Tag Archives: Bahasa Kebangsaan

Sejarah

Penyata Razak Diluluskan

07 Mac 1957 – Majlis Mesyuarat Perundangan Persekutuan Tanah Melayu telah sebulat suara meluluskan Penyata Razak pada 07 Mac 1957. Cadangan yang dikemukakan oleh Penyata Razak ini diluluskan menjadi Ordinan Pelajaran 1957.

Penyata ini adalah hasil daripada kajian Jawatankuasa Pelajaran yang dibentuk dalam bulan September 1955 yang dipengerusikan oleh YB Dato’ Abdul Razak bin Dato’ Hussein, Menteri Pelajaran Persekutuan Tanah Melayu. Jawatankuasa ini ditugaskan untuk mengkaji dan menilai sistem pelajaran yang sedia ada dan mengemukakan syor-syor yang sesuai bagi mewujudkan satu dasar pelajaran yang boleh diterima oleh semua pihak.

Tun_Razak_color

Di antara Cadangan Penyata Razak

  • Semua sekolah di tanah air mempunyai sukatan yang sama
  • Bahasa Melayu dijadikan bahasa Kebangsaan dan menjadi bahasa pengantar utama.
  • Bahasa Melayu dan bahasa Inggeris diwajibkan bagi semua sekolah rendah dan sekolah menengah.
  • Bagi sekolah jenis kebangsaan, bahasa Inggeris, Cina dan Tamil menjadi bahasa pengantar.
  • Sekolah-sekolah rendah ditukar kepada sekolah kebangsaan dan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama.
  • Penubuhan satu jenis sekolah sahaja yang terbuka kepada semua kaum.
  • Guru-guru sekolah rendah dan menengah adalah berkelayakan.
  • Sistem pendidikan sekolah menengah adalah Sekolah Menengah Rendah (SMR), Sekolah
    Menengah Atas (SMA) dan Pra Universiti.
  • Semua guru diletakkan di bawah satu perkhidmatan profesional dan Jemaah Nazir Persekutuan ditubuhkan.

Objektif Penyata Razak adalah untuk melahirkan sekolah-sekolah yang ‘bercorak Tanah Melayu’ dengan menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa penghantar utama tanpa merosakkan kebudayaan dan bahasa-bahasa lain.

Semangat dasar pelajaran inilah yang menjadi asas mewujudkan generasi muda yang sihat dan berpelajaran sebagai sumber tenaga untuk membangunkan negara. Ini merupakan usaha awal kerajaan bagi menyatupadukan masyarakat berbilang kaum dan membentuk identiti kebangsaan menjelang kemerdekaan negara pada 31 Ogos 1957.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
jata_malaysia-800px
Sejarah

Dewan Rakyat Meluluskan Rang Undang-Undang Bahasa Kebangsaan 1967

03 Mac 1967– Pada tahun 1967, Dewan Rakyat telah meluluskan Rang Undang-undang Bahasa Kebangsaan dengan 95 undi menyokong dan 11 undi menentang. Tujuan Rang Undang-undang ini digubal adalah bagi melaksanakan ketetapan di dalam Bab 152 Perlembagaan Persekutuan, iaitu menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan atau bahasa rasmi yang tunggal.

Rang Undang-undang ini digubal setelah genap tempoh 10 tahun penggunaan bahasa Inggeris dalam urusan rasmi sebagaimana yang termaktub di dalam Fasal (2) Perlembagaan Persekutuan. Rang Undang-undang Bahasa ini menetapkan bahawa mulai 1 September 1967 hanya bahasa Kebangsaan yang boleh digunakan dalam urusan rasmi.

dewan rakyat

Namun, demi kepentingan awam, bahasa-bahasa lain masih boleh digunakan, iaitu melalui penggunaan terjemahan daripada bahasa-bahasa tersebut. Ahli-ahli Dewan Rakyat yang tidak fasih berbahasa Melayu juga dibenarkan menggunakan bahasa Inggeris.

Perbicaraan yang dijalankan di Mahkamah Persekutuan, Mahkamah Tinggi atau mana-mana Mahkamah Rendah boleh dijalankan sama ada dalam bahasa Kebangsaan, bahasa Inggeris atau sebahagian dalam bahasa Kebangsaan dan sebahagian lagi dalam bahasa Inggeris.

Seksyen-Seksyen Akta

Akta ini mengandungi 11 seksyen iaitu:-

  1. Tajuk ringkas, pemakaian dan mula berkuat kuasa.
  2. Bahasa kebangsaan digunakan bagi maksud-maksud rasmi.
  3. Menggunakan terjemahan.
  4. Penggunaan bahasa Inggeris boleh dibenarkan dilanjutkan.
  5. Penggunaan bahasa Inggeris boleh dibenarkan dalam Parlimen dan Dewan Undangan.
  6. Teks yang sahih bagi undang-undang.
  7. Undang-undang bertulis yang dikanunkan sebelum 1 September 1967.
  8. Bahasa mahkamah.
  9. Tulisan bagi bahasa kebangsaan.
  10. Bentuk angka.
  11. Borang.

Sumber : Arkib Negara Malaysia, AKTA BAHASA KEBANGSAAN 1963/67(pdf)

Standard
PBMUM_logo
Sejarah

Penubuhan Persatuan Bahasa Melayu Universiti Malaya

29 Januari 1955 – Persatuan Bahasa Melayu Universiti Malaya (PBMUM) pada asalnya ditubuhkan sebagai Persekutuan Bahasa Melayu di Singapura pada 29 Januari 1955 dengan 27 ahli. Penubuhan persatuan ini telah dijayakan dengan sokongan daripada pensyarah dan mahasiswa dari fakulti sastera, termasuk Lukman Musa, Noh Abdullah, Tahir Abdul Rahman dan Fatimah Hasyim.

 

Ungku_Abdul_Aziz

YM Prof. Diraja Ungku Abdul Aziz bin Ungku Abdul Hamid

 

Gagasan utama membentuk persatuan ini berasal daripada Profesor diRaja Ungku Aziz dan Pendeta Za’ba yang tegas dalam menubuhkan satu persatuan mahasiswa Melayu yang boleh yang akan memainkan peranan penting dalam perkembangan sastera dan Bahasa Melayu. Dengan sokongan kuat daripada individu-individu dan sarjana di universiti, keahlian PBMUM terus meningkat daripada 202 tahun 1956 kepada 721 pada tahun 1965.

Prinsip utama PBMUM pada tahun 1954 adalah untuk menggesa kerajaan Malaya untuk merasmikan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan Malaya. Terkesan daripada suara dan perjuangan PBMUM, Majlis Undangan Persekutuan Tanah Melayu (Malayan Council) akhirnya bersetuju pada 31 Mei 1955 untuk mengiktiraf bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan Malaya.

 

Zainal_Abidin_Ahmad_zaaba_400

Tan Sri Dr. Zainal Abidin Ahmad (za’ba)

 

Dalam tahun 1959, setelah Universiti Malaya di Kuala Lumpur ditubuhkan, pusat operasinya turut sama berpindah dan PBMUM mula mengalihkan tumpuan kepada Malaysia. Pada tahun 1969 namanya diubah secara rasmi kepada Persatuan Bahasa Melayu Universiti Malaya (PBMUM).

 

Perlembagaan PBMUM

 

Ketekalan PBMUM dalam isu-isu perkembangan bahasa, budaya dan kesusasteraan Melayu dapat diperhatikan dalam perlembagaan PBMUM (1969):

  1. Berusaha mengembangkan bahasa Melayu dan menggalakkan penggunaannya.
  2. Memberi sumbangan yang konkrit untuk perkembangan serta kemajuan kesusasteraan dan kekayaan perpustakaan Melayu.
  3. Mengembangkan kesenian dan kebudayaan Melayu.
  4. Menggalak dan menjalankan pengajian dalam lapangan kesenian dan kebudayaan Melayu.
  5. Mengambil tahu berkenaan dengan pelajaran bahasa Melayu dan berusaha untuk memberi sumbangan yang sewajarnya.

 

university_malaya_library_1959_bw

Perpustakaan Universiti Malaya 1959

 

PBMUM telah muncul sebagai badan yang kuat dalam gerakan pelajar-pelajar universiti, yang lebih mementingkan majlis-majlis diskusi, seminar dan forum-forum mengenai politik, ekonomi dan pelajaran. Diantara isu penting yang pernah diperbahaskan di majlis-majlis diskusi ialah masalah pelaksanaan Dasar Pelajaran Kebangsaan dan penubuhan Universiti Kebangsaan yang telah diperjuangkan dengan gigih sekali dalam tahun 1968.

Pada tahun 1969 pula, PBMUM melakukan penstrukturan semula pendiriannya untuk turut memperjuangkan isu penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dalam pelajaran serta memainkan peranan yang lebih kukuh dalam pembentukan negara.

Sejak ditubuhkan suku abad yang lalu, PBMUM telah menunjukkan perkembangan yang membanggakan, dari sebuah persatuan kecil, PBMUM telah menjadi badan pelajar yang penting dan kuat di Universiti Malaya dan di negara ini. Buktinya pada bahasa dan kebudayaan Melayu telah tercatat dalam sejarah negara.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Sejarah

Bahasa Melayu Pertama Kali Digunakan Sepenuhnya Di Dewan Undangan Negeri Perak

02 Mei 1967 – Pada tahun 1967, buat pertama kalinya persidangan di Dewan Undangan Negeri Perak menggunakan Bahasa Melayu sepenuhnya. Speaker Dewan Undangan Negeri Perak, Dato’ Mohamed Ali Zaini bin Haji Mohamed Zain meminta supaya ahli-ahli dewan menggunakan Bahasa Melayu walaupun dalam bahasa pasar. Beliau juga telah menggantung peraturan-peraturan tetap supaya ahli-ahli dewan boleh membaca ucapan-ucapan yang disediakan dalam bahasa Melayu.

Ahli-ahli dewan daripada parti pembangkang iaitu daripada Parti Progresif Rakyat hanya 3 dari 5 orang ahlinya yang hadir. Bagaimanapun mereka meninggalkan dewan selepas rehat tanpa mengambil bahagian dalam perbahasan.

 

Dalam perbahasan pada hari tersebut, dewan juga telah meluluskan anggaran belanjawan tambahan pembangunan negeri yang dibentangkan oleh Menteri Besar Perak Dato’ Ahmad Said. Sewaktu menangguhkan persidangan pada hari tersebut, Speaker Dato’ Mohamed Ali Zaini telah menyatakan rasa sukacitanya kerana ahli-ahli dewan telah menggunakan Bahasa Melayu dalam perbahasan di dewan yang mulia itu.

Dengan ini bermakna bahasa kebangsaan sebenarnya dapat digunakan dalam semua perbahasan di dalam dewan sekiranya ada kesungguhan di kalangan ahli-ahli dewan tersebut.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
Dewan-Undangan-Negeri-Sarawak-800px
Sejarah

Bahasa Malaysia Dijadikan Bahasa Rasmi Sarawak

26 Mac 1974 – Penggunaan Bahasa Malaysia dalam urusan pentadbiran kerajaan telah mula diperkatakan sejak negara mencapai kemerdekaan. Kempen-kempen dan slogan mengenainya seperti Bulan Bahasa, ‘Bahasa Jiwa Bangsa’ dan sebagainya telah lama dilaung-laungkan oleh pemimpin dan pejuang bahasa.

Di Semenanjung Malaysia, Bahasa Melayu memang menjadi bahasa perantaraan yang utama di kalangan penduduknya. Walau bagaimanapun Bahasa Inggeris tetap dipelajari dan digunakan di rumah, pejabat atau sekolah-sekolah. Ini kerana Bahasa Inggeris juga penting terutama dalam urusan-urusan yang berkaitan dengan negara-negara luar. Di negeri Sabah dan Sarawak langkah-langkah ke arah menjadikan Bahasa Malaysia sebagai bahasa rasmi juga diteruskan.

Pada 26 Mac 1974, Sarawak telah mengumumkan bahawa Bahasa Malaysia dijadikan bahasa rasmi di Sarawak. Majlis Undangan Negeri Sarawak telah mengumumkan keputusan ini dan berharap agar semua pihak mengambil perhatian mengenai perkara itu. Bahasa Malaysia akan digunakan dalam semua peringkat pentadbiran Kerajaan Sarawak dan juga institusi-institusi swasta.

Pengumuman tersebut disambut baik oleh rakyat dan pertubuhan-pertubuhan sukarela di Sarawak. Mereka berpendapat sebagai sebuah negeri yang telah sama-sama mengecap kemerdekaan serta membentuk penubuhan Malaysia, sudah tentu Sarawak juga perlu turut menjadikan Bahasa Malaysia sebagai bahasa rasmi negeri itu.

Melalui penggunaannya Bahasa Malaysia akan dapat berkembang dan menaikkan mertabat Bahasa Malaysia setaraf dengan bahasa-bahasa lain di dunia. Selain dari itu Bahasa Malaysia juga boleh menyatupadukan rakyat yang berbilang kaum di seluruh negara.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
dewan_bahasa-800px
Sejarah

Perisytiharan Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Rasmi Negara

01 September 1967 – Pada tahun 1967, DYMM Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong telah mengisytiharkan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Rasmi Negara yang tunggal bagi Persekutuan Malaysia. Perisytiharan ini adalah ekoran daripada tindakan Parlimen yang telah meluluskan Rang Undang-Undang Bahasa Kebangsaan dalam sidangnya yang berlangsung pada bulan Mac 1967.

Dalam warkah perisytiharan melalui titah Diraja yang disiarkan melalui radio dan televisyen, baginda mensifatkan pendaulatan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa rasmi yang tunggal merupakan permulaan suatu zaman baru dalam sejarah kemerdekaan negara ini. Baginda telah menyeru seluruh rakyat supaya mengguna dan memajukan bahasa Melayu dengan bersungguh-sungguh sebagai bahasa rasmi negara ini.

Tunku Abdul Rahman, Perdana Menteri Malaysia pula dalam satu kenyataannya telah menegaskan bahawa pendaulatan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa rasmi menjadikan kemerdekaan Malaysia lengkap apabila penggunaannya sudah dapat diterima sepenuhnya oleh rakyat.

Kedaulatan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan tercatat dengan jelas sebagai Perkara 152 dalam Perlembagaan Persekutuan Malaysia. Kedaulatan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan telah dimuatkan dalam Dasar Pelajaran Kebangsaan sebagai bahasa rasmi dan pengantar yang tunggal di sekolah-sekolah dan institusi-institusi pengajian tinggi melalui Penyata Razak 1956 dan disokong kuat oleh Penyata Rahman Talib 1960.

Usaha-usaha untuk mendaulatkan dan memperluaskan penggunaan Bahasa Kebangsaan ini telah dijalankan dengan lebih giat dan serius melalui minggu dan bulan Bahasa Kebangsaan perjuangan politik bahasa, serta menambahkan buku-buku ilmu pengetahuan dalam Bahasa Melayu. Usaha-usaha mendaulatkan Bahasa Kebangsaan ini telah menghadapi berbagai kesulitan yang lahir dari soal-soal politik bahasa itu, soal sikap dan penerimaan rakyat terhadap masalah bahasa itu sendiri dan juga sikap tidak tegas pegawai-pegawai, guru-guru dan kakitangan-kakitangan kerajaan dalam menggunakan bahasa itu.

Bagaimanapun hasil dari sikap dan pendirian tegas Kerajaan dalam soal ini, pada hari ini dalam tahun 1967 DYMM Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong telah mengisytiharkan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa rasmi yang tunggal bagi Persekutuan Malaysia.

Berikutan dari pengisytiharan baginda itu, pada hari yang sama, Jabatan Perdana Menteri telah mengeluarkan surat Pekeliling Am No. 12 Tahun 1967 yang mengarahkan bahawa daripada tarikh itu, Bahasa Kebangsaan iaitu bahasa Melayu sahaja hendaklah digunakan untuk maksud-maksud rasmi dalam pentadbiran sehari-hari yang dijalankan oleh kementerian-kementerian, Jabatan-Jabatan Kerajaan, Kerajaan-kerajaan Negeri, Kerajaan-kerajaan tempatan dan Badan-badan berkanun di Negeri-negeri Tanah Melayu kecuali di Parlimen, Dewan-dewan Negeri dan Mahkamah di mana bahasa Inggeris boleh digunakan setakat masa yang telah diperuntukan dalam Akta Bahasa Kebangsaan 1967. Jikalau Bahasa Kebangsaan tidak dapat digunakan sepenuhnya Surat Pekeliling itu membolehkan penggunaan bahasa Inggeris mengikut yang diperuntukkan dalam Sek. 4 Akta tersebut.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
dewan_bahasa-800px
Sejarah

Barisan Bertindak Bahasa Kebangsaan

19 Julai 1964 – Pada tahun 1964, Barisan Bertindak Bahasa Kebangsaan telah ditubuhkan untuk menentang anasir-anasir yang menghalang pelaksanaan Bahasa Kebangsaan.

Barisan Bertindak Rakyat Malaysia yang telah dipengerusikan oleh Encik Melan Abdullah telah memberikan jaminan bahawa barisan tersebut akan memberi sokongan kepada setiap tindakan untuk mendaulatkan Bahasa Kebangsaan.

Perjumpaan menubuhkan Barisan Bertindak Bahasa Kebangsaan yang telah berlangsung di Dewan Bahasa dan Pustaka itu telah di hadiri oleh ramai pencinta bahasa termasuklah pensyarah maktab, wartawan tempatan, penulis dan pelajar yang semuanya berjumlah 70 orang.

Barisan Bertindak Bahasa Kebangsaan berperanan untuk memperjuangkan Bahasa Kebangsaan dan mencapai matlamat untuk menjadikan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan atau Bahasa Rasmi menjelang tahun 1967.

Selain itu, ia juga bertujuan untuk menimbulkan dan meneguhkan semangat perjuangan bahasa serta memelihara kesucian serta kedaulatan Bahasa Melayu.

Penubuhan Barisan Bertindak Bahasa Kebangsaan ini telah menyumbang ke arah mengukuh dan memartabatkan bahasa kebangsaan dalam sebuah negara yang bebas dan merdeka.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard
dewan_bahasa-800px
Sejarah

Penubuhan Dewan Bahasa Dan Pustaka

Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) atau nama asalnya Balai Pustaka ditubuhkan di Johor Bahru sebagai sebuah jabatan kecil di bawah Kementerian Pelajaran pada 22 Jun 1956. Tujuan penubuhan adalah untuk mengembangkan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi negara.

Di peringkat awal, DBP mengorak usaha murninya di Bukit Timbalan, Johor Bahru. Hasil Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu III yang berlangsung di Singapura dan Johor Bahru pada 16 – 21 September 1956, kerajaan telah menerima cadangan kongres yang mahu menamakan Balai Pustaka dengan nama Dewan Bahasa dan Pustaka. Di samping itu, DBP dinaikkan taraf sebagai badan yang mempunyai anggota lembaganya sendiri.

Pada tahun 1957, DBP telah berpindah ke Kuala Lumpur dan ditempatkan di bekas wad sebuah hospital di Jalan Young. Perpindahan ini bagi memudahkan segala pelaksanaan tugasnya yang selaras dengan pengisytiharan bahasa Melayu, iaitu bahasa kebangsaan akan menjadi bahasa rasmi tunggal negara.

dewan_bahasa_dan_pustaka

Dewan Bahasa Dan Pustaka

Pada tahun 1959, DBP telah dinaikkan taraf menjadi sebuah badan berkanun melalui Ordinan Dewan Bahasa dan Pustaka 1959. Dengan penaikan taraf ini, DBP diberi kuasa autonomi, iaitu menggubal dasarnya yang khusus; menyusun program pembinaan dan pengembangan bahasa dan sastera, menjalankan kegiatan penerbitan dan perniagaan buku secara kompetitif menurut prinsip dan amalan perusahaan dan profesion penerbitan.

Pada 31 Januari 1962, Dewan Bahasa dan Pustaka berpindah ke bangunan sendiri di Jalan Lapangan Terbang Lama, Kuala Lumpur.

Sumber: Arkib Negara Malaysia

Standard
Suruhanjaya Cobbold
Sejarah

Laporan Suruhanjaya Cobbold Dikemukakan Kepada Kerajaan British

21 Jun 1962 – Laporan Suruhanjaya Cobbold yang mengandungi syor-syor bagi penubuhan Malaysia dikemukakan kepada kerajaan British pada tahun 1962. Laporan yang mengandungi 175 muka surat itu telah diserahkan kepada Perdana Menteri British, Tuan Harold Macmillan. Suruhanjaya Cobbold telah ditugaskan untuk meninjau pendapat rakyat di negeri-negeri Borneo (Sabah dan Sarawak) tentang kemasukkan negeri-negeri itu ke dalam Persekutuan Malaysia.

Suruhanjaya itu dianggotai oleh 5 orang ahli, dipengerusikan oleh Lord Cobbold dan dianggotai oleh dua wakil kerajaan British. Sir Anthony Abell dan Sir David Watherston, sementara wakil kerajaan Persekutuan Tanah Melayu pula terdiri dari Datuk Wong Pow Nee dan Encik Mohamed Ghazali Shafie. Mr J. H. Harris bertindak selaku Setiausaha.

Laporan yang mengandungi 6 bahagian itu, mengemukakan syor-syor yang terbahagi kepada syor yang bersifat umum dan syor yang dibuat oleh ahli-ahli serta pengerusi suruhanjaya itu sendiri. Beberapa bahagian:

  • Syor-syor mengenai perkara-perkara bersifat umum yang tertentu.
  • Syor-syor yang dibuat oleh Sir Anthony Abell dan Sir David Watherston.
  • Syor-syor yang dibuat oleh Datuk Wong Pow Nee dan Encik Mohamed Ghazali bin Shafie.
  • Ringkasan syor-syor dalam seksyen B dan C serta ulasan-ulasan yang dibuat oleh Pengerusi Suruhanjaya.

Laporan itu mengandungi persetujuan mengenai kemasukan Sabah dan Sarawak di dalam Persekutuan Malaysia. Perbezaan pendapat antara wakil-wakil kerajaan British dan kerajaan Persekutuan Tanah Melayu ialah mengenal perkara-perkara bersifat umum laitu Agama Rasmi, Bahasa Kebangsaan dan Bahasa Rasmi.  

Tunku Abdul Rahman Putra AI-Haj, Perdana Menteri Tanah Melayu juga menerima laporan Suruhanjaya Cobbold. Beliau telah membentuk sebuah jawatankuasa untuk mengkaji laporan itu yang dipengerusikan oleh beliau sendiri dan anggota-anggota yang lain terdiri dari Tun Abdul Razak (Timbalan Perdana Menteri), Tan Siew Sin (Menteri Kewangan), Datuk (Dr) Ismail Dato’ Abdul Rahman (Menteri Keselamatan Dalam Negeri), Datuk V. T. Sambanthan (Menteri Kerjaraya dan Telekom).

Pada pertengahan bulan Julai, kata sepakat telah dicapai di antara Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman Putra AI-Haj dengan Tuan Harold Macmillan, Perdana Menteri British untuk mengadakan rundingan. Rundingan di antara kerajaan British dan kerajaan Persekutuan Tanah Melayu ini telah diadakan di London pada tahun 1963 dan ianya berjalan hampir selama 2 minggu.

Hasil dari rundingan ini kedua-dua negara bersetuju mengeluarkan kenyataan bersama pada 12 Julai 1963 di mana kerajaan British bersetuju menyerahkan kedaulatan Sabah, Sarawak dan Singapura kepada kerajaan Malaysia  dan Malaysia akan wujud pada 31 Ogos 1963. Kenyataan bersama itu juga menyentuh hal-hal mengenai Singapura dan Brunei yang menjadi persoalan besar dalam masa rundingan selama dua minggu itu.

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Standard