Tag Archives: Sultan Perak

Coat_of_arms_of_Perak-800px
Sejarah

Perjanjian Tambahan Perak Dengan Belanda 1759

03 Jun 1759 – Pada tahun 1759, perjanjian tambahan Perak dengan Belanda mengenai perdagangan telah ditandatangani di Kota Lumut di antara Sultan Perak yang ke 15, Sultan Sri Iskandar Zulkarnain dengan Syarikat Hindia Timur Belanda yang diwakili oleh Kapten Jansz Visboom.

Perjanjian ini merupakan tambahan 2 fasal baru kepada perjanjian asal yang telah ditandatangani pada 13 Mac 1753, di antara Sultan Sri Iskandar Zulkarnain dengan Thomas Schippers, seorang saudagar yang juga merupakan Pesuruhjaya Syarikat Hindia Timur Belanda. Dua fasal baru yang telah dikemukakan adalah seperti berikut:

  • Fasal 1 – Sultan Perak serta semua pembekal dan saudagar bijih timah akan menghantar bekalan mereka ke Kubu Belanda untuk ditimbang dengan menggunakan alat penimbang dan alat pengukur syarikat.
  • Fasal 2 – adalah Fasal tambahan kepada artikel 6 dalam perjanjian asal di mana Sultan diminta supaya membenarkan kapal kepunyaan baginda diperiksa oleh Belanda bagi mengelakkan penyeludupan. Jika sekiranya dijumpai bijih timah di dalamnya, tanpa persetujuan pihak Belanda, bijih timah itu akan dirampas tetapi kapal baginda dikembalikan.

Perjanjian tambahan ini menyelesaikan perselisihan faham di antara Sultan Perak dan Gabenor Belanda di Melaka yang terjadi selepas perjanjian pada tahun 1753.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
voc-800px
Sejarah

Orang-Orang Perak Menyerang Angkatan Laut Belanda

27 Mei 1658 – Pada tahun 1658, satu pertempuran telah berlaku apabila orang-orang Perak menyerang angkatan laut Belanda. Pertempuran ini berlaku ketika kapal-kapal laut Belanda yang diketuai oleh Joan Truitmans sedang menghalang Perak daripada menjalankan perdagangan dengan saudagar-saudagar asing. Belanda mengambil tindakan demikian kerana tidak berpuashati terhadap orang-orang Perak yang kerap melanggar syarat-syarat perjanjian persahabatan dan perdagangan yang dibuat di antara kedua pihak dalam tahun-tahun 1650, 1653 dan 1655.

Orang-orang Perak menganggap perjanjian-perjanjian itu adalah tidak sah kerana perjanjian itu dibuat secara paksa dan juga kerana perbezaan agama. Perjanjian-perjanjian yang ditandatangani oleh Sultan Perak adalah kerana desakan Acheh dan mereka menganggap campur tangan Belanda telah menggugat kepentingan mereka yang mengamalkan perdagangan bercorak bebas. Syarat-syarat perjanjian perdagangan bijih timah misalnya hanya menguntungkan Belanda. Belanda telah mengenakan harga dagangan yang rendah dan gantirugi yang dibayar tidak menyenangkan orang-orang Perak.

Secara senyap mereka terus menjalankan perdagangan dengan saudagar-saudagar asing. Oleh kerana tidak puas hati orang-orang Perak kerap kali menyerang loji-loji perniagaan dan kapal-kapal Belanda di Kuala Sungai Perak dalam tahun-tahun 1651 hingga 1657.

Akibat dari itu, Belanda telah mengepung dan mengawasi perairan Perak untuk menghalang sebarang perdagangan tempatan. Ini menyebabkan orang-orang Perak menyerang dan membakar loji-loji perniagaan Belanda pada 23 April 1658 di Kuala Bernam dan berjaya melumpuhkan kegiatan Belanda di situ.

Pada hari ini dalam tahun 1658, dengan tujuh buah kapal perang dan 30 buah kapal-kapal kecil, orang-orang Perak menyerang angkatan laut Belanda yang sedang mengepung perairan Perak.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
ipoh-800px
Sejarah

Sultan Azlan Isytihar Ipoh Sebagai Bandaraya

27 Mei 1988 – Pada tahun 1988 DYMM Sultan Azlan Muhibbuddin Shah Ibni Al-Marhum Sultan Yussuf Izzuddin Shah Ghafarullahu-lah Paduka Seri Sultan Perak Darul Ridzuan telah mengisytiharkan Bandar Ipoh sebagai bandaraya.

Sejarah pentadbiran bandar Ipoh bermula apabila pada tahun 1889, hospital mula dibina di antara kawasan stesen keretapi dan Balai Polis Pusat. Pada tahun 1893, akibat kepesatan pembangunan berlaku dan ‘Ipoh Sanitary Board’ diwujudkan dan Ipoh merupakan bandar yang terbesar di negeri Perak dan kedua besarnya di Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1895. Di antara tahun 1905-1914, kawasan pentadbiran bandar Ipoh berkembang hingga menyeberangi sungai kinta dan wujudnya Ipoh New Town ke jalan Anderson.

Pada tahun 1905-1915, ‘Kinta Saitary Board North’ telah diwujudkan dan pada tahun 1916-1941 ‘Kinta District Board’ diwujudkan, diketuai oleh A.S Jelf di bawah pentadbiran ‘British Military Administration’. Manakala dalam tahun 1946-1954, ‘Kinta Town Board’ telah wujud bermula di bawah penyelarasan Major J.S Drake dan pada tahun 1954-1956, G.S Walker menjadi pengerusi. ‘Ipoh Mengelembu Town Council’ ditubuhkan pada tahun 1957-1962 diketuai oleh Encik Abdullah Bin Uni.

Pada 31 Mei 1962, Ipoh dinaikkan ke taraf perbandaran dan dikenali sebagai Majlis Perbandaran Ipoh dan diisytiharkan oleh DYMM Sultan Yusuf Izzudin. Sebagai Ibu negeri, Ipoh merupakan pusat pentadbiran, perdagangan, sukan, kebudayaan, kewangan, politik,keagamaan dan juga pendidikan dan kini Majlis Bandaraya Ipoh terus berusaha untuk menjadikan Bandaraya Ipoh sebagai bandaraya yang dinamik dan unggul.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Pertemuan Sultan Ismail – J.W.W. Birch Mengenai Alat Kebesaran Kerajaan Perak

25 April 1875 – Pada tahun 1875, J.W.W. Birch menemui Sultan Ismail di Belanja, Perak untuk mendapatkan Alat Kebesaran Kerajaan Perak. Dalam pertemuan itu Sultan Ismail menyatakan kepada Birch bahawa Baginda akan menyerahkan alat-alat kebesaran itu kepada Raja Abdullah sendiri. Walau bagaimanapun Sultan Ismail tidak menyerahkan alat-alat kebesaran itu kepada Raja Abdullah ataupun Birch seperti yang dijanjikan.

Alat Kebesaran Kerajaan Perak itu adalah sangat perlu kepada British untuk menabalkan Raja Abdullah sebagai Sultan Perak yang sah. Raja Abdullah telah dilantik oleh British sebagai Sultan melalui Perjanjian Pangkor 1874. Perlantikan ini dibuat tanpa penyertaan alat-alat kebesaran negeri. Mengikut adat istiadat raja-raja Melayu perlantikan ini adalah tidak sempurna. Sebaliknya Sultan Ismail telahpun dilantik oleh pembesar-pembesar Perak dengan diiringi alat-alat kebesaran. Ini bermakna pada tahun 1874, terdapat dua orang Sultan di Perak.

perak regalia

Alat kebesaran Perak / Sumber – Arkib Negara

Bagi Raja Abdullah campur tangan British sangat diperlukan untuk membolehkannya menduduki takhta Kerajaan Perak kerana beliau sepatutnya menggantikan Sultan Ali yang mangkat pada tahun 1873. Oleh kerana Raja Abdullah tidak dapat hadir di hari pemakaman Sultan Ali, maka pembesar-pembesar Perak mengambil keputusan melantik Raja Bendahara Ismail menjadi Sultan. Ini dilakukan kerana dalam adat istiadat dan sistem politik Melayu seseorang Sultan itu ditabalkan terlebih dahulu sebelum Sultan yang mangkat dimakamkan.

perak regalia

Alat kebesaran Perak / Sumber – Arkib Negara

Penabalan Raja Bendahara Ismail menjadi Sultan Perak menyebabkan timbulnya persaingan dari Raja Abdullah untuk menduduki takhta Kerajaan Perak. Dengan campur tangan British kemudiannya, Raja Abdullah dilantik menjadi Sultan Perak dan Sultan Ismail diturunkan dari takhta dan diberi pencen seperti termaktub dalam Perjanjian Pangkor 1874 itu.

Tindakan British itu telah menimbulkan rasa tidak puas hati Sultan Ismail dan pengikut-pengikut Baginda. Campur Tangan British di Perak tidak direstui sama sekali oleh Sultan Ismail dan pembesar-pembesar yang menyokong baginda. Oleh itu pada hari ini dalam tahun 1875 apabila Birch cuba mendapatkan Alat Kebesaran Kerajaan Perak daripada Sultan Ismail Baginda telah tidak melayani kehendak Birch itu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
kolej_melayu_kuala_kangsar-800px.jpg
Sejarah

Ulang Tahun Kolej Melayu Kuala Kangsar Ke 100

26 Mac 2005 – Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong, Tuanku Syed Sirajuddin Ibni Al-Marhum Tuanku Syed Putra Jamalullail berkenan mengisytiharkan Kolej Melayu Kuala Kangsar (Malay College Kuala Kangsar/MCKK) sebagai Warisan Bangsa dan Negara dalam satu acara penuh adat istiadat Melayu pada tahun 2005. Pemasyhuran yang dilakukan di hadapan beberapa Raja Melayu dan kerabat diraja bersempena ulang tahun Kolej Melayu Kuala Kangsar ke 100.

kolej_melayu_kuala_kangsar_ke100

Antara Raja-raja Melayu yang hadir ialah Sultan Perak, Sultan Azlan Shah, Sultan Selangor, Sultan Sharafuddin Idris Shah dan Yang Dipertuan Besar Negeri Sembilan, Tuanku Jaafar. Majlis bermula di Istana Iskandariah dengan penyerahan watikah oleh Pemegang Mohor Raja-raja kepada Yang di-Pertuan Agong dan watikah itu diarak dengan tujuh ekor gajah sejauh tiga kilometer ke Kolej Melayu Kuala Kangsar.

Perarakan itu turut disertai oleh 100 anggota tentera dan 300 pelajar Kolej Melayu Kuala Kangsar. Pemasyhuran itu tepat dengan sejarah dan kegemilangan Kolej Melayu Kuala Kangsar yang berjaya mengekalkan kecemerlangannya sebagai gedung ilmu bagi pelajar Melayu sejak penubuhan pada tahun 1905.

Sesungguhnya sepanjang usia penubuhannya, Kolej Melayu Kuala Kangsar telah melakar sejarah sebagai sebuah sekolah paling banyak melahirkan cerdik pandai Melayu daripada kalangan pemimpin, pentadbir dan tokoh korporat negara.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
jambatan_victoria-800px
Sejarah

Pembukaan Rasmi Jambatan Victoria

21 Mac 1900 – Jambatan Victoria yang menyambungkan Enggor dan Kuala Kangsar telah dibuka dengan rasminya oleh Sir Frank Swettenham, Residen General Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1900. Perasmian jambatan ini turut dihadiri oleh Sultan Perak, Sultan Idris Mursyidul Azam Shah dan Raja Perempuan Perak, Residen Perak, J.P. Rodger dan isteri, orang-orang kenamaan dan orang awam.

jambatan_victoria_signboard

Jambatan yang dinamakan sempena nama Queen Victoria itu dianggap sebagai jambatan terbaik dari segi kejuruteraannya yang terdapat di Timur Jauh pada masa itu. Jurutera yang bertanggungjawab dalam pembinaan jambatan ini ialah G.W. Fryer, Divisional Engineer dan C.R. Hanson.

Jambatan kereta api yang bermula di Karai itu telah mula dibina pada 1897 dan merupakan rancangan bagi menghubungkan Ipoh dan Taiping melalui Kuala Kangsar. Ianya telah menjadi penghubung bagi laluan utara ke selatan Semenanjung Tanah Melayu dan memberi banyak faedah kepada perkembangan ekonomi.

jambatan_victoria

Jambatan Victoria

Dengan pembukaan rasmi jambatan yang bernilai 325,000 ringgit ini pada tahun 1900 ianya telah membuka laluan bagi pembangunan lebih pesat dan pertumbuhan bandar-bandar timah di Semenanjung Tanah Melayu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
istana_iskandariah_perak-800px
Sejarah

Perjanjian Perak – Belanda

13 Mac 1753 – Satu perjanjian perdagangan telah ditandatangani di antara Sultan Sri Iskandar Zulkarnain, Sultan Perak dengan Thomas Schippers, seorang saudagar serta Pesuruhjaya bagi pihak Syarikat Hindia Timur Belanda (SHTB) pada tahun 1753.

Antara perkara-perkara yang dipersetujui ialah:

  • Sultan Perak akan menjual semua keluaran bijih timah dari Perak dan kawasan-kawasan di bawah kawalannya kepada pihak kompeni dan pihak kompeni akan membayar 26 ducatoons atau 32 ringgit Sepanyol untuk timah seberat 375 paun Belanda.
  • Para pengedar bijih timah dimestikan membawa bijih timah masing-masing ke Kota Kompeni sebagaimana yang mereka lakukan sekarang. Manakala timbangan dan sukatan mestilah mengikut apa yang digunakan oleh pihak kompeni.
  • Sultan Perak akan mengeluarkan perintah dengan serta merta kepada seluruh negeri, iaitu mana-mana kapal yang ingin keluar dari Negeri Perak mestilah terlebih dahulu singgah di Kota Kompeni untuk diperiksa.
  • Akhirnya, Sultan berjanji untuk menawarkan kerjasama yang rapat kepada Syarikat Hindia Timur Belanda dalam semua bidang khususnya dalam mempertahankan kedudukan di antara kedua-dua belah pihak terhadap sebarang ancaman musuh.

Dengan perjanjian yang ditandatangani pada hari ini dalam tahun 1753, syarikat Hindia Timur Belanda berhasrat untuk menguasai seluruh perjanjian bijih timah di Perak bagi menghadapi saingan kuasa-kuasa asing yang lain.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Coat_of_arms_of_Perak-800px
Sejarah

Perang Larut-Ngah Ibrahim Meminta Bantuan Inggeris

25 Februari 1872 – Pada tahun 1872, Menteri Larut Ngah Ibrahim meminta bantuan Inggeris iaitu Leftenan Gabenor Inggeris di Pulau Pinang untuk membantu beliau dalam usahanya menyelesaikan pergaduhan di antara puak-puak pelombong Cina yang bermusuhan antara satu dengan lain di Larut.

Daerah Larut telah beberapa lamanya diperintah oleh seorang wakil baginda Sultan Perak. Dengan terjumpanya bijih timah dalam tahun 1848 maka berubahlah aliran sejarah negeri itu. Long Jaafar (bapa kepada Ngah Ibrahim), wakil Sultan di daerah itu telah menguruskan atas perbelanjaannya sendiri, usaha membuka lombong bijih di Kelian Pauh dengan mengupah 20 orang Cina puak Chen Seng Hakka (dari daerah Kwantung).

Perusahaan melombong di tempat itu bertambah maju sehingga ramailah pelombong-pelombong Cina bersama-sama kongsi gelap mereka dari Pulau Pinang datang untuk bekerja di situ. Terdapat beberapa buah kumpulan kongsi gelap yang bermusuhan di Larut yang bergabung dalam dua kumpulan yang besar iaitu kongsi gelap Hai San dan Ghee Hin. Permusuhan itu telah menjadikan Larut sebagai “sebuah gelanggang besar di mana pembunuhan, kekerasan dan rompak samun berlaku terus-terusan”.

Pada tahun 1871, dianggarkan bahawa jumlah pelombong-pelombong Cina ialah 40,000 itu orang. Nilai bijih timah yang dihantar ke Pulau Pinang pada tahun itu ialah 1,276,518 ringgit dan kebanyakannya daripada Larut.

Pada 24 Februari, 1872, telah berlaku satu pergaduhan besar antara puak-puak Ghee Hin dan Hai San. Api pergaduhan ini telah bermula sejak awal bulan Februari lagi apabila seorang gadis puak Chen Seng (puak kumpulan Hai San) yang menyintai seorang pemuda puak San Neng (puak kumpulan Ghee Hin) dicederakan dengan teruk oleh orang-orang kumpulan Ghee Hin sebagai satu amaran kepada kumpulan Hai San.

Akibat kejadian itu rasa permusuhan di antara kedua-dua kumpulan itu begitu memuncak dan akhirnya Perang Larut ke 3 (24 Februari, 1872) telah berlaku yang hanya disebabkan oleh pergaduhan kecil mengenai perjudian. Dalam pergaduhan ini pihak Ghee Hin telah menang dan seramai 10,000 orang-orang Hai San terpaksa meninggalkan Larut dan lari ke Pulau Pinang. Ngah Ibrahim yang sentiasa berubah-ubah sokongannya terhadap kedua-dua kumpulan itu tidak dapat mengawal keadaan. Pergaduhan itu telah menjejaskan perusahaan lombong bijih timah di Larut.

Akhirnya, pada hari ini dalam tahun 1872 beliau terpaksa meminta bantuan daripada Leftenan Gabenor Inggeris di Pulau Pinang untuk menghadapi keadaan itu. Kerana bimbang kekacauan itu akan merebak ke Pulau Pinang, Gabenor telah mengarahkan supaya diadakan sekatan senjata dan menghantarkan satu pasukan tentera laut untuk mengawal kemasukan senjata ke Larut.

Dalam tahun 1873 Kerajaan di Pulau Pinang telah membenarkan Ngah Ibrahim mengimport senjata dan membenarkan Capt. Speedy membantu beliau menubuhkan tenteranya sendiri (dari India) untuk menghadapi kekacauan di kawasannya (Larut).

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
logo_upsi-800px
Sejarah

Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) Dinaikkan Taraf Kepada Institut Pendidikan Sultan Idris (IPSI)

21 Februari 1987 – Pada tahun 1987, Kementerian Pelajaran mengisytiharkan Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) dinaikkan taraf daripada sebuah maktab kepada institut dan bergelar Institut Pendidikan Sultan Idris (IPSI). Usaha menaikkan taraf ini adalah hasil kerjasama pihak Kementerian Pelajaran dan Persatuan Suluh Budiman iaitu Persatuan Profesional Para Lepasan MPSI.

MPSI telah ditubuhkan pada 29 November 1922, ketika penubuhannya maktab ini dikenali sebagai Sultan Idris Training College For Malay Teachers atau ringkasnya SITC, sebagai menghormati Almarhum Sultan Idris ibni Almarhum Raja Iskandar, Sultan Perak.

Berikutan daripada kenaikan tarafnya, IPSI telah diberikan kuasa untuk mengendalikan Kursus Sijil Lanjutan Perguruan dan Diploma Lepasan Ijazah. Bersesuaian dengan peranan dan kepentingannya, mendorong kerajaan untuk menaikkan taraf institut pendidikan ini ke peringkat yang lebih tinggi sebagai Universiti Perguruan Sultan Idris atau UPSI pada 1 Mei 1997.

Kenaikan taraf ini memberikan impak yang penting dalam mengembangkan institusi akademik dari segi bahasa, sejarah dan budaya, yang bertujuan untuk mengimbangi perkembangan sains, teknologi dan industri.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Coat_of_arms_of_Perak-800px
Sejarah

Utusan Perak Kepada Kompeni Belanda Di Melaka

 

16 Februari 1680 – Pada tahun 1680, Sultan Perak ketika itu Sultan Mahmud Iskandar Shah telah menghantar beberapa orang- orang besar Perak sebagai utusan baginda pergi ke Melaka untuk menyatakan persahabatan baginda dengan Kompeni Belanda. Tindakan menghantar utusan Perak kepada Kompeni Belanda ini adalah berikutan daripada perbuatan sepasukan Kompeni Belanda yang telah menguatkan kawalan mereka di pantai dan kuala sungai Perak bagi mengawal bangsa-bangsa lain daripada berdagang bijih timah di Perak.

Selepas penghantaran utusan itu pada 20 April 1690, Sultan Perak telah mengurniakan surat kuasa kepada seorang Ketua Pegawai Belanda yang tinggal di Perak bernama Adriaen Wylant. Surat kuasa tersebut telah memberikan beberapa keistimewaan kepada Pegawai Belanda berkenaan untuk menyerang, menangkap dan memenjarakan sesiapa sahaja yang keluar dari negeri Perak membawa timah tanpa membawa surat kebenaran.

Sebelum pengurniaan surat kuasa tersebut askar-askar Kompeni Belanda memang selalu mengganggu dan menghalang bangsa-bangsa lain daripada mendapatkan perniagaan bijih timah. Mereka juga telah membuat perhubungan perjanjian dengan Sultan Acheh agar memaksa Perak membenarkan hanya Acheh dan Belanda sahaja membeli bijih timah dari negeri Perak.

Kompeni Belanda juga membina loji dan gudang-gudang timah di negeri Perak untuk tujuan dagangan mereka. Walaupun begitu perdagangan timah orang-orang Belanda tetap berkurangan kerana orang-orang Perak yang tidak menyukai tindakan keras Belanda itu telah bertindak menyeludup keluar timah dan dijual kepada bangsa lain dengan harga yang lebih baik.

Sebagai tindak balas perbuatan orang- orang Perak, Belanda telah mengepong Kuala Sungai Perak dan mengawal Pantai Perak bagi menghalang penyeludupan timah, perbuatan ini menyebabkan kemerosotan perdagangan timah di Perak, lalu memaksa Sultan Mahmud Iskandar Shah menghantar utusan persahabatan ke Melaka pada hari ini dalam tahun 1680.

Sebaliknya Pegawai Belanda yang diberi kuasa itu telah menggunakan kekuasaan mereka dengan amat keras dan tiada berpatutan. Perkara ini telah menyebabkan perniagaan Kompeni Belanda di negeri Perak semakin merosot sekitar tahun 1682.

Pada tahun 1690 pula sekumpulan orang-orang Melayu yang diketuai oleh Panglima Perak bernama Panglima Kulup telah menyerang Kota Belanda yang mengawal peniaga Perak di Pulau Pangkor dan membunuh askar-askar Belanda di situ. Pihak Kompeni Belanda kemudian telah mengarahkan askar-askar mereka supaya berundur dari perairan Perak dan kota tersebut telah ditinggalkan dari pantai negeri Perak.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard