Tag Archives: Perak

Sejarah

Penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

01 Julai 1896 – Pada tahun 1896, Pahang, Negeri Sembilan, Perak dan Selangor telah bergabung menjadi Negeri-negeri Melayu Bersekutu dengan Kuala Lumpur sebagai pusat pentadbirannya.

Usaha kearah penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu ini bermula menjelang tahun 1892 apabila didapati bahawa Sistem Residen telah tidak sesuai lagi dan tidak dapat memenuhi kehendak pentadbiran penjajah Inggeris di Tanah Melayu.

Cadangan rasmi yang pertama bagi mengadakan suatu bentuk persekutuan datangnya dari Sir Charles Lucas, seorang Pegawai Tetap di Pejabat Jajahan London dalam bulan Mac 1892 yang telah diasaskan dari perbincangan dengan Frank Swettenham. Penjajah British mendapati bahawa sistem yang paling sesuai bagi negeri-negeri Melayu ialah satu sistem di mana pentadbirannya diseragamkan supaya negeri-negeri yang lebih kuat dan kaya akan dapat membantu negeri-negeri yang lemah dan kurang mewah.

Sir_Frank_Swettenham_1904-800px

Sir Frank Swettenham

Untuk melaksanakan rancangan ini, pada tahun 1895, Frank Swettenham telah diutus ke negeri-negeri yang berkenaan untuk menerangkan rancangan tersebut kepada Raja-Raja Melayu serta mendapatkan persetujuan mereka. Frank Swettenham telah berjaya mendapatkan persetujuan daripada Raja-Raja berkenaan.

Hasilnya satu perjanjian yang dikenali sebagai Perjanjian Persekutuan 1895 telah ditandatangani di antara Gabenor Negeri-negeri Selat, Sir Cecil Clementi Smith bagi pihak Kerajaan British dengan Duli-Duli Yang Maha Mulia Sultan Idris, Perak; Sultan Suleiman, Selangor; Sultan Mahmud, Pahang; dan Yam Tuan Besar Sri Menanti, Dato Bandar Sungai Ujong, Undang Johol, Undang Rembau dan Tengku Dewa Tampin.

Menurut perjanjian penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu ini, Raja-Raja yang berkenaan bersetuju menempatkan diri mereka dan negeri-negeri mereka di bawah lindungan Kerajaan British dan menjadikan negeri-negeri mereka satu persekutuan yang akan dikenali sebagai Protected Malay States yang akan ditadbir dengan nasihat dari Kerajaan British.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
logo_polis-800px
Sejarah

Pembentukan Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

01 Julai 1896 – Pada tahun 1896, Polis Negeri Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan telah menjadi Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu.  Pembentukan Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu ini adalah ekoran dari penyatuan Negeri-Negeri Melayu tersebut di bawah kuasa pentadbiran Kolonial Inggeris, yang dikenali sebagai Negeri-Negeri Melayu Bersekutu.

Pasukan Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

Kapten H.C.Syers telah dilantik sebagai Pesuruhjaya Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu, bagi tujuan mengendalikan tugas-tugas pasukan ini.  Sebelum menjawat jawatan ini, Kapten Syers  adalah Ketua Polis bagi negeri Selangor yang bergelar ‘Captain Superintendent’. Tempat beliau telah digantikan oleh Ketua Polis negeri Perak bernama  Christian Wagner.

Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

Pasukan Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu yang baru dibentuk ini terdiri dari pegawai-pegawai British, orang-orang Sikh dan orang-orang Melayu.  Pasukan ini mempunyai pakaian seragamnya sendiri berwarna biru dari jenis kain benang bulu dengan bintang dan lencana yang berbeza mengikut negeri-negeri.

Pembentukan Pasukan Polis Negeri Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan menjadi Pasukan Polis Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pada tahun ini, sesungguhnya merupakan satu langkah yang bijak bagi Inggeris untuk memastikan keamanan wujud di negeri-negeri Melayu yang dijajahnya.  Cara ini membolehkan pihak Inggeris menjalankan pentadbirannya dengan lebih licin dan berkesan lagi.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
the-eruption-800px
Sejarah

Serangan Inggeris Ke Atas Jeram Ampai

29 Jun 1894 – Dalam tahun 1894 sepasukan Polis kerajaan Inggeris telah menyerang sekumpulan penentang-penentang Inggeris di Jeram Ampai, Kuala Tembeling, Pahang.  Pasukan Polis ini terdiri dari Polis Sikh Perak, Polis Sikh Selangor dan beberapa orang polis Melayu.

dato_bahaman-1

Dato’ Bahaman

Kumpulan ini adalah sekumpulan penentang-penentang Inggeris di Pahang yang dipimpin oleh Dato’ Bahaman, Tok Gajah, Mat Kilau dan Mat Kelubi. Dalam serangan tersebut seorang Pegawai Inggeris bernama Wise (Pemangku Penguasa Ulu Pahang) dan empat orang polis Sikh telah terbunuh manakala di pihak penentang-penentang pula dilaporkan 40 orang terbunuh.

Serangan ke atas kumpulan penentang-penentang di Jeram Ampai ini merupakan tindakbalas pihak Inggeris terhadap ancaman terbaru penentang-penentang di mana pada 14hb Jun mereka telah menyerang sebuah balai polis di Kuala Tembeling dan membunuh lima orang anggota polis Sikh. Kemudiannya mereka telah berundur ke Jeram Ampai iaitu empat batu dari Kuala Tembeling dan mendirikan benteng-benteng pertahanan.

Tok_gajah-1

Tok Gajah

Pada 18hb Jun, Walter Egerton, Pemangku Residen Pahang dengan sepasukan Polis Sikh telah berkejar ke Kuala Tembeling. Pada 28hb Jun pasukan ini disertai pula oleh pasukan-pasukan Polis Perak, dan Selangor yang diketuai oleh Penolong Penguasa Stewart, Leftenan Kolonel Walter, Kapten Lyons dan Kapten Talbot.

Peristiwa Jeram Ampai ini adalah merupakan salah satu daripada beberapa insiden dalam sejarah penentangan pejuang-pejuang pembebasan Pahang terhadap Inggeris di Pahang. Ekoran daripada peristiwa ini Huge Clifford iaitu Residen British di Pahang telah melancarkan gerakan besaran-besaran memburu mereka hingga ke Negeri Terengganu dan Kelantan.

mat-kilau

Mat Kilau

Gerakan ini dimulakan pada 4hb Julai, 1894 setelah Clifford mengambil alih pemerintahan dari Egerton pada 3hb Julai,1894. Gerakan  yang menelan belanja sebanyak RM 7,393.83 dihentikan pada bulan November 1895 apabila Dato’ Bahaman, Awang Nong, Yusuf, Teh Ibrahim, Haji Mat Wahit dan Mat Lela dikatakan menyerah diri kepada Kerajaan Siam tetapi diberi perlindungan dan ditempatkan di Chiang Mai pada awal 1896 manakala Tok Gajah dan Mat Kilau diberitakan telah meninggal dunia di Terengganu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
keretapi-20180325-800px
Sejarah

Penubuhan Rangkaian Jalan Keretapi Dari Prai Ke Singapura

29 Jun 1899 – Pada tahun 1899, Tuan Yang Terutama Gabenor Negeri-Negeri Selat dan juga Pesuruhjaya Tinggi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu Lient. Kol. Sir C.B.H Mitchell telah membuka dengan rasminya rangkaian jalan keretapi yang pertama bermula dari Prai ke Bukit Mertajam.

Turut hadir di upacara tersebut ialah Duli Yang Maha Mulia Sultan Perak, Sultan Idris Shah Ibni Almarhum Raja Bendahara Alang Iskandar, Residen British, Encik Rodger dan Encik J.K Birch serta beberapa orang pegawai. Mereka kemudiannya telah bertolak ke Bukit Mertajam dengan menaiki keretapi.

Keretapi Lama

Pembinaan jalan keretapi ini akan dapat menghubungkan antara Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu. Rangkaian keretapi seterusnya pula bermula dari Bukit Mertajam ke Port Dickson. Panjang landasan keretapi dari Prai ke Port Dickson ini ialah 507.2 kilometer.

Rangkaian keretapi yang kedua pula bermula dari Port Dickson ke Singapura yang mana mengambil masa perjalanan selama 15 atau 16 jam. Perjalanan keretapi dari Prai ke Singapura dijangka mengambil masa selama 36 jam.

Perkembangan selanjutnya mula berlaku bilamana jalan keretapi yang bermula dari Prai telah disambungkan hingga ke Burma dan Siam.

Pembukaan rangkaian jalan keretapi Prai-Singapura pada hari ini dalam tahun 1899 telah memberikan sumbangan yang besar terutama kepada perkembangan ekonomi di kalangan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
replika_tahta_perak-800px
Sejarah

Pertabalan Raja Ismail Perak

27 Jun 1871 – Pertabalan Raja Ismail sebagai Sultan Perak yang ke 26 telah diadakan pada tahun 1871 bagi menggantikan Almarhum Paduka Seri Sultan Ali Al-Mukamal Riayat Shah. Pertabalan Raja Bendahara Ismail telah menambahkan lagi sengketa perebutan kuasa dalam pemerintahan Kerajaan Negeri Perak.

Raja Bendahara Ismail bukanlah waris sebenar pemerintahan negeri Perak tetapi sebaliknya ialah Raja Muda Abdullah. Oleh kerana kegagalan baginda hadir di upacara pemakaman jenazah Sultan Ali, maka Raja Bendahara Ismail yang hadir di upacara itu telah ditabalkan menjadi Sultan. Peristiwa ini telah menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan pengikut-pengikut Raja Abdullah dan lain-lain pembesar negeri itu.

Perebutan kuasa antara pembesar-pembesar negeri Perak telah bermula sejak tahun 1865, selepas kemangkatan Sultan Jaafar; dimana akhirnya Sultan Ali telah memaklumkan kepada Gabenor Negeri Selat bahawa dirinya telah dilantik sebagai Yang di-Pertuan Perak dan jajahan takluknya, manakala Raja Abdullah dilantik menjadi Raja Muda dan Raja Ismail terus kekal sebagai Raja Bendahara. Kesan dari perebutan kuasa ini telah mewujudkan pemerengganan kawasan politik.

Keadaan ini telah berterusan selepas Raja Ismail menaiki takhta kerajaan. Raja Muda Abdullah berkuasa di Hilir Perak sehinggalah ke Kuala Perak. Sultan Ismail di Perak Tengah termasuk Kinta, Raja Yusuf berkuasa di Larut. Perpecahan ini akhirnya memerangkap negeri itu dalam perluasan dasar penjajahan British di Tanah Melayu ketika itu. Pertabalan Sultan Ismail pada tahun ini sesungguhnya merupakan satu titik tolak kepada berlakunya persengketaan yang hebat dalam pemerintahan Kerajaan Negeri Perak yang akhirnya membuka peluang kepada Inggeris untuk campur tangan di negeri itu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
sultan_abdul_samad_selangor-800px
Sejarah

Syed Masahor Menjadi Penghulu Ulu Kerling

23 Jun 1883 – Sultan Selangor, Sultan Abdul Samad ibni Almarhum Raja Abdullah mengutus surat kepada Frank Swettenham, Residen Inggeris di Selangor memperkenankan supaya ditawarkan pekerjaan dan elaun kepada Syed Masahor untuk berkhidmat di Negeri Selangor. Hasil dari permintaan Baginda Sultan, Syed Masahor telah ditawarkan dan dilantik menjadi Penghulu Ulu Kerling pada 01 Disember 1883.

Syed Masahor bin Syed Muhammad Ash-Sahab adalah berketurunan Arab, berasal dari Pontianak (Kalimantan Barat (West Borneo) dan telah lama diam di Langat. Pada masa permulaan Perang Kelang (1867-1873), beliau berada di Negeri Perlis untuk melawat keluarganya. Syed Masahor yang memang terkenal sebagai seorang pahlawan dan berpengalaman di dalam selok-belok peperangan telah dijemput oleh Sultan Abdul Samad untuk menjadi ketua menjaga pertahanan Kuala Selangor yang di bawah jagaan Raja Musa.

sultan_abdul_samad_selangor

Syed Masahor Menyertai Raja Mahadi

Syed Masahor telah ditugaskan oleh Baginda Sultan mengambil semula daerah Kuala Selangor yang telah jatuh ke tangan Raja Mahadi. Syed Masahor pada mulanya telah menerima permintaan Sultan Selangor itu dan mengepalai satu pasukan tentera untuk menyerang Kuala Selangor tetapi berita kematian saudaranya, Syed Abdullah di Langat menyebabkan beliau berpaling tadah lalu menyebelahi Raja Mahadi.

Syed Masahor mengesyaki dan menuduh Sultan Abdul Samad dan anakanda baginda, Raja Yaakob yang mengakibatkan kematian saudaranya itu.

Syed Masahor kemudiannya telah memainkan peranan penting dan menjadi Panglima Perang Pasukan Raja Mahadi dalam Perang Kelang atau dikenali Juga dengan Perang Saudara (1867-1873).

Peranannya di dalam peperangan ini bermula Julai 1870 (apabila pasukan beliau bersama-sama dengan Chong. Chong dan pasukannya menyerang orang-orang Mandaling dan Fel Chow di Sungai Ampang dan Kelang di antara bulan Ogos dan September 1870 hinggalah tamat peperangan.

Perang Kelang adalah di antara Raja Mahadi, Raja Mahmud dan Syed Masahor yang disokong oleh pelombong-pelombong bijih timah dari puak Ghee Hin dengan Tengku Kudin (wakil Yamtuan) dan Yap Ah Loy yang disokong oleh pasukan dari Pahang dan pelombong-pelombong bijih timah dari puak Hai San.

Tengku Kudin (duduk)

Tengku Kudin (duduk)

Syed Masahor, di dalam usahanya membantu Raja Mahadi telah berjaya mengumpulkan 2,000 orang pengikut di Ulu Selangor, dan dalam pertengahan bulan Jun 1871 beliau bersama-sama dengan Chong-Chong, Ketua puak Ghee Hin cuba menyerang Kuala Lumpur tetapi telah dihalang di Rawang oleh angkatan Tengku Kudin dan penyokongnya Yap Ah Loy, Ketua puak Hai San dan menyebabkan Syed Masahor berundur semula ke Ulu Selangor. Tengku Kudin dan Yap Ah Loy telah berjaya menawan Kuala Lumpur dalam bulan Ogos, 1871.

Dalam bulan November, 1971, Syed Masahor bersama-sama dengan 250 orang penyokongnya dan sepasukan orang-orang Rawa telah mengepung kubu Tengku Kudin (yang dikawal oleh Wan Aman dari Pahang dan orang-orangnya) dan menyekat bekalan makanan dan senjata yang dibawa masuk ke Kuala Lumpur.

Pada bulan Mac 1872, Syed Masahor sekali lagi menyerang Kuala Lumpur dan kali ini dengan bantuan Raja Mahmud dan Raja Mahadi beliau berjaya menawan Kuala Lumpur dari Tengku Kudin dan Yap Ah Loy. Di dalam serangan itu juga Syed Masahor berjaya membunuh Van Hagen, Komandan ‘Sepoy’ upahan Tengku Kudin.

Hai San

Selepas menawan Kuala Lumpur Syed Masahor menuju ke Kuala,Selangor dan berjaya menawan Kuala Selangor dalam bulan Ogos 1872 juga dari Tengku Kudin. Kuala Lumpur berada di dalam kekuasaan Syed Masahor dan Raja Mahadi sehingga akhlr bulan Mac 1873.

Pada bulan Mac 1873, Raja Mahadi, Syed Masahor dan Raja Mahmud telah menerima tentangan hebat dari Tengku Kudin dengan bantuan tentera dari Negeri Pahang yang dipimpin oleh Imam Perang Rasu (Tok’ Raja) dan Orang Chenor.

Akibat dari tentangan ini Syed Masahor terpaksa berundur dari Kuala Lumpur ke Ulu Selangor dan akhirnya melarikan diri ke Negeri Perak. Raja Mahadi dan Raja Mahmud pula berjaya melarikan diri ke Sungai Ujong. Mulai saat itu Tengku Kudin berjaya mengukuhkan kedudukannya di Negeri Selangor hingga berakhirnya Perang Kelang.

Selepas Perang Kelang Syed Masahor dianggap musuh oleh sebilangan pegawai-pegawai Inggeris dan Sultan Selangor, Sultan Abdul Samad. Semasa di Perak Syed Masahor pada mulanya telah memihak kepada Sultan Abdullah dalam pakatan untuk membunuh Birch tetapi kemudiannya keluar dari pakatan itu sejurus sebelum berlakunya pembunuhan itu. Ini diakui sendiri oleh Birch sejurus sebelum kematiannya. Beliau terus membantu Inggeris untuk mengembalikan ketenteraman di Perak.

Syed Masahor Kembali Ke Selangor

Syed Masahor juga, kemudiannya berjaya berhubung semula dengan Baginda Sultan Selangor dan menyakinkan kepercayaan Baginda Sultan terhadapnya. Beliau menyatakan kesusahan yang dialaminya kepada Baginda Sultan.

Akhirnya pada 23 Jun 1883 Sultan Abdul Samad telah mengirim surat kepada Frank Swettenham supaya menawarkan pekerjaan dan elaun kepada Syed Masahor dan berkhidmat di Negeri Selangor. Hasilnya Syed Masahor telah dilantik menjadi Penghulu Ulu Kerling pada 12 Disember 1883.

Syed Masahor telah menunjukkan kebolehannya semasa berkhidmat sebagai Penghulu Ulu Kerling. Dalam masa yang singkat beliau berjaya membangunkan Ulu Kerling melalui pembukaan lombong dengan menggunakan pelombong-pelombong Cina serta juga pembukaan tanah-tanah baru.

Semasa meletusnya penentangan terhadap Inggeris di Pahang (Pemberontakan Pahang 1891-1895) yang diketuai oleh Dato’ Bahaman, Syed Masahor telah turut membantu Inggeris untuk menghapuskan penentangan itu. Syed Masahor bersara sebagai Penghulu Ulu Kerling pada 01 Februari 1899.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sejarah

Perjanjian Burney

20 Jun 1826 – Perjanjian Burney telah ditandatangani oleh kerajaan British dan kerajaan Siam pada tahun 1926. Kapten Burney yang telah dihantar ke Siam sebagai wakil perunding kerajaan British telah menandatangani perjanjian itu bagi pihak kerajaan British.

Perjanjian Burney adalah mengenai hubungan kerajaan British dengan Siam berhubung dengan taraf dan kedudukan negeri-negeri di Utara Tanah Melayu iaitu Kedah, Perak, Kelantan dan Terengganu.

Kapten Burney terpaksa menghadapi rundingan-rundingan yang sukar dan menunggu selama enam bulan di Bangkok sehinggalah akhirnya perjanjian itu dipersetujui.

perjanjian-burney

Di antara beberapa artikel yang penting yang telah dipersetujui di dalam Perjanjian Burney ini adalah :

Pedagang-pedagang British dibenarkan berdagang di Bangkok dan dikenakan cukai yang berpatutan;

Mengenai Kedah :-

  • Kedah kekal sebagai tanah jajahan Siam;
  • Sultan Kedah tidak dibenarkan tinggal di Pulau Pinang, Seberang Perai, Perak, Selangor atau Burma;
  • British bertanggungjawab menghalang Sultan Kedah dan pengikutnya menyerang Siam dan wilayah-wilayahnya;
  • British dibenarkan berdagang di Kedah tetapi tidak dibenarkan mengambil bahagian dalam hal pentadbiran;
  • Siam mengiktiraf pendudukan British di Pulau Pinang dan Seberang Perai

Mengenai Perak :-

  • Siam mengiktiraf kemerdekaan Perak dan Selangor;
  • British dibenarkan berdagang di Perak tetapi tidak boleh campur tangan dalam hal ehwal pentadbiran
  • Siam dibenar menghantar perwakilan antara 40-50 orang ke Perak tetapi tidak boleh menyerang, mengancam dan mencabul Perak;
  • British bertanggungjawab menghalang Selangor menyerang Perak
  • Mengenai hantaran Bunga Emas dan lain-lain hantaran ke Siam, Perak diberi kebebasan sama ada mahu menghantar atau tidak. Sekiranya Perak setuju menghantar British tidak ada kuasa menghalang.

Mengenai Kelantan dan Terengganu :-

  • Siam berjanji tidak akan mengganggu Perdagangan British di Kelantan atau Terengganu;
  • British boleh berdagang di Terengganu tetapi tidak boleh campur tangan dalam hal pentadbiran;
  • Kelantan dan Terengganu akan terus menghantar ufti berupa bunga emas pada tiap-tiap 3 tahun sekali

Perjanjian Burney 1826 ini tidak disenangi oleh pegawai-pegawai Inggeris di Pulau Pinang terutamanya tentang syarat-syarat yang berkaitan dengan Kedah.

Bagaimanapun, Kapten Burney telah diarahkan oleh Gabenor Robert Fullerton untuk mendapatkan konsesi-konsesi perdagangan di Siam dan menjamin kepentingan-kepentingan perdagangan Inggeris di negeri-negeri Melayu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
malaya_police-800px
Sejarah

Darurat Diistiharkan Pada Tahun 1948

18 Jun 1948 – Terlakar sejarah hitam dalam lipatan sejarah negara kita apabila darurat diisytiharkan pada tahun 1948 di Perak dan Johor. Perisytiharan ini adalah ekoran daripada keganasan dan pemogokan yang dilancarkan oleh Parti Komunis Malaya (PKM).

Pemberontakan yang dilakukan oleh (PKM) itu didorong oleh kejayaan Parti Komunis Cina yang ketika itu dalam proses mencapai kemenangan di China.

Rancangan PKM ialah untuk menubuhkan Republik Komunis Tanah Melayu dan memerintah negara ini. Gerakan keganasan yang dilancarkan oleh PKM menimbulkan rasa kebimbingan di kalangan rakyat dan mengancam ekonomi negara.

Berikutan daripada itu Pesuruhjaya Tinggi Inggeris, Sir Edward Gent telah mengisytiharkan darurat ke seluruh negara. Pengisytiharan ini dibuat bagi memudahkan pasukan keselamatan menjalankan gerakan membenteras PKM .

Antara langkah yang telah diambil untuk membendung dan menghapuskan kegiatan PKM ialah dengan memperbesarkan Pasukan Askar Melayu, menubuhkan Jawatankuasa Kerja Perang dan Rancangan Briggs.

Hasil usaha berterusan kerajaan untuk menghapuskan PKM membuahkan hasil apabila PKM meletakkan senjata melalui perjanjian damai yang dikenali sebagai Perjanjian Haadyai pada 2 Disember 1989.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard