Tag Archives: inggeris

bendera_negeri_negeri_bersekutu-800px
Sejarah

Perjanjian Mengenai Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

12 Jun 1895 – Pada tahun 1895, satu perjanjian telah ditandatangani oleh Raja-Raja Melayu, empat buah negeri iaitu Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan dengan pihak British bagi membentuk Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan bernaung di bawah panji-panji British. Perjanjian ini dibuat akibat daripada tercetusnya beberapa kekacauan dan perebutan kuasa yang berlaku di keempat-empat buah negeri tersebut.

Mohor_Negeri-negeri_Melayu_Bersekutu

Perjanjian yang mengandungi enam fasal ini antaranya menyentuh tentang persetiaan dan perakuan Raja-Raja Melayu menjadikan negerinya sebagai satu jemaah yang bernama Negeri-negeri Melayu yang bernaung di bawah bendera dan nasihat Kerajaan Queen. Raja-raja Melayu juga tidak boleh menjalankan kuasanya dalam negeri lain selain negerinya.

Di samping itu Raja-Raja Melayu diminta menerima pegawai Inggeris bergelar Residen-Jeneral sebagai penasihat dan mereka hendaklah memberi pertolongan kepada pihak Inggeris apabila diminta berbuat demikian. Pihak Inggeris juga menegaskan bahawa perjanjian ini tidak akan mengubah atau mengurangkan kuasa mana-mana Raja Melayu dalam negerinya.

Berikutan termeterainya perjanjian Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu ini maka bermulalah campur tangan Inggeris ke atas negeri-negeri Melayu hingga Tanah Melayu mendapat kemerdekaan.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sir_Thomas_Stamford_Raffles
Sejarah

Perjanjian Raffles, Sultan Hussain Dan Temenggong Abdul Rahman

07 Jun 1823 – Satu perjanjian telah ditandatangani di antara Stamford Raffles, Temenggong Abdul Rahman dan Sultan Hussain (Sultan Singapura) yang diangkat oleh Inggeris pada tahun 1823. Perjanjian tersebut ditandatangani setelah Inggeris yang mencari bandar pelabuhan di Selatan Tanah Melayu untuk kepentingan perdagangannya, mendarat di Pulau Singapura dan menawarkan perlindungan kepada Temenggong pada 30 Januari 1819 sebagai balasan untuk mendirikan loji di pulau itu.

Temenggong Abdul Rahman terpaksa menerima tawaran Inggeris, kerana bimbang diserang apabila mendapati Inggeris mendarat dengan segala kelengkapan perang. Raffles juga bertindak mengangkat Tengku Long dari Riau menjadi Sultan Singapura, bergelar Sultan Hussain dan mengadakan persetujuan tanpa pengetahuan Sultan Abdul Rahman di Lingga yang memegang tampuk pemerintahan Johor – Riau ketika itu. Perjanjian dan pelantikan Sultan Hussain ini telah menimbulkan kemarahan Sultan Johor – Riau dan juga Belanda. Ia dianggap tidak sah dan Inggeris dituduh menceroboh.

Perjanjian itu telah ditandatangani bagi tujuan mendapatkan kebebasan penuh di Pulau Singapura. Antara syarat-syarat perjanjian itu ialah:

  • Sultan menerima bayaran sebanyak satu ribu lima ratus ringgit setiap bulan dan Temenggong pula menerima lapan ratus ringgit setiap bulan;
  • Sultan dan Temenggong tidak berhak menerima atau mengutip cukai dari tongkang-tongkang Cina yang keluar masuk pelabuhan;
  • Inggeris berkuasa di seluruh Pulau Singapura dan pulau-pulau berdekatan kecuali kawasan atau pulau tempat kediaman Sultan dan Temenggong;
  • Sultan hanya boleh menghakimkan hukum-hukum agama dan adat; – Inggeris tidak akan campur tangan dalam urusan pemerintahan Sultan dalam jajahan takluknya;
  • Inggeris diberi kuasa memonopoli perusahaan kayu balak.

Perjanjian dirancang oleh Inggeris bagi mengukuhkan lagi kedudukannya di Singapura di samping menghadapi pengaruh Belanda.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Kampung_Mawar_Langkawi
Sejarah

Perjanjian Inggeris Dengan Sultan Kedah 1800

06 Jun 1800 – Pada tahun 1800 satu Perjanjian Persahabatan dan Perikatan telah dipersetujui dan ditandatangani di antara Sir George Leith, Leftenan Gabenor Inggeris di Pulau Pinang yang mewakili Syarikat Hindia Timur Inggeris dan Yang Dipertuan Raja Muda Perlis dan Kedah, pegawai-pegawai negeri dan Ketua-ketua bagi kedua-dua negeri.

Sir George Leith

Sir George Leith

Di antara perkara-perkara penting di dalam Perjanjian Inggeris dengan Sultan Kedah adalah :

  • Syarikat Inggeris bersetuju membayar kepada Duli Yang Dipertuan Raja Muda Kedah/Perlis sejumlah 10 ribu dollar setiap tahun selagi Inggeris menguasai Pulau Pinang dan kawasan pantai bertentangan dengan Pulau Pinang.
  • Duli Yang Maha Dipertuan bersetuju menyerahkan kepada Inggeris semua kawasan pantai di antara Kuala Krian dan tebing sungai kawasan Kuala Muda hingga ke daratan sejauh 60 orlong (6400 ela persegi atau kira-kira 1.3ekar). Syarikat Inggeris akan mengawal kawasan pantai tersebut dari musuh, perompak dan lanun yang mungkin datang dari arah utara ke selatan.
  • Duli Yang Dipertuan bersetuju bahawa semua jenis bekalan yang dibeli di Kedah dan Perlis untuk keperluan Pulau Pinang, kapal-kapal perang dan kapal-kapal kepunyaan Syarikat tidak akan ditahan atau tertakluk kepada Cukai atau Kastam; semua perahu yang datang dari Pulau Pinang untuk mendapatkan keperluan di Perlis dan Kedah akan dikehendaki mempunyai pasport yang betul supaya ianya tidak dikenakan cukai.

Dengan termetrainya perjanjian Inggeris dengan Sultan Kedah ini pada hari ini dalam tahun 1800 negeri-negeri Perlis, Kedah dan Pulau Pinang adalah dicantum menjadi sebuah negeri. Perjanjian ini telah diluluskan dan disahkan oleh Gabenor-Jeneral Yang Bertugas pada bulan November 1802.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
seri_menanti-4-800px
Sejarah

Perjanjian Antara Yamtuan Antah Dengan Inggeris

04 Jun 1887 – Selepas Perang Naning di antara tahun 1813-1832 Inggeris mula mengadakan beberapa siri perjanjian persahabatan dengan beberapa Pembesar Negeri Sembilan. Antaranya perjanjian dengan Raja Ali dan Syed Shaaban. Selepas itu Inggeris juga mula mencampuri urusan pentadbiran di Negeri Sembilan atas alasan menjaga kepentingan saudagar-saudagar mereka yang berniaga di Negeri Sembilan. Perjanjian-perjanjian ini secara tidak langsung membawa kepada campur tangan politik Inggeris ke atas kedaulatan pemerintahan Negeri Sembilan.

Pada 4 Jun 1887, salah satu daripada perjanjian tersebut telah ditandatangani. Perjanjian yang dimaksudkan adalah di antara Yang Maha Mulia Tengku Antah, Yamtuan Seri Menanti atau (lebih dikenali sebagai Yamtuan Antah) dengan Gabenor Negeri Selat Sir Frederick Aloysius Weld. Perjanjian dibuat selepas peristiwa Perang Bukit Putus.

Peperangan tersebut berlaku akibat perselisihan yang berlaku antara Yamtuan Antah di Seri Menanti dengan Dato’ Kelana Syed Abd. Rahman Sungei Ujong. Dato’ Kelana telah membuat perhubungan persahabatan dengan British dan semasa pertempuran di Bukit Putus beliau telah dibantu askar-askar British di bawah Kapten Patrick J. Murray. Walaupun Yamtuan Antah telah berperang bermati-matian melawan askar British di Bukit Putus. Baginda akhirnya terpaksa berundur ke Johor apabila pihak British berjaya mengalahkan Baginda.

Semasa berada di Johor, Baginda telah dibantu oleh Maharaja Abu Bakar untuk mengadakan perjanjian dengan Gabenor Negeri Selat di Singapura. Setelah mengadakan perbincangan maka pada hari ini perjanjian tersebut telah ditandatangani setelah Yamtuan Antah kembali semula ke Seri Menanti.

Antara lain perjanjian ini menyebut bahawa kerajaan Negeri Selat dan Negeri Sembilan akan bekerjasama dalam menjaga hal ehwal negeri, Yamtuan Seri Menanti dan Dato’-dato’ Penghulu Negeri Sembilan juga hendaklah sentiasa memberikan pertolongan kepada kerajaan Negeri Selat apabila dikehendaki; dan pihak British juga mengakui bahawa Tengku Besar Muhamad Ibni Tengku Antah akan menjadi pengganti Yamtuan dalam daerah Negeri Sembilan dan keturunannya.

Melalui perjanjian ini jelaslah bahawa British telah mencampuri urusan pentadbiran Negeri Sembilan secara mendalam. Yamtuan Antah pula ketika itu tidak berapa sihat dan semakin gering, menyebabkan fasa mengenai perlantikan anakanada Baginda Tengku Besar Muhamad disebut secara khusus dalam perjanjian ini. Yamtuan Seri Menanti, Yamtuan Antah akhirnya mangkat di Seri Menanti pada tahun 1888 setahun selepas perjanjian ini ditandatangani.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sejarah

Perjanjian Sultan Brunei-Charles Brooke Mengenai Penyerahan Daerah Baram

31 Mei 1885– Pada tahun 1885, satu perjanjian mengenai penyerahan daerah Baram telah ditandatangani di antara Sultan Brunei, Sultan Hashim Jalilul Alam Aqamaddin ibni Sultan Omar Ali Saifuddien dengan Sir Charles Brooke, Rajah Sarawak.

Sultan Hashim Jalilul Alam Aqamaddin ibni Sultan Omar Ali Saifuddien

Sultan Hashim Jalilul Alam Aqamaddin ibni Sultan Omar Ali Saifuddien

Perjanjian ini mengandungi lima perkara:

PERTAMA- Sultan Brunei bersama-sama wazir-wazir dan menteri-menterinya mengakui menyerahkan hak daerah-daerah pantai dari Tanjong Kedorong ke bahagian Timur Kuala Baram hingga ke Teluk Plai, termasuk semua sungai yang mengalir antara Tanjong Kedorong dan Teluk Plai, serta segala daerah dalam lingkungannya, kepada Raja Sarawak, Sir Charles Brooke;

KEDUA- Sir Charles Brooke serta waris-warisnya bersetuju membayar sebanyak $3,000 setiap tahun kepada Sultan Brunei serta waris-waris dan pengganti-penggantinya sebagai ganti rugi bagi cukai-cukai di daerah-daerah pantai serta kawasan dalam lingkungannya yang tersebut;

KETIGA- Berkenaan dengan daerah-daerah yang telah disebutkan itu, Kerajaan Sultan Brunei, atau kerajaan waris-warisnya, atau kerajaan pengganti-penggantinya hendaklah tidak lagi campur tangan dalam daerah-daerah tersebut, dan dengan sebenar-benarnya melepaskan daerah-daerah itu kepada Charles Brooke, Raja Sarawak, supaya pada masa hadapan hanya beliau dan waris-waris beliau sahaja yang berhak ke atas daerah-daerah pantai itu;

KEEMPAT- Berkenaan kuasa ke atas daerah-daerah pantai ini yang telah diserahkan kepada Baginda Queen oleh Sultan Brunei melalui perjanjian 1847, adalah dipersetujui bahawa Sir Charles Brooke tidak akan memindahkan atau menjual daerah-daerah pantai tersebut kepada kerajaan yang lain ataupun syarikat atau kepada sesiapa jua kecuali dengan kebenaran Kerajaan Inggeris, dan sebarang klausa yang berkaitan dengan perdagangan dan tarif yang dimeteraikan dalam perjanjian 1847 itu mestilah dipatuhi, sehinggalah ke suatu masa apabila perjanjian itu ditukar atau dipinda oleh kerajaan Sarawak dengan kebenaran Baginda Queen;

KELIMA- Pembayaran bagi daerah-daerah antara Tanjung Kedorong dan Teluk Plai di bahagikan seperti berikut:

  • (a) bagi Baram, Likau dan Semalajau, sebahagian dari Bakong dan sebahagian dari Miri dibayar sebanyak $3,000;
  • (b) dan selanjutnya bagi Suai, Sebuti dan Niah, sebahagian dari Bakong dan sebahagian dari Miri dibayar sebanyak $2,000 setahun;
  • (c) dan berkenaan dengan perkara pembayaran $2,000 setahun itu adalah juga menjadi isi kandungan dalam dokumen yang dipegang oleh Pengiran Temenggong Brunei.

Akibat dari perjanjian ini, Raja Sarawak, Sir Charles Brooke berjaya meresapkan lebih banyak lagi daerah-daerah Brunei menjadi daerah kekuasaan beliau. Daerah-daerah Baram, Likau, Semalajau, sebahagian dari Miri, Suai, Sebuti dan Niah telah menjadi hakmilik negeri Sarawak.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
tengku_kudin-800px
Sejarah

Tengku Kudin Meninggal Dunia

25 Mei 1909 – Pada tahun 1909, Tengku Dhiauddin Ibni Almarhum Sultan Zainal Abidin Halim Shah atau lebih dikenali sebagai Tengku Kudin meninggal dunia di Tanjung Kelawai, Pulau Pinang. Tengku Kudin yang berpendidikan Inggeris ini adalah adinda kepada Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah, Sultan Negeri Kedah.

Dalam tahun 1867, Tengku Kudin telah berkahwin dengan puteri Sultan Abdul Samad dari Selangor dan telah menetap di Langat. Berikutan itu Tengku Kudin telah dilantik sebagai wakil mutlak Sultan Abdul Samad untuk memerintah dan menjalankan pentadbiran bagi pihak Sultan. Keadaan ini telah menimbulkan ketidakpuasan hati di kalangan pembesar hingga membawa kepada Perang Kelang pada 1869.

Tengku Kudin

Tengku Kudin

Ketika menghadapi peperangan ini Tengku Kudin telah meminta bantuan daripada Gabenor Negeri-negeri Selat. Pada 22 Disember 1873, Tengku Kudin telah menulis surat kepada Gabenor Negeri-negeri Selat meminta seorang Residen bagi Kelang dan Selangor. Akhirnya pada 18 Jun1874, Sir Frank Swettenham telah dilantik sebagai Penolong Residen Selangor dengan itu bermulalah campur tangan secara langsung Inggeris di Selangor.

Tengku Kudin juga adalah orang yang pertama daripada kalangan Pembesar-pembesar Melayu yang bertanggungjawab terhadap perlaksanaan pentadbiran British di negeri Selangor apabila ia telah dilantik sebagai Presiden pertama bagi Majlis Mesyuarat negeri Selangor pada 18 April 1877.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Coat_of_arms_of_Terengganu-800px
Sejarah

Perjanjian Inggeris-Terengganu 1919

24 Mei 1919 – Pada tahun 1919, satu perjanjian telah ditandatangani di antara Sir Arthur Henderson Young iaitu Gabenor Negeri-negeri Selat merangkap Pesuruhjaya Tinggi bagi Negeri-negeri Melayu bagi pihak kerajaan British dengan Baginda Sultan Terengganu, Sultan Muhammad Zainal Abidin.

Perjanjian ini bertujuan untuk membatalkan Perkara Kedua dalam Perjanjian pada 22 April 1910 yang ditandatangani oleh Sultan Muhammad dan John Anderson. Perkara Kedua ini menetapkan “…… bahawa Kerajaan Great Britain hanya ingin meletakkan seorang Pegawai British di Terengganu sebagai seorang Agen yang berfungsi sama seperti Pegawai Konsulat. Baginda Sultan Terengganu hendaklah menerima Pegawai ini dan menyediakan dengan percuma suatu tempat di mana akan dibina rumah kediaman Pegawai seperti ini. ”

Dalam perjanjian yang ditandatangani pada hari ini dalam tahun 1919, kedua-kedua pihak bersetuju membatalkan Perkara Kedua tersebut dan menggantikannya dengan perkara-perkara berikut:

  • PERTAMA- Duli Yang Maha Mulia Sultan Trengganu akan menerima dan menyediakan tempat kediaman yang sesuai untuk seorang Pegawai British yang akan dipanggil sebagai Penasihat British dan yang akan tinggal di Negeri Terengganu, dan nasihatnya hendaklah diminta dan dilaksanakan mengenai semua perkara yang berkaitan dengan pentadbiran negeri itu kecuali hal-hal yang bersangkutan dengan Agama Islam;
  • KEDUA- Perbelanjaan bagi perjawatan Penasihat British ini akan ditentukan oleh Pesuruhjaya Tinggi British dan dibayar dari wang hasil mahsul Negeri Terengganu;
  • KETIGA- Pungutan dan pembayaran semua hasil negeri itu hendaklah diselenggarakan mengikut nasihat Penasihat British itu.

Perjanjian ini ditandatangani di Singapura dengan disaksikan oleh H. Marriot dan J. L. Humphreys bagi pihak Kerajaan British, manakala saksi bagi pihak Sultan Muhammad Zainal Abidin ialah Omar bin Abdul Rahman (Tengku Ngah), Abu Bakar bin Abdul Rahman (Tuan Embong), Ahmad bin Abdul Rahman (Tengku Chik) dan Muhammad bin Yusop (Haji Ngah).

Ekoran dari perjanjian ini J. L. Humphreys telah dilantik sebagai Penasihat British yang pertama di Terengganu. Dengan pelantikan ini pentadbiran Negeri Terengganu telah berubah corak dan Sultan terpaksa menerima dan mengikut kehendak Penasihat British itu. Keadaan ini secara langsung telah menggugat kuasa-kuasa Baginda di dalam pentadbiran negeri. Akhirnya Sultan Muhammad Zainal Abidin telah mengundurkan diri. Baginda digantikan oleh Tengku Muda Sulaiman yang menjadi Sultan pada bulan Mei 1920.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
building_BERNAMA-800px
Sejarah

Pelancaran Pertubuhan Berita Nasional Malaysia (BERNAMA)

20 Mei 1968 – Pada tahun 1968, Pertubuhan Berita Nasional Malaysia (BERNAMA) telah dilancarkan oleh Menteri Penerangan , Dato’ Senu Abdul Rahman. Majlis pelancaran tersebut telah berlangsung di ibu pejabat sementara BERNAMA di Jalan Pekeliling, Kuala Lumpur ( sekarang Jalan Tun Abdul Razak).

Dasar BERNAMA adalah melaporkan berita mengenai apa-apa perkara yang mempunyai kepentingan negara, perkembangan politik, ekonomi, pendidikan, kebudayaan dan sebagainya. Pertubuhan bebas ini diasaskan menerusi undang-undang yang diluluskan oleh parlimen pada 6 April 1967. BERNAMA dikelolai bersama oleh syarikat-syarikat akhbar Malaysia dan jabatan-jabatan kerajaan yang bertanggungjawab dalam lapangan perhubungan awam. Kerajaan Pusat telah memberi bantuan sebanyak RM1,500,000.00 untuk pelancarannya.

bernama-800px

Perkhidmatan BERNAMA dijalankan serentak dalam Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris. Pada ketika itu, wartawan atau wakil di pusat penyebaran menggunakan alat teleprinter untuk menyalurkan berita ke ibu pejabat di Kuala Lumpur.

Sejajar dengan kematangan usianya, BERNAMA semakin mantap dengan penubuhan unit audio-visual atau dikenali sebagai BERNAMA TV pada September 1998. Pada 28 Februari 2008, saluran berita Malaysia 24 jam, BERNAMA TV, dilancarkan melalui saluran 502 Astro. BERNAMA juga melancarkan Radio24, stesen radio berkonsepkan berita yang pertama di Malaysia yang beroperasi secara 24 jam sehari pada 3 September 2007.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
raja_haji_war-800px
Sejarah

Raja Haji Menyerang Bukit Cina

16 Mei 1784 – Pada tahun 1784, seorang pahlawan Bugis yang terkenal iaitu Raja Haji menyerang Bukit Cina manakala Tengkera pula diserang oleh askar Sultan Ibrahim yang ketika itu di bawah penguasaan Belanda.

Mulai tahun 1782, Raja Haji telah bermusuh dengan Belanda. Belanda telah mungkir janji tidak mahu membahagi dua harta rampasan yang mereka dapati, iaitu candu yang telah dirampasnya daripada sebuah kapal Inggeris di perairan laut Riau. Sejak itu Raja Haji mula menyerang kapal-kapal Belanda yang belayar di Selat Melaka dan mengganggu perniagaan orang-orang Belanda. Sementara itu Belanda juga selalu menyerang Riau dan angkatan perang Raja Haji.

Permusuhan antara kedua belah pihak ini telah berlanjutan dari tahun 1782 hingga 1784. Pada bulan Februari 1784, Raja Haji membuat serangan belas ke atas Melaka, dengan bantuan dari orang-orang Bugis dan Sultan Ibrahim dari Selangor.

Pada hari ini dalam tahun 1784, Raja Haji menyerang Bukit Cina, sementara askar Sultan Ibrahim serta orang-orang Rembau pula menyerang Tengkera. Serangan juga dilakukan ke atas tempat-tempat seperti Punggor, Duyung, Pernu, Ujong Pasir, Bunga Raya, Bandar Hilir dan Tanjung Keling, menyebabkan Melaka terkepung dan bantuan makanan terputus. Melaka hampir jatuh ke tangan Bugis, tetapi Belanda dapat mempertahankan Melaka dengan bantuan seramai 2,130 orang askar dari Betawi yang diketuai oleh Jacob Peter Van Braam.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
lambang_kedah-800px
Sejarah

Perjanjian Inggeris-Siam 1869 (Hubungan Inggeris-Kedah)

06 Mei 1869 – Pada tahun 1869 satu perjanjian Inggeris-Siam mengenai kedudukan hubungan Inggeris-Kedah telah ditandatangani oleh Konsul Jeneral British di Siam, Thomas George Knox Esq., bagi pihak kerajaan British dengan Perdana Menteri Siam, Chao Phya Sri Suriwongsa Phra Kalahome, Perdana Menteri Siam bagi pihak Raja Siam.

Antara lain perjanjian ini memperuntukkan bahawa:

  • Gabenor Negeri-negeri Selat hendaklah membayar RM 10,000 setahun kepada Yang Di-pertuan Negeri Kedah selagi kerajaan British masih memiliki Pulau Pinang dan kawasan-kawasan yang bersetentangan dengannya di tanah besar;
  • Yang Di-pertuan Negeri Kedah hendaklah mengakui sebagai wilayah British kawasan-kawasan di tanah besar yang bersetentangan dengan Pulau Pinang dan bersempadankan laut di sebelah barat, bersempadankan tebing kanan Sungai Muda di sebelah utara, tebing kanan Sungai Kerian di sebelah selatan, dan daripada tebing kanan Sungai Muda hingga ke timur Bukit Mertajam serta daripada tebing kanan Sungai Krian hingga ke timur Bukit Tunggal bagi sempadan di sebelah timur;
  • Kerajaan Negeri-negeri Selat dan Yang Di-pertuan Negeri Kedah bersetuju untuk mendirikan batu-batu sempadan dalam jarak satu batu tiap-tiap satu untuk menandakan sempadan sebelah timur wilayah yang diserahkan itu;
  • Kedua-dua belah pihak (Gabenor Negeri-negeri Selat dan Yang Di-pertuan Negeri Kedah) hendaklah saling menyerahkan pesalah-pesalah yang terhukum, ataupun yang masih menunggu perbicaraan ataupun yang diperintah tangkap yang cuba bersembunyi di kawasan mana-mana pihak yang berkenaan;
  • Yang Di-pertuan Negeri Kedah hendaklah jangan mengenakan cukai yang lebih tinggi daripada kadar yang ada ke atas binatang-binatang ternakan, bijian-bijian dan lain-lain barangan yang dieksport ke Wilayah British, melainkan jika berlaku kemarau tetapi dengan memberi tiga bulan notis lebih dahulu kepada kerajaan British di Pulau Pinang.

Dengan perjanjian ini maka mansuhlah perjanjian-perjanjian yang terdahulu yang bertarikh 1786, 1791, 1802, 1831 dan 21 Mac 1868.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard