Tag Archives: Sultan Perak

jww_birch_by_frank_swettenham-800px
Sejarah

Sultan Abdullah Menandatangani Pengisytiharan Memberi Kuasa Memungut Cukai Kepada Residen

24 Julai 1874 – Pada tahun 1874, Sultan Abdullah telah dilantik menjadi Sultan Perak berikutan dengan pengisytiharan memberi kuasa memungut cukai kepada Residen.

Pengisytiharan ini telah diketepikan buat beberapa waktu kerana keengganan baginda menandatanganinya akibat daripada perlantikan dan perselisihan yang berlaku dengan J.W.W. Birch iaitu Residen Inggeris yang pertama di Perak.

Kedatangan J.W.W. Birch di Perak sebagai Residen Inggeris tidak menyenangkan hati Sultan Abdullah dan Pembesar-pembesar Negeri kerana sikap dan tindakannya yang dianggap melampaui batas.

Perselisihan Sultan Abdullah dengan J.W.W. Birch menjadi rumit apabila J.W.W. Birch tidak bersetuju dengan tindakan Sultan Abdullah memajakkan kuasa memungut cukai di Muara Sungai Perak kepada seorang saudagar Cina.

J.W.W. Birch berpendapat kuasa memungut cukai itu hendaklah diserahkan kepada pegawai-pegawai kerajaan yang dilantik olehnya.

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Sultan Abdullah Muhammad Shah

Desakan J.W.W Birch

Dalam bulan Februari dan Mac, J.W.W. Birch telah mendesak Sultan Abdullah supaya menandatangani pengisytiharan yang membolehkan beliau mengambil alih tugas-tugas memungut semua cukai.

Sultan Abdullah dengan disokong oleh Laksamana dan Menteri Larut enggan menandatangani pengisytiharan tersebut.

Sultan Abdullah telah bertindak menulis surat dan cuba menghantar wakil menemui Sir Andrew Clarke untuk meminta supaya J.W.W. Birch ditukarkan ataupun dihadkan kuasanya. Akan tetapi tindakan Sultan Abdullah itu telah gagal.

Satu lagi perselisihan antara Sultan Abdullah dan Pembesar-pembesar Perak dengan J.W.W. Birch telah terjadi apabila Residen bertindak melindungi hamba abdi yang melarikan diri. Orang-orang besar menganggap perbuatan ini sebagai satu cabaran kepada hak turun temurun mereka.

Sementara itu J.W.W. Birch sekali lagi meminta Sultan Abdullah menandatangani pengisytiharan berkaitan dengan kuasa memungut cukai tersebut dan Sultan diberi tempuh sehingga 20 Julai, untuk berbuat demikian kalau tidak jawatan baginda akan diturunkan.

j.w.w. birch

J.W.W. Birch

Rancangan Pembunuhan J.W.W Birch

Memandangkan kepada ancaman ini, satu mesyuarat telah diadakan pada 21 Julai di Durian Sebatang dengan dihadiri oleh pembesar-pembesar Perak atau wakil-wakil mereka kecuali Raja Yusof.

Hasil mesyuarat ini satu rancangan telah diatur untuk membunuh J.W.W. Birch yang dianggap telah merosakkan adat istiadat yang lama. Maharaja Lela sanggup menjalankan pembunuhan tersebut.

Sultan Abdullah pula pada zahirnya akan menunjukkan perhubungannya yang biasa dengan Residen, dan bersetuju menandatangani pengisytiharan yang memberi kuasa memungut cukai kepada Residen.

Dalam pada itu dengan cara sulit, Sultan Abdullah telah menghantar orang-orang baginda ke Pulau Pinang untuk membeli senjata bagi pemberontakan yang akan dijalankan. Akhirnya rancangan ini sampai ke puncaknya apabila J.W.W. Birch dibunuh dalam bulan November 1875 di Pasir Salak.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
durbar_pertama-800px
Sejarah

Persidangan Raja-Raja Melayu DURBAR Kedua

20 Julai 1903 – Pada tahun 1903, Persidangan Raja-raja Melayu Durbar kedua telah diadakan di Kuala Lumpur. Persidangan ini telah dihadiri oleh Sultan-sultan Melayu dan Pembesar-pembesar negeri.

Antaranya Sultan Perak, Sultan Idris Mersid AI-Azam Shah; Sultan Selangor, Sultan Sulaiman Shah; Sultan Pahang, Sultan Ahmad Shah dan Yang Dipertuan Besar Negeri Sembilan, Tuanku Muhammad, Residen-residen British pula terdiri dari J.P. Rodger (Perak), H. Conway Belfield (Selangor), D.G. Campbell (Pahang) dan W. Egerton (N. Sembilan).

Persidangan kali kedua ini telah dirasmi dan dipengerusikan oleh Pesuruhjaya Tinggi bagi Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Sir Frank Swettenham. Beliau dibantu oleh Residen Jeneral, W.H. Treacher. Peruntukan sebanyak RM80,000 telah diluluskan untuk perbelanjaan persidangan ini.

Perkara-perkara yang dibincangkan antara lain berhubung dengan menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi, pengambilan orang-orang Melayu dalam perkhidmatan kerajaan, peruntukan rumah-rumah dan balai-balai bagi Penghulu.

Turut dibincanakan juga berkenaan perluasan penanaman padi dan kelapa di kalangan orang-orang Melayu, pelaburan tabung Negeri-negeri Melayu Bersekutu dalam Pembinaan Jalan Keretapi Johor dan sebagainya.

Persidangan Durbar kedua yang berlangsung selama empat hari ini telah memberi erti yang besar kepada Raja-raja Melayu. Ia bukan sahaja memberi kesempatan bersuara malah ia juga telah membuka peluang kepada Raja-raja Melayu memperjuangkan hak-hak mereka demi kepentingan orang-orang Melayu.

Sultan Idris, Perak adalah yang paling banyak mengemukakan pendapat. Baginda menentang usul Inggeris bagi menyatukan Negeri-negeri Melayu kerana ini akan mengakibatkan Sultan kehilangan kuasa mutlak.

Baginda juga berharap negeri-negeri ini dikekalkan sebagai entiti yang berasingan bagi menjamin kuasa Sultan-sultan.

Persidangan ini juga telah membuka jalan ke arah Penubuhan Majlis Persekutuan.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
durbar_pertama-800px
Sejarah

Sidang Raja-Raja Melayu (DURBAR) Yang Pertama

13 Julai 1897 – Pada tahun 1897, Sidang Raja-raja Melayu (Durbar) yang pertama, telah diadakan di Istana Negara, Kuala Kangsar. Hadir di dalam Sidang Durbar ini ialah DYMM Sultan Perak, Sultan Idris; Sultan Pahang, Sultan Ahmad; Sultan Selangor, Sultan Abdul Samad dan Yam Tuan Negeri Sembilan, Tuanku Muhammad. Baginda Raja-raja Melayu telah diiringi oleh Orang-orang Besar.

Hadir bagi pihak Kerajaan British pula ialah Sir Charles Mitchell, Gabenor Negeri-negeri Selat dan Pesuruhjaya Tinggi Negeri-negeri Melayu Bersekutu; Sir Frank Swettenham, Residen Jeneral Negeri-negeri Melayu Bersekutu; Hugh Clifford, Residen Pahang; J.P. Rodger, Residen Selangor dan W.H. Treacher, Residen Negeri Perak.

Sidang Durbar ini merupakan persidangan Raja-raja Melayu yang pertama diadakan di mana Sultan-sultan, dan Pembesar-pembesar Melayu dapat bertemu dalam satu perjumpaan yang besar. Bagaimanapun ia juga merupakan persidangan Raja-raja Melayu dalam Negeri-negeri Melayu Bersekutu sahaja.

Tujuan utama Sidang Durbar ialah untuk memperlihatkan kepada Raja-raja Melayu tentang keadaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan bertukar-tukar fikiran mengenai negeri masing-masing.

Dalam persidangan ini perkara-perkara yang berkaitan dengan agama Islam dan lain-lain masalah yang tertentu mengenai kepentingan Orang-orang Melayu telah dibincangkan.

Hasil daripada persidangan seperti ini, seperti yang dinyatakan oleh Residen General, Sir Frank Swettenham, ia telah mendekatkan lagi realiti Negeri-Negeri Melayu Bersekutu kepada orang-orang Melayu di keempat-empat buah negeri itu – Perak, Pahang, Selangor dan Negeri Sembilan dan menyedarkan mereka untuk bersatu dalam hal-hal yang bersangkut-paut dengan hal-hal kepentingan bersama dan mengeratkan hubungan peribadi.

Selain daripada itu, ia tidak menghasilkan sebarang kepentingan pentadbiran kerana tidak ada apa yang boleh diputuskan dalam persidangan itu oleh kerana Raja-raja itu tidak dibenarkan bersuara selain daripada hal-hal yang berkaitan dengan negeri masing-masing. la semata-mata merupakan sebuah badan penasihat.

Bagaimanapun persidangan ini telah membuka jalan kepada Raja-raja Melayu untuk mengenali sistem pentadbiran penjajah British dan dengan itu dapat memberi teguran-teguran yang bernas seperti yang pernah disuarakan oleh Sultan Idris Perak dalam Durbar Kedua yang berlangsung pada 20 hingga 23 Julai 1903.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
selangor_perak-800px
Sejarah

Perjanjian Antara Negeri Selangor Dan Negeri Perak

11 Julai 1823 – Pada tahun 1823, satu perjanjian antara negeri Selangor dan negeri Perak telah ditandatangani. Perjanjian ini  adalah untuk menyekat perdagangan bijih timah yang dimonopoli oleh Belanda.

Perjanjian ini ditandatangani akibat wujudnya hubungan antara kedua-dua buah negeri dengan pihak Belanda.

Dalam tahun 1648 Perak telah menandatangani satu perjanjian yang memberikan Belanda menopoli dalam perdagangan bijih timah.

Apabila Melaka diletakkan di bawah kawalan Belanda dalam tahun 1818, Gabenor Thyssen telah menghantar satu utusan ke Perak menuntut perjanjian tahun 1648 itu diperbaharui semula.  Sultan Perak terpaksa mematuhinya kerana sedar akan ancaman Belanda.

Selangor juga ketika itu berada di bawah pengaruh Belanda.  Dalam tahun 1783 Selangor telah menyerang Melaka yang ditadbirkan oleh Belanda, tetapi tidak berjaya.

Sultan Selangor, Sultan Ibrahim telah dipaksa menandatangani perjanjian yang meletakkan Selangor di bawah lindungan Belanda dalam tahun 1786.  Perjanjian ini telah memberi Belanda monopoli dalam perdagangan bijih timah.

Dalam tahun 1819 Gabenor Thyssen telah mendesak Sultan Selangor untuk menandatangani satu perjanjian yang sama seperti tahun 1786.  Sultan Ibrahim terpaksa mematuhinya kerana bimbangkan keselamatan negeri baginda.

Bagaimanapun kerajaan Belanda di Betawi enggan mengesahkan perjanjian tersebut dan Selangor bebas dari kawalan asing.

Akhirnya dengan persetujuan negeri Selangor dan negeri Perak, maka pada hari ini dalam tahun 1823 satu perjanjian telah ditandatangani bagi menyekat perdagangan bijih timah yang dimonopoli oleh Belanda.

Antara syarat-syarat utama perjanjian tersebut ialah:-

  • Cukai yang dikenakan ke atas bijih timah dari Perak akan dibahagi dua antara kedua-dua belah pihak.
  • Kedua-dua pihak dikehendaki bekerjasama dalam urusan perdagangan bijih timah.  Pedagang-pedagang dari Selangor dibenarkan berdagang dengan bebas di Perak, tetapi mereka tidak dibenarkan menjalankan perdagangan bijih timah.
  • Jika mana-mana pihak melanggar perjanjian ini, gantirugi perlu dibayar sebanyak $10.00 bagi setiap orang.  Manakala bagi kerabat diraja dari kedua-dua belah pihak pula, tidak ada kadar gantirugi tetap yang dikenakan.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
lambang_kedah-800px
Sejarah

Pengiriman Hadiah Sultan Kedah Kepada Gabenor Pulau Pinang

02 Julai 1818 – Pada tahun 1818, Sultan Kedah, Sultan Ahmad Tajuddin telah menghantar hadiah berupa 4 ekor burung kepada Kolonel Bannerman, Gabenor Pulau Pinang. Pengiriman hadiah Sultan Kedah kepada Gabenor Pulau Pinang ini sebagai tanda terima kasih kepada Kolonel Bannerman di atas segala pertolongan beliau membebaskan negeri Kedah dari ancaman dan serangan Siam.

Sebelum ini pada bulan November 1816, Raja Siam telah mengarahkan Sultan Kedah memerangi dan memaksa Sultan Perak, Sultan Abdul Malik Mansur Shah menghantar bunga emas kepada Raja Siam. Sultan Kedah enggan mematuhi perintah ini kerana baginda tidak mahu memusuhi Sultan Perak. Oleh itu baginda telah meminta pertolongan Gabenor Pulau Pinang untuk mengatasi masalah tersebut.

Bunga Mas

Bunga Mas

Perak telah diserang oleh Siam tetapi Mr. Cracroft yang diutus oleh Kolonel Bannerman telah berjaya membuat perjanjian melindungi perdagangan bebas di Perak. Malah beliau juga telah berjaya memujuk Sultan Perak supaya bersetuju menghantar bunga emas kepada Siam. Kejayaan utusan Cracroft ini amat disenangi oleh Sultan Kedah. Ia bukan sahaja dapat mengekalkan hubungan baik antara Kedah dengan Perak malah ia juga dapat menjamin sebarang kemungkinan serangan Siam terhadap negeri Kedah.

Siam amat ditakuti pada waktu ini kerana ia bergiat berusaha meluaskan pengaruhnya ke atas negeri-negeri Melayu Utara. Dengan kejayaan Cracroft dan persetujuan Sultan Perak mengirim bunga emas pada Siam, maka keselamatan Kedah adalah terjamin. Oleh itu pada hari ini dalam tahun 1818, Sultan Kedah telah mengirimkan hadiah kepada Gabenor Pulau Pinang sebagai tanda kesyukuran.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
keretapi-20180325-800px
Sejarah

Penubuhan Rangkaian Jalan Keretapi Dari Prai Ke Singapura

29 Jun 1899 – Pada tahun 1899, Tuan Yang Terutama Gabenor Negeri-Negeri Selat dan juga Pesuruhjaya Tinggi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu Lient. Kol. Sir C.B.H Mitchell telah membuka dengan rasminya rangkaian jalan keretapi yang pertama bermula dari Prai ke Bukit Mertajam.

Turut hadir di upacara tersebut ialah Duli Yang Maha Mulia Sultan Perak, Sultan Idris Shah Ibni Almarhum Raja Bendahara Alang Iskandar, Residen British, Encik Rodger dan Encik J.K Birch serta beberapa orang pegawai. Mereka kemudiannya telah bertolak ke Bukit Mertajam dengan menaiki keretapi.

Keretapi Lama

Pembinaan jalan keretapi ini akan dapat menghubungkan antara Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu. Rangkaian keretapi seterusnya pula bermula dari Bukit Mertajam ke Port Dickson. Panjang landasan keretapi dari Prai ke Port Dickson ini ialah 507.2 kilometer.

Rangkaian keretapi yang kedua pula bermula dari Port Dickson ke Singapura yang mana mengambil masa perjalanan selama 15 atau 16 jam. Perjalanan keretapi dari Prai ke Singapura dijangka mengambil masa selama 36 jam.

Perkembangan selanjutnya mula berlaku bilamana jalan keretapi yang bermula dari Prai telah disambungkan hingga ke Burma dan Siam.

Pembukaan rangkaian jalan keretapi Prai-Singapura pada hari ini dalam tahun 1899 telah memberikan sumbangan yang besar terutama kepada perkembangan ekonomi di kalangan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Pertabalan Raja Ismail Perak

27 Jun 1871 – Pertabalan Raja Ismail sebagai Sultan Perak yang ke 26 telah diadakan pada tahun 1871 bagi menggantikan Almarhum Paduka Seri Sultan Ali Al-Mukamal Riayat Shah. Pertabalan Raja Bendahara Ismail telah menambahkan lagi sengketa perebutan kuasa dalam pemerintahan Kerajaan Negeri Perak.

Raja Bendahara Ismail bukanlah waris sebenar pemerintahan negeri Perak tetapi sebaliknya ialah Raja Muda Abdullah. Oleh kerana kegagalan baginda hadir di upacara pemakaman jenazah Sultan Ali, maka Raja Bendahara Ismail yang hadir di upacara itu telah ditabalkan menjadi Sultan. Peristiwa ini telah menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan pengikut-pengikut Raja Abdullah dan lain-lain pembesar negeri itu.

Perebutan kuasa antara pembesar-pembesar negeri Perak telah bermula sejak tahun 1865, selepas kemangkatan Sultan Jaafar; dimana akhirnya Sultan Ali telah memaklumkan kepada Gabenor Negeri Selat bahawa dirinya telah dilantik sebagai Yang di-Pertuan Perak dan jajahan takluknya, manakala Raja Abdullah dilantik menjadi Raja Muda dan Raja Ismail terus kekal sebagai Raja Bendahara. Kesan dari perebutan kuasa ini telah mewujudkan pemerengganan kawasan politik.

Keadaan ini telah berterusan selepas Raja Ismail menaiki takhta kerajaan. Raja Muda Abdullah berkuasa di Hilir Perak sehinggalah ke Kuala Perak. Sultan Ismail di Perak Tengah termasuk Kinta, Raja Yusuf berkuasa di Larut. Perpecahan ini akhirnya memerangkap negeri itu dalam perluasan dasar penjajahan British di Tanah Melayu ketika itu. Pertabalan Sultan Ismail pada tahun ini sesungguhnya merupakan satu titik tolak kepada berlakunya persengketaan yang hebat dalam pemerintahan Kerajaan Negeri Perak yang akhirnya membuka peluang kepada Inggeris untuk campur tangan di negeri itu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard