Tag Archives: Sultan Kedah

sultan_abdul_hamid_kedah-800px
Sejarah

Sultan Abdul Hamid Halim Shah Dilantik Sebagai Pemerintah Kedah

23 Mac 1882 – Pada tahun 1882 DYMM Sultan Abdul Hamid Halim Shah Ibni Almarhum Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah telah disahkan pelantikannya sebagai pemerintah Kedah oleh Raja Siam. Pengesahan ini adalah ekoran perbalahan yang timbul mengenai pewarisan takhta Kerajaan Kedah setelah kemangkatan Almarhum Sultan Zainal Rashid Muazzam Shah Ibni Almarhum Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah.

Perbalahan bermula apabila Tunku Dhiauddin (Tengku Kudin) mengepalai perwakilan Kedah ke Bangkok untuk memujuk Raja Siam melantiknya sebagai Sultan Kedah. Perkara ini telah ditentang dengan kerasnya oleh Tunku Yaakub, Wan Muhammad Saman dan Wan Hajar di mana mereka mahukan Tunku Abdul Hamid Halim Shah dilantik sebagai pemerintah Kedah. Disebabkan oleh peranan Tengku Kudin semasa perang saudara di Selangor dan hubungan yang rapat dengan Inggeris, Raja Siam telah menolak permintaan Tengku Kudin untuk menjadi Sultan Kedah.

Sultan Abdul Hamid Halim Shah

Dengan kegagalan ini, Tengku Kudin kemudiannya telah mencadangkan pula Tengku Kassim untuk tujuan pelantikan tersebut. Setelah perbincangan berjalan selama lima bulan, Rama IV iaitu pemerintah Negeri Siam pada masa itu, telah melantik Tunku Abdul Hamid Halim Shah sebagai waris takhta Kerajaan Negeri Kedah yang sah.

Dengan pelantikan Sultan Abdul Hamid Halim Shah Ibni Almarhum Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah, pada hari ini dalam tahun 1882 bermulalah satu era baru dalam sejarah pembangunan dan kemajuan negeri Kedah di mana baginda kemudiannya dikenali sebagai Pengasas Kedah Moden.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
lambang_kedah-800px
Sejarah

Perjanjian Di Antara Negeri Kedah Dengan Encik Frank Powell

29 November 1890 – Pada tahun 1890, satu perjanjian mengenai pengajaran bahasa Inggeris telah ditandatangani di antara kerajaan negeri Kedah dengan Encik Frank Powell, seorang guru terlatih kelulusan Maktab Perguruan Negeri Scotland. Perjanjian Di Antara Negeri Kedah Dengan Encik Frank Powell ini diwakili oleh baginda Sultan Kedah iaitu Duli Yang Maha Mulia Sultan Abdul Halim Shah, manakala Encik Frank Powell telah hadir sendiri bagi pihaknya.

Tujuan utama perjanjian ini ialah untuk melantik dengan rasmi Encik Frank Powell sebagai Guru bahasa Inggeris kepada keluarga Diraja Kedah serta menjadi Setiausaha Sulit kepada DYMM Sultan Kedah. Perjanjian yang mengandungi 7 perkara ini, antara lain menetapkan bahawa :-

  • Encik Frank Powell terikat di dalam tugas-tugasnya dengan Kerajaan Kedah selama lima tahun mulai 9 April 1891.
  • Encik Frank Powell akan dibayar gaji sebanyak $170/- sebulan berserta elaun kenderaaan (iaitu kuda) sebanyak $30/- sebulan, tempat tinggal percuma dan lain-lain kemudahan.
  • DYMM Sultan Kedah berhak membatalkan dengan serta merta keseluruhan perjanjian ini sekiranya, Encik Frank Powell didapati bersalah, berkelakuan tidak baik atau gagal menurut perintah Sultan.
  • Kedua-dua pihak yang terlibat berhak menamatkan perjanjian ini dengan cara mengeluarkan 3 bulan notis menyatakan hasratnya kepada pihak kedua. Tetapi sekiranya DYMM Sultan Kedah yang mengeluarkan notis seperti itu, Encik Frank Powell berhak mendapat gaji, perbelanjaan-perbelanjaan yang berkaitan serta tambang Kelas Pertama balik ke England di dalam kapal laut.

Perjanjian Encik Powell mengajar bahasa Inggeris kepada DYMM Sultan Kedah pada hari ini dalam tahun 1890, merupakan satu perjanjian yang bermakna memandangkan negeri Kedah pada masa itu, belum mempunyai sistem pendidikan formal. Dengan termeterainya perjanjian ini, bermulalah sistem pendidikan bagi keluarga Diraja Kedah.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
sultan_abdul_hamid_kedah-800px
Sejarah

Perjanjian Kedah – Inggeris 1923

 

1 November 1923 – Perjanjian Kedah – Inggeris telah ditandatangani di antara Sir Laurence Guilemard, Gabenor Negeri-negeri Selat dan Pesuruhjaya Tinggi Negeri-negeri Melayu Bersekutu dengan Tunku Ibrahim wakil Sultan Kedah pada tahun 1923. Melalui perjanjian ini, Negeri Kedah secara rasmi menerima seorang Penasihat Inggeris.

Menurut Perjanjian Bangkok yang ditandatangani pada 10 Mac 1909, Siam bersetuju menyerahkan kuasa kedaulatan, pertahanan, pentadbiran dan segala hak milik ke atas Negeri-negeri Utara Tanah Melayu iaitu Perlis, Kelantan, Terengganu dan Kedah. Dengan perjanjian ini Negeri-negeri tersebut secara tidak langsung diletakkan di bawah kuasa Inggeris.

Sultan Abdul Hamid Halim Shah

Bagaimanapun bukanlah mudah bagi Inggeris untuk berkeras di Negeri Kedah. Inggeris terpaksa menghadapi tentangan yang sungguh hebat di negeri itu jika dibandingkan dengan negeri-negeri lain. Selepas Perjanjian Bangkok, Inggeris telah menghantar George Maxwell sebagai Penasihat Inggeris di Kedah tetapi beliau telah ditentang oleh pembesar-pembesar Kedah dan Sultan Kedah sendiri enggan menerimanya malahan enggan menandatangani sebarang perjanjian dengan Inggeris.

Namun begitu akhirnya Sultan Kedah terpaksa juga menerima kedatangan Inggeris itu atas hubungan kerjasama. Inggeris merasakan kedudukannya di Kedah harus diperkukuhkan. Menyedari hal ini maka pada hari ini dalam tahun 1923 perjanjian ini telah ditandatangani antara Inggeris dengan Kerajaan Kedah. Di antara lain perjanjian ini menyatakan:-

  •  Negeri Kedah akan terus diletakkan di bawah perlindungan Inggeris dan Sultan Kedah tidak dibenarkan berhubung dengan kuasa-kuasa luar kecuali dengan persetujuan Inggeris.
  • Inggeris tidak akan menyerahkan kekuasaannya ke atas Negeri Kedah kepada kuasa-kuasa lain atau menyatukan Kedah dengan sebarang negeri atau tanah jajahannya yang lain tanpa persetujuan bertulis dari Sultan Kedah.
  • Pewarisan takhta kerajaan atau pengganti Sultan akan ditentukan oleh Sultan yang memerintah setelah diputuskan di Majlis Negeri serta dengan persetujuan Inggeris.

Dengan termeterainya perjanjian ini, Negeri Kedah dengan rasminya terletak di bawah naungan Inggeris bersama-sama dengan Terengganu, Kelantan dan Perlis. Negeri-negeri ini terangkum di bawah Negeri-negeri Melayu Tak Bersekutu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Coat_of_arms_of_Perak-800px
Sejarah

Perjanjian Low Ditandatangani

18 Oktober 1826 – Pada tahun 1826, wakil politik Gabenor Pulau Pinang, Melaka dan Singapura bagi pihak Gabenor dan Syarikat Hindia Timur Inggeris Kapten James Low dan Sultan Perak, Sultan Abdullah Mu’azzam Shah menandatangani suatu perjanjian yang dikenali sebagai Perjanjian Low.

Perjanjian ini adalah kerana sikap Raja Ligor yang tidak menghormati Perjanjian Burney yang ditandatangani oleh pihak Inggeris dengan Raja Siam pada tahun 1825. Setelah Kapten Burney kembali ke India, Raja Ligor tidak menghormati janjinya mengenai negeri Perak iaitu mengakui hak Sultan Perak untuk ‘memerintah negeri baginda sendiri’. Ini dapat dipastikan apabila Raja Ligor menghantar utusan dengan pasukan tenteranya ke Perak. Raja Ligor telah memberi jawapan yang berdolak-dalik apabila Gabenor Robert Fullerton meminta penjelasan mengenai perbuatannya itu.

Robert Fullerton

Robert Fullerton

Perjanjian Low Ditandatangani

Oleh kerana bimbangkan amaran dari Siam itu dan mengenangkan betapa Inggeris telah mengecewakan harapan Sultan Kedah dengan tidak membantu baginda dari serangan Siam dalam tahun 1821, Sultan Perak berkehendakkan satu perjanjian persahabatan yang dapat menjamin keselamatan negeri baginda dari serangan Siam. Permintaan baginda itu telah dipersetujui lalu pada hari ini dalam tahun 1826, Perjanjian Low ditandatangani.

Di antara perkara-perkara penting yang termaktub dalam perjanjian itu ialah Sultan Perak tidak boleh membuat apa jua bentuk hubungan dengan Raja Siam dan pembesar-pembesarnya, begitu juga dengan Raja Selangor dan pembesar-pembesar baginda, dan juga kuasa-kuasa lain yang berkaitan dengan politik, pentadbiran dan urusan Kerajaan Negeri Perak. Baginda juga mengaku tidak akan mengirim ufti Bunga Emas dan apa jua biaya kepada Raja Siam, Sultan Selangor dan kuasa-kuasa lain.

Perjanjian Low ini telah memeranjatkan pihak atasan di India. Dalam menjanjikan perlindungan Inggeris ke atas negeri Perak itu, Kapten James Low telah melampaui batas kuasa dan arahan yang diberikan kepadanya. Beliau dikatakan telah melanggar dasar tidak campur tangan Syarikat Hindia Timur Inggeris. Bagaimanapun, perjanjian itu mendapat restu dan kelulusan daripada Gabenor Negeri-Negeri Selat, Robert Fullerton.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
pengkalan_tun_uda-800px
Sejarah

Pembukaan Pengkalan Feri Pulau Pinang Dan Butterworth

23 September 1959 – Pembukaan Pengkalan Feri Pulau Pinang dan Butterworth telah dirasmikan oleh YTM Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj pada tahun 1959. Sempena perasmiannya nama pengkalan tersebut telah diberi dengan nama Pengkalan Raja Tun Uda di Pulau Pinang dan Pengkalan Sultan Abdul Halim di Butterworth. Kedua-dua pengkalan tersebut memulakan perkhidmatannya pada 1 Oktober 1959.

Dalam ucapan perasmiannya Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj memaklumkan bahawa beliau menamakan pengkalan baru Pulau Pinang dengan nama Raja Tun Uda, iaitu Gabenor Pulau Pinang yang pertama. Nama itu dipilih adalah sebagai memberi penghargaan dan penghormatan terhadap jasa yang telah dicurahkan sepanjang beliau menjalankan tugas sebagai Gabenor Pulau Pinang.

Manakala pengkalan baru di Butterworth dinamakan Pengkalan Sultan Abdul Halim adalah sempena mengambil nama Baginda Sultan Kedah Darul Aman, Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah ibni Al-Marhum Sultan Badli Shah.

Dari segi sejarah, Pulau Pinang dan Seberang Perai pada asalnya, sebelum dirampas oleh penjajah Inggeris adalah hak dan jajahan Negeri Kedah dan dengan itu adalah kena pada haknya dinamakan pengkalan itu kepada nama Baginda Sultan.

Sesungguhnya dengan pembukaan dua buah pengkalan tersebut pada hari ini dalam tahun 1959, diharapkan dapat meningkatkan lagi ekonomi dan perdagangan kedua-dua pengkalan tersebut di samping memberi kemudahan-kemudahan yang lebih baik dan sempurna kepada rakyat setempat khasnya dan negara amnya.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
francis_light-800px
Sejarah

Inggeris Mengambil Pulau Pinang

11 Ogos 1786 – Pada tahun 1786, Francis Light, seorang pegawai Inggeris mengambil Pulau Pinang daripada Sultan Kedah iaitu Sultan Abdullah. Francis Light merupakan bekas pengawal tentera laut Inggeris yang kemudiannya bertugas dengan Syarikat Hindia Timur.

Pemilikan Pulau Pinang kepada Inggeris merupakan satu kelegaan kepada mereka. Lantaran memerlukan sebuah penempatan, pelabuhan perdagangan dan pangkalan perang yang sesuai di rantau ini dalam matlamatnya untuk mengawal jalan laut di Asia Tenggara.

Sultan Abdullah memberi keizinan kepada Francis Light dengan syarat tentera-tentera Syarikat Hindia Timur akan memberi bantuan senjata dan menentang kuasa lain yang hendak menyerang Kedah.

Tanpa mendapat persetujuan dari Ibu Pejabat Syarikat Hindia Timur di India, beliau telah berjanji akan memenuhi syarat tersebut. Namun Francis Light telah memungkiri janjinya apabila Kedah diserang.

Oleh itu pada 1791, tentera-tentera Sultan Kedah telah cuba menyerang tentera Syarikat Hindia Timur di Pulau Pinang untuk menghalau mereka keluar dari pulau itu. Malangnya, usaha itu telah gagal.

Dengan itu bermulalah pendudukan Inggeris dan pengesahan hakmilik Pulau Pinang menggunakan tipu helah Francis Light kepada pihak Inggeris melalui satu perjanjian tanpa kerelaan Sultan Abdullah.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
kemerdekaan_malaysia
Sejarah

Perjanjian Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu Ditandatangani

05 Ogos 1957 – Pada hari ini dalam tahun 1957, Perjanjian Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu telah ditandatangani di antara Raja-raja dengan wakil Baginda Queen, Pesuruhjaya Tinggi, Sir Donald MacGillivray di King’s House, Kuala Lumpur dalam satu upacara gemilang yang berlangsung selama dua jam.

Pada kira-kira jam 9.30 pagi, seramai 15 orang penandatangan utama, iaitu Pesuruhjaya Tinggi British ke Tanah Melayu, delapan orang Raja-raja Melayu, Tengku Mahkota Johor dan lima orang Pembesar yang berkuasa dari Negeri Sembilan (iaitu selain daripada Yang di-Pertuan Besar) serta saksi-saksi kepada penandatangan-penandatangan telah menandatangani perjanjian itu dengan menggunakan pena yang khas bertulis Federation of Malaya Agreement 1957.

Perjanjian ini telah ditandatangani dalam 40 salinan, 20 dalam Bahasa Melayu dan 20 lagi dalam Bahasa Inggeris. Dua salinan daripada perjanjian itu dihantar kepada kerajaan British, sementara dua lagi disimpan oleh Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu.

Satu salinan tiap-tiap satu dihantar kepada tiap-tiap negeri termasuk Melaka dan Pulau Pinang, sementara untuk Negeri Sembilan diserahkan enam salinan memandangkan kepada perkembangannya yang sebegitu rupa.

Artikel 3, Perjanjian ini menyatakan bahawa mulai daripada 31 Ogos 1957, Negeri-negeri Melayu dan Selat akan tertubuh menjadi satu Persekutuan yang baru Melayu yang dinamakan Persekutuan Tanah Melayu, atau dalam bahasa Inggerisnya, The Federation of Malaya.

Oleh itu dengan sendirinya Perjanjian ini telah memansuhkan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948, dan dengan itu berakhirlah kuasa dan kedaulatan Baginda Queen ke atas Melaka dan Pulau Pinang. Dan dengan itu juga segala kuasa dan jurisdiksi baginda ke atas Persekutuan Tanah Melayu berakhir.

perjanjian kemerdekaan

Dalam ucapannya, sebelum upacara menandatangani perjanjian itu, wakil Baginda Queen, Sir Donald MacGillivray menyatakan bahawa beliau yakin perjanjian ini akan dapat menyediakan segala keperluan sebuah kerajaan yang sesuai kepada negara yang berbilang bangsa, dan negara baru ini akan menghadapi masa depan yang agung dan gemilang.

DYMM Sultan Kedah, selaku wakil Raja-Raja Melayu bertitah dan berharap kepada Tuhan Yang Maha Berkuasa bahawa apa yang dilakukan pada hari itu akan membawa kebahagian yang berkekalan kepada negara ini.

Dua puluh enam hari kemudiannya, pada 31 Ogos 1957, berkuatkuasalah Perjanjian ini ke atas seluruh umat di Persekutuan Tanah Melayu dalam menentukan proses sejarah selanjutnya apabila Duke of Gloucester dengan rasminya menggugurkan kuasa dan wibawa penjajah British.

Ia telah disambut dengan lantang dan megah oleh laungan Merdeka oleh Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman, dalam upacara Pengisytiharan Kemerdekaan yang bergemuruh dan bersemangat, di Stadium Merdeka, Kuala Lumpur.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
lambang_kedah-800px
Sejarah

Dato Dagang Seri Jana Meminta Bantuan Orang-Orang Bugis

04 Ogos 1681 – Pada tahun 1681, Dato Dagang Seri Jana telah meminta kebenaran Belanda untuk menggunakan Dinding (Pulau Pangkor) sebagai tempat berkumpul orang-orang Bugis daripada Kelang yang akan membantu beliau melawan abangnya Sultan Kedah – Sultan Dhiauddin Mukarram Shah.

Peristiwa perebutan kuasa ini merupakan peristiwa perebutan kuasa yang paling awal di kalangan kerabat Diraja Kedah.

Di dalam usaha Dato Dagang Seri Jana ini beliau mendapat bantuan daripada 150 orang Bugis daripada Selangor bagi membantu beliau melawan Sultan yang merupakan abang kepada beliau.

Namun begitu usaha yang beliau jalankan ini tidak berjaya mengalahkan Sultan Dhiauddin Mukarram Shah yang memerintah Kedah di antara tahun 1661 – 1687.

Bugis merupakan kuasa asing yang pertama terlibat di dalam perebutan takhta di negeri Kedah.

Segala percubaan untuk merampas takhta ini gagal kerana adanya sokongan yang tidak berbelah bagi daripada pembesar dan rakyat jelata kepada Sultan Dhiauddin Mukarram Shah.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
dymm_agong_pertama-800px
Sejarah

Pemilihan DYMM Seri Paduka Baginda Yang Di-Pertuan Agong Pertama

03 Ogos 1957 – Pada tahun 1957, satu Persidangan Khas Raja-raja Melayu telah diadakan bagi memilih Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong pertama dan Timbalannya bagi Persekutuan Tanah Melayu Merdeka pada 31 Ogos 1957.

Persidangan yang telah berlangsung di Dewan Mesyuarat Majlis Kerja Kerajaan Persekutuan, Kuala Lumpur ini dipengerusikan oleh Sultan Kedah.

Pemilihan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalannya telah dilangsungkan mengikut syarat-syarat bahagian tiga dalam Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu di Persidangan Raja-Raja Melayu yang ke-43.

Kesemua Raja Melayu telah hadir pada Persidangan Khas ini kecuali Sultan Johor yang berada di Eropah dan telah diwakili oleh Tengku Mahkotanya.

Tuanku Abdul Rahman ibni Almarhum Tuanku Muhammad

Tuanku Abdul Rahman ibni Almarhum Tuanku Muhammad

Tuanku Abdul Rahman ibni Almarhum Tuanku Muhammad, Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan telah dipilih sebagai Yang di-Pertuan Agong pertama, sementara DYMM Tuanku Hisamuddin Alam Shah ibni Almarhum Sultan Alauddin Sulaiman Shah, Sultan Selangor dipilih sebagai Timbalan Yang di-Pertuan Agong.

Pemilihan Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Negara telah menjadi lambang kepada Persekutuan Tanah Melayu yang bebas dan Merdeka.

YDP Agong Malaysia pertama

Gambar potret baginda masih lagi digunakan di atas wang kertas Ringgit Malaysia sejak siri pertama (tahun 1967) sehingga kini.

Wajah DYMM Agong RM50

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
thailand-800px
Sejarah

Pemberontakan Terhadap Pentadbiran Siam Di Kedah

03 Ogos 1838 – Pada tahun 1838, satu pemberontakan terhadap pentadbiran Siam telah berlaku di negeri Kedah. Pemberontakan ini dipimpin oleh Tengku Muhammad Saad, anak saudara Sultan Ahmad Tajuddin Halim Shah.

Ketika pemberontakan ini berlaku Sultan Ahmad Tajuddin telah berundur ke negeri Melaka untuk menyelamatkan diri dari ditawan oleh Siam.

Negeri Kedah telah ditawan oleh Siam pada tahun 1821 kerana enggan menghantar ufti Bunga Emas kepada kerajaan Siam dan baginda juga enggan tunduk kepada arahan-arahan Raja Siam. Akibatnya Governor Ligor Chauphaya Nakhon di Thammarat telah diarahkan oleh Raja Siam menyerang negeri Kedah.

Serangan ini telah berjaya dan Sultan Ahmad Tajuddin berundur ke Pulau Pinang. Negeri Kedah pula telah ditadbir oleh pegawai-pegawai Siam.

Sultan Ahmad Tajuddin yang berada di Pulau Pinang berusaha sedaya upaya untuk mendapatkan semula negeri Kedah. Baginda dan pengikut-pengikut baginda telah membuat serangan ke atas orang-orang Siam di negeri Kedah tetapi telah dihalang oleh pihak Inggeris yang mementingkan perhubungan baik dengan kerajaan Siam di Bangkok.

Dalam tahun 1826 Perjanjian Burney telah ditandatangani di antara pihak Inggeris dan Siam. Antara perkara yang ditetapkan dalam perjanjian ini ialah Kedah dikekalkan sebagai negeri jajahan takluk negeri Siam.

Akibatnya Sultan Ahmad Tajuddin semakin berusaha untuk mendapatkan takhta kerajaan baginda.

Dalam tahun 1831 dan 1836 Sultan Ahmad Tajuddin dan para pengikut baginda telah menyerang orang-orang Siam di negeri Kedah. Angkatan perang Sultan Ahmad Tajuddin telah berjaya menghalau orang-orang Siam keluar dari negeri Kedah.

Tetapi kejayaan-kejayaan ini telah dihalang oleh angkatan perang Inggeris kerana dalam perjanjian Burney telah dipersetujui bahawa Inggeris akan menghalang Sultan Kedah dari mengambil kembali takhta baginda. Inggeris juga telah berjanji akan menghalang Sultan Kedah dari menyerang takluk negeri Siam.

Seterusnya pada hari ini dalam tahun 1838, Tengku Muhammad Saad, anak saudara Sultan Ahmad Tajuddin telah mengetuai satu pemberontakan terhadap pemerintahan Siam di negeri Kedah. Pemberontakan ini telah berjaya menghalau orang-orang Siam dari negeri Kedah, Setul dan Perlis.

Kejayaan ini seperti juga kejayaan-kejayaan sebelumnya telah dihalang oleh pihak Inggeris. Pihak Siam pula telah menghantar angkatan tentera yang besar untuk menawan semula negeri Kedah. Dalam masa beberapa bulan sahaja dalam tahun 1839, Siam telah dapat menawan semula negeri Kedah.

Akhirnya Sultan Ahmad Tajuddin berjaya menyelamatkan negeri Kedah dengan cara diplomasi dan dalam tahun 1842 kerajaan Siam bersetuju memberikan semula takhta kerajaan Negeri Kedah kepada Sultan Ahmad Tajuddin. Pentadbiran Siam di Kedah juga telah dimansuhkan.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard