, Dato’ Temenggong, Dato’ Sagor dan lain-lain.

Dengan kedatangan rombongan Inggeris ke Pulau Pangkor, satu perundingan telah diadakan di Pulau Pangkor yang kemudian termeterainya perjanjian di antara Raja Abdullah dan para Pembesar Perak dengan Inggeris yang kemudian dikenali dengan Perjanjian Pangkor pada 1874 yang memanfaatkan persengketaan di antara Pembesar-pembesar Melayu serta Kongsi Gelap Cina.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sir_Andrew_Clarke_standing
Sejarah

Surat Raja Abdullah Kepada Gabenor Inggeris

30 Disember 1873 – Pada tahun 1873, Raja Abdullah telah menghantar sepucuk surat kepada Gabenor Negeri-Negeri Selat, Sir Andrew Clarke meminta Inggeris menyiasat Hal Ehwal Perak. Surat yang ditandatangani oleh baginda itu juga meminta Gabenor memulihkan keamanan negeri Perak dan membenarkan Perak berlindung di bawah naungan Inggeris. Ini kerana sebelum ini Inggeris tidak mempunyai alasan yang kukuh untuk campur tangan di Negeri-Negeri Melayu.

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Sebenarnya surat Raja Abdullah itu dirangka oleh J.G.Davidson, seorang peguam dan Tan Kim Cheng, seorang saudagar yang menyokong perjuangan Raja Abdullah menuntut takhta kerajaan Perak. Berdasarkan surat yang dihantar oleh Raja Abdullah ini, Clarke mengambil keputusan untuk bertindak. Beliau mengarahkan W.A Pickering menjemput pembesar-pembesar Perak menemuinya di Pulau Pangkor. Namun begitu, mereka tidak diberitahu sebabnya.

sir andrew_clarke

Sir Andrew Clarke

Pada hari yang ditetapkan, pembesar-pembesar Perak dari Hilir Perak tiba di Pulau Pangkor. Raja Abdullah juga turut hadir, tetapi Raja Yusuf dan Sultan Ismail tidak hadir. Dengan itu, mereka tidak dapat mempertahankan kepentingan masing-masing.

Berikutan dengan perjumpaan yang diadakan ini, akhirnya Perjanjian Pangkor ditandatangani di mana Raja Abdullah diakui sebagai Sultan. Sesungguhnya, surat Raja Abdullah yang dihantar pada hari ini dalam tahun 1873, telah membawa kepada bermulanya campur tangan Inggeris secara langsung di Perak.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Pemansuhan Jawatankuasa Penasihat British Di Perak

19 Disember 1956 – Pada tahun 1956, DYMM Sultan Perak, Raja Sir Yusuf ibni Almarhum Sultan Abdul Jalil telah menandatangani dua dokumen yang memansuhkan jawatan Penasihat British di Perak. Upacara tersebut berlangsung di Istana Iskandariah Kuala Kangsar. Kedua-dua dokumen itu ialah mengenai pindaan-pindaan kepada Perlembagaan Negeri Perak dan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu.

Perak merupakan negeri pertama di Tanah Melayu menerima seorang pegawai British sebagai penasihat kerajaan. Penasihat yang dikenali sebagai Residen itu mempunyai kuasa pentadbiran yang lebih besar daripada Sultan sendiri. Bidang kuasa Sultan terhad pada hal-hal Agama Islam dan adat istiadat Melayu sahaja.

Yusuf Izzuddin Shah

Pegawai British yang dikenali sebagai Residen British itu dilantik melalui Perjanjian Pangkor yang ditandatangani oleh Sultan Abdullah ibni Almarhum Sultan Jaafar pada 20 Januari 1874. Jawatan Residen itu kekal sehinggalah tamat Perang Dunia Kedua (1945) apabila ia ditukarkan kepada Penasihat British.

Pada hari ini dalam tahun 1956 jawatan Penasihat British di Perak telah dimansuhkan. Dengan itu tamatlah sejarah campurtangan pegawai British secara langsung selama 82 tahun dalam pentadbiran negeri Perak yang bermula pada tahun 1874 dengan J.W.W. Birch sebagai Residen British yang pertama dan berakhir pada tahun 1956 dengan Dato’ I.W. Blelloch, Penasihat British.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Pertemuan Sultan Ismail – J.W.W. Birch Mengenai Alat Kebesaran Kerajaan Perak

25 April 1875 – Pada tahun 1875, J.W.W. Birch menemui Sultan Ismail di Belanja, Perak untuk mendapatkan Alat Kebesaran Kerajaan Perak. Dalam pertemuan itu Sultan Ismail menyatakan kepada Birch bahawa Baginda akan menyerahkan alat-alat kebesaran itu kepada Raja Abdullah sendiri. Walau bagaimanapun Sultan Ismail tidak menyerahkan alat-alat kebesaran itu kepada Raja Abdullah ataupun Birch seperti yang dijanjikan.

Alat Kebesaran Kerajaan Perak itu adalah sangat perlu kepada British untuk menabalkan Raja Abdullah sebagai Sultan Perak yang sah. Raja Abdullah telah dilantik oleh British sebagai Sultan melalui Perjanjian Pangkor 1874. Perlantikan ini dibuat tanpa penyertaan alat-alat kebesaran negeri. Mengikut adat istiadat raja-raja Melayu perlantikan ini adalah tidak sempurna. Sebaliknya Sultan Ismail telahpun dilantik oleh pembesar-pembesar Perak dengan diiringi alat-alat kebesaran. Ini bermakna pada tahun 1874, terdapat dua orang Sultan di Perak.

perak regalia

Alat kebesaran Perak / Sumber – Arkib Negara

Bagi Raja Abdullah campur tangan British sangat diperlukan untuk membolehkannya menduduki takhta Kerajaan Perak kerana beliau sepatutnya menggantikan Sultan Ali yang mangkat pada tahun 1873. Oleh kerana Raja Abdullah tidak dapat hadir di hari pemakaman Sultan Ali, maka pembesar-pembesar Perak mengambil keputusan melantik Raja Bendahara Ismail menjadi Sultan. Ini dilakukan kerana dalam adat istiadat dan sistem politik Melayu seseorang Sultan itu ditabalkan terlebih dahulu sebelum Sultan yang mangkat dimakamkan.

perak regalia

Alat kebesaran Perak / Sumber – Arkib Negara

Penabalan Raja Bendahara Ismail menjadi Sultan Perak menyebabkan timbulnya persaingan dari Raja Abdullah untuk menduduki takhta Kerajaan Perak. Dengan campur tangan British kemudiannya, Raja Abdullah dilantik menjadi Sultan Perak dan Sultan Ismail diturunkan dari takhta dan diberi pencen seperti termaktub dalam Perjanjian Pangkor 1874 itu.

Tindakan British itu telah menimbulkan rasa tidak puas hati Sultan Ismail dan pengikut-pengikut Baginda. Campur Tangan British di Perak tidak direstui sama sekali oleh Sultan Ismail dan pembesar-pembesar yang menyokong baginda. Oleh itu pada hari ini dalam tahun 1875 apabila Birch cuba mendapatkan Alat Kebesaran Kerajaan Perak daripada Sultan Ismail Baginda telah tidak melayani kehendak Birch itu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Penyiasatan Mengenai Kekacauan Yang Berlaku Di Perak

24 Mac 1876 – Pada tahun 1876, pihak Tanah jajahan Inggeris di London telah melantik Philippon Plunket dan Paul sebagai Pesuruhjaya bagi mengkaji kedudukan Sultan Ismail dan kekacauan yang berlaku di Negeri Perak.

Hasil dari kaiian itu pihak Inggeris mendapati bahawa kekacauan itu berlaku akibat dari penentangan pembesar-pembesar di Perak apabila termaktubnya Perjanjian Pangkor pada 1874. Sultan Abdullah yang menandatangani Perjanjian itu kemudiannya menyedari bahawa kuasa baginda mulai hilang kerana campur tangan Inggeris. Ini menyebabkan baginda mulai merancangkan satu pakatan penentangan terhadap Inggeris.

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Keadaan ini menjadi bertambah kacau apabila Sultan Ismail juga bersetuju dengan pakatan tersebut. Ini menyebabkan timbulnya penentangan yang diketuai oleh Dato’ Maharaja Lela dengan dibantu oleh Pembesar-pembesar Negeri Perak yang lain. J.W.W. Birch telah dibunuh dan Inggeris bertindak balas terhadap penentangnya itu. Sultan Ismail telah melarikan diri bersama-sama dengan 180 orang pengikut-pengikut baginda dan membawa alat-alat kebesaran Kesultanan Negeri Perak.

William Jervois

William Jervois

Ketiadaan alat-alat kebesaran ini serta penglibatan pembesar-pembesar Perak dalam penentangan terhadap Inggeris, menyebabkan pihak Inggeris merasa lebih bimbang. William Jervois, Gabenor Negeri-negeri Selat telah menghantar surat kepada semua Sultan supaya jangan membantu sesiapa juga dari Perak jika meminta pertolongan.

Akhirnya Sultan Ismail menyerah diri kepada Colonel Anson pada 23hb Mac, 1876. Baginda kemudiannya dibawa ke Singapura dan menyerahkan alat-alat kebesaran kesultanan Perak kepada Gabenor. Sementara itu Dato’ Maharaja Lela ditangkap dengan bantuan Sultan Johor dan Sultan Abdullah telah dibuang negeri.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
ngah_ibrahim-800px
Sejarah

Ngah Ibrahim Diberi Kuasa Ke Atas Larut

30 November 1857 – Ngah Ibrahim diberi kuasa ke atas Larut pada tahun 1857. Pengiktirafan dan penyerahan kuasa ke atas seluruh daerah Larut ini dibuat berikutan kematian bapanya Long Ja’afar.

Long Ja’afar merupakan orang pertama yang meramalkan kepentingan Larut akan menjadi terkenal kerana sumber bijih timahnya. Menyedari akan kepentingan Larut, beliau telah membeli satu persatu kawasan bijih di Daerah Larut.

Berikutan daripada itu pada tahun 1850, Ngah Ali telah memberikan hak milik daerah tersebut kepada Long Ja’afar. Pada 23 Oktober 1863, Ngah Ibrahim telah dianugerahkan oleh DYMM Paduka Seri Sultan Perak, Sultan Jaafar Muazzam Shah dengan gelaran Orang Kaya Menteri Larut.

Penganugerahan gelaran tersebut adalah sebagai mengenang jasa dan perkhidmatan cemerlang beliau kepada baginda sultan terhadap perkembangan serta kemajuan perusahaan melombong bijih timah di daerah Larut. Penganugerahan ini juga telah meletakkan Ngah Ibrahim sebagai orang yang berkuasa penuh di Larut. Ngah Ibrahim bebas untuk membuat perhubungan dengan mana-mana kuasa luar tanpa persetujuan dan kebenaran Sultan Perak.

Bagaimanapun setelah termeterainya Perjanjian Pangkor pada 20 Januari 1874, kuasa mutlak Ngah Ibrahim terhadap daerah Larut telah dilucutkan oleh pentadbiran Inggeris.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
maharaja_lela-800px
Sejarah

Pasir Salak Dikuasai Oleh Inggeris

15 November 1875 – Pada tahun 1875, Pasir Salak telah diserang dan dikuasai oleh angkatan tentera Inggeris. Serangan yang menyebabkan Pasir Salak dikuasai oleh Inggeris ini dilakukan sebagai tindakbalas Inggeris terhadap Sultan dan Pembesar-pembesar Melayu Perak bersabit dengan pembunuhan Residen Pertama Inggeris di Perak, J.W.W. Birch.

Melalui Perjanjian Pangkor yang telah ditandatangani oleh Sultan Abdullah dengan Gabenor Negeri-negeri Selat Sir Andrew Clarke, pada 20 Januari 1874 Negeri Perak terpaksa menerima seorang Residen Inggeris. Fungsi Residen Inggeris adalah sebagai penasihat kepada semua perkara pentadbiran negeri itu kecuali hal-hal berkaitan dengan hal-ehwal agama Islam dan adat istiadat Melayu Perak.

Setiausaha Tanah Jajahan Inggeris di Singapura J. W. W. Birch telah dilantik menjadi Residen Inggeris yang pertama bagi negeri Perak. Perlantikan Birch sebenarnya tidak diperkenankan oleh Sultan Abdullah memandangkan Birch tidak boleh bertutur bahasa Melayu, jahil mengenai adat istiadat Melayu dan sikapnya memandang rendah akan kebolehan sultan dan pembesar-pembesar tempatan mentadbirkan negeri. Sikap Birch itu menyinggung perasaan sultan dan para pembesar negeri.

Tindakan pertama Birch ialah mengubahsuaikan adat istiadat Melayu dan menjadikan negeri Perak seperti tanah-tanah jajahan Inggeris di Negeri-negeri Selat yang mendatangkan banyak hasil kewangan bagi penjajah Inggeris. Dalam usaha melaksanakan sistem pungutan dan kawalan cukai, Birch bersama rombongan mudik ke hilir Sungai Perak untuk mengisytiharkan bahawa pungutan cukai hanya boleh dijalankan oleh pemungut-pemungut yang dilantik oleh Residen Inggeris.

Tindakan sedemikian telah ditentang oleh Datuk Maharaja Lela di Pasir Salak juga oleh sultan sendiri. Akibatnya pada waktu subuh 2 November 1875, Birch diserang dan dibunuh. Pembunuhan Birch telah menggemparkan pegawai-pegawai Inggeris di Perak dan di Negeri-negeri Selat. Mereka menganggap peristiwa itu sebagai kebangkitan rakyat Melayu menentang penjajahan Inggeris.

Pada 7 November 1875, Inggeris telah menghimpunkan satu angkatan tentera yang besar lalu menyerang Pasir Salak. Serangan Inggeris itu dapat dipatahkan oleh perwira-perwira Melayu yang dipimpin oleh Datuk Maharaja Lela. Dalam pertempuran itu Kapten Innes pemerintah pasukan Inggeris dan dua orang askarnya telah terkorban.

Menyedari akan tentangan orang-orang Melayu begitu hebat, pihak berkuasa Inggeris di Negeri-negeri Selat meminta bantuan tentera dari India dan Hong Kong untuk melancarkan serangan kedua dengan menggunakan kapal perang dan askar-askar yang lengkap dengan senjata. Oleh kerana Inggeris mempunyai angkatan perang yang besar dan alat senjata moden berbanding dengan senjata keris, lembing dan pedang orang-orang Melayu, maka tidak hairanlah pada hari ini dalam tahun 1875, Pasir Salak telah dikuasai oleh Inggeris.

Pembunuhan Birch ini telah memberi peluang keemasan penjajahan Inggeris menjadikan alasan utamanya mencerobohi dan menakluki negeri Perak serta menggunakan kekerasan tentera.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard